چکیده اصلی ترین موضوع شعر غنایی عشق و مهم ترین رکن مضامین عاشقانه معشوق است. معشوقی که در ادوار مختلف شعر فارسی تحول یافته است. این تغییر و تحول زاییده شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه عصر شاعر است. بر این اساس، معشوق گاهی در اختیار عاشق بوده است یعنی جزوی از دارایی های عاشق به شمار می آمده است. گاهی نیز لباس رزم به تن کرده و در میدان جنگ حضور می یابد و گاهی نیز در کوی و محله ظاهر گشته و عاشقان را به دنبال خود می کشاند. گذشته از آن باید توجه داشت که در هیچ دوره ای یک نوع معشوق خاص در توصیفات شاعران مدّ نظر نبوده است، بلکه گاهی چند معشوق حضور داشته اند ولی بسامد توصیفات آنان با یکدیگر متفاوت می باشد. شاعران سبک خراسانی معشوقی را توصیف می کردند که قابل درک و در محدوده نگاه آنان بود. در سبک عراقی با ظهور معشوق عرفانی و گسترش آن توصیفات شاعران رنگ انتزاعی به خود گرفت. در این دوره معشوق اساطیری و آرمانی سایه خود را بر غزل شاعران گستراند. به علت گسترش مکتب وقوع در دوره تیموری معشوق در یک نگاه متأثر از وقوع گویی به توصیف درآمد و ویژگی های شعر این دوره در توصیفات معشوق به کار گرفته شد. اما اصطلاحات ادبی شاعران چندان در این توصیفات نقش ندارد. از جمله این ویژگی ها گسترش تشبیه و استعاره و نو کردن وجوه تشبیهات آن هاست که در توصیف اعضا و جوارح و خصوصیات اخلاقی معشوق به کار گرفته می شود. کلید واژه: معشوق، جلوه معشوق، سبک هندی، شعر صائب، شعر بیدل

جامعه آرمانی، آرمانشهر یا مدینه فاضله ، سرزمینی اید ه آل است که در آنجا زندگانی مردم رو به کمال و رستگاری است. در طول تاریخ دانشمندانی به پا خواسته اند که خواسته ها و ایده آلهای مکتب خودشان را در چارچوب مدینه فاضله خود مطرح ساخته اند و بدین طریق اعضای جامعه را جهت اصلاح وضع موجود و انتخاب مسیر درست سوق داده اند. پیامبران و بنیانگذاران ادیان نیز به نوعی تصویری اید ه آل و آرمانی از جامعه را برای پیروانشان ترسیم کرده که از جمله آنها پیامبر اسلام و زرتشت است. بنابراین،اصلی ترین بحث پژوهش حاضر به تحقیق و تفحص پیرامون ساختار جامعه آرمانی، حکومت و حاکمی که در رأس آن قرار دارد، ویژگی های اخلاقی و روانی انسان و شخصیت زن در دیدگاه زرتشت و پیامبر اسلام اختصاص داده شده است. همچنین با تکیه بر کتب مقدس قرآن مجید و اوستا، به مقایسه و مقارنه جامعه مطلوب از دیدگاه پیامبر اسلام(ص) و زرتشت، پیامبر ایران باستان، پرداخته است و پس از دستیابی به دیدگاه های مشترک در دو دین ، فضیلت و علو مرتبت جامعه مدنی پیامبر اسلام(ص) نسبت به جامعه مطلوب زرتشت را اثبات کرده است.