در منظومه فکری شریعتی مفاهیم سیاسی از معنای متعارف خود فراتر می روند و اغلب ویژگی آرمان گرایانه پیدا می کنند. شاید بتوان گفت او همه چیز را در راه کمال فکری و معنوی انسان می خواست. اندیشه سیاسی شریعتی نسبت یه محیط پیرامون خود بسیار حساس بود و طبعاً حساسیت ها را نیز برمی انگیخت؛ به ویژه رویکرد نوگرایانه و جوان گرایانه این اندیشه شایان توجه است. با توجه به تجربه بزرگ پروتستانتیسم اروپایی برآیند کلی این اندیشه اصلاح جامعه از طریق اصلاح مذهبی می باشد و توجه فراوان شریعتی به مقوله مذهب از همین روست. از جمله بارزترین ویژگی های این اندیشه می توان نسبی گرایی، خردگرایی، انسان گرایی، آرمان گرایی و رویکرد گزینشی به آن بخش از سنت و فرهنگ خودی است که می توان آنها را با روشهای نوین علمی باز تعریف کرد و اندیشه ها را برانگیخت. واپسین سنتز این اندیشه (تا زمان حیات شریعتی) مقوله «عرفان، برابری و آزادی» است. اگر چه شریعتی فرصت پردازش و پیشنهاد الگویی روشن از یک جامعه ایده آل خود را پیدا نکرد ، اما چنین به نظر می رسد که او به دنبال ساختن مدینه ای فاضله بوده که از نظر مذهبی یکتا پرست، از نظر اجتماعی بی طبقه، از نظر سیاسی مبتنی بر رشد اندیویدوآلیته و نوعی دموکراسی شورایی، از نظر علمی نسبی گرا در عین حال در انقلاب دائم فکری و از نظر فرهنگی مبتنی بر سنت تصفیه شده خودی با گرایشهای مدرنیستی است.