نام پژوهشگر: سارا کشوری

زیبایی شناسی اجتماعی در آثار هدایت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1389
  سارا کشوری   علی تسلیمی

دیرگاهی است که جامعه شناسی وارد حوزه ی ادبیات شده است و جامعه شناسان، آثار ادبی اعم از شعر و داستان را با نظریات گوناگون خود بررسی می کنند، چرا که بسیاری از مسائل و مشکلات یک جامعه در آثار ادبی زمان خود بازتاب می یابد و این امر جنبه ی واقع گرایی اثر را افزایش می دهد. در همین راستا جامعه شناسی ادبیات بیانگر پیوند میان جامعه و آثار ادبی بوده است. صاحب نظران جامعه شناسی ادبیات به دو گروه عمده تقسیم می شوند، گروه اول: شامل لوکاچ و گلدمن و...می باشد. مهم ترین نظریه ی این گروه، نظریه ی« بازتاب واقعیت» است. آن ها ضمن توجه به محتوا و رئالیسم قرن 19 به دنبال بازتاب صریح اجتماعی در اثر هستند. اما گروه دوم شامل برشت، آدورنو، مارکوزه و...می باشد. آنان با گرایش به شیوه های مدرنیستی و فرمالیستی از بازتاب صریح واقعیت انتقاد می کردند. داستان های صادق هدایت با نظریات این دو گروه قابل بررسی است، این رساله نشان می دهد که ساختارهای جامعه و اثر ادبی در ارتباط باهم قرار می گیرند و داستان و رمان درصدد انعکاس واقعیت های اجتماعی و طبقاتی عصر خود می باشند. داستان های هدایت به انعکاس واقعیت های اجتماعی و طبقاتی عصر خود می پردازد که در بعضی از آثار این امور را صریحاً بیان می دارد و در بعضی دیگر به طرح های تازه و ایجاد شخصیت های پوچ انگار و غریبه روی می کند.