نام پژوهشگر: حمید بخشنده آبکنار

بررسی و نقد الاهیات اگزیستانسیالیستی نیکلای بردیایف
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  حمید بخشنده آبکنار   محسن جوادی

اگزیستانسیالیسم نهضتی فلسفی و ادبی در قرن بیستم است که مبتنی بر آموز? تقدم وجود بر ماهیت است. برطبق دیدگاه اگزیستانسیالیسم، انسان کاملا آزاد و کاملا مسئول اعمال خود است و این مسئولیت خاستگاه دلهره ای است که زندگی او را احاطه می کند. در فلسف? اگزیستانسیالیسم، درخت ها و کوه ها، کارخانه ها و شاهراه ها همگی واقعیت های نفس الامری هستند که «هستی» دارند اما برحسب مصطلحات این فلسفه، «وجود» ندارند. در این فلسفه، کاربرد کلم? «وجود» محدود به نوعی از هستی متمثل در انسان است. از لحاظ تاریخی، در گذر زمان، انواع گوناگون و متباینی از اگزیستانسیالیسم ظهور کرده است. در شاخ? اگزیستانسیالیسم دینی، اندیشمند پروتستان سورن کیئرکگور در دانمارک و متفکر کاتولیک گابریل مارسل در فرانسه، دو روایت از اگزیستانسیالیسم مسیحی را ارائه کرده اند. نیکلای بردیایف، فیلسوف و الاهیدان ارتدوکس روسی نیز روایتی دیگر از اگزیستانسیالیسم مسیحی را مطرح کرده است. رسال? حاضر که به بررسی نقادان? الاهیات اگزیستانسیالیستی نیکلای بردیایف می پردازد، مشتمل بر یک پیش گفتار و چهار فصل اصلی و یک پیوست است. در پیش گفتار رساله، دو روایت سابق الذکر از اگزیستانسیالیسم مسیحی بیان و ذهن خواننده برای فصل های اصلی آماده می شود. آنگاه در فصل اول، زندگی و تعامل فکری بردیایف با آثار اندیشمندان مختلف جهان تشریح می شود. در فصل دوم، نگرش فلسفی نیکلای بردیایف ترسیم می شود؛ و در فصل سوم، نگارنده به طور تفصیلی آرای الاهیاتی وی را بیان می کند. بالاخره، در فصل چهارم از پایان نامه، نگرش الاهیاتی وی مورد ارزیابی قرار می گیرد. خاطر نشان می شود که در پیوست رساله، نکات متنوع سودمندی برای خوانندگان بیان شده است.

دیدگاهها درباره خدا؛ تالیف اچ پی.آون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1379
  حمید بخشنده آبکنار   امیرعباسعلی زمانی

خدا همواره موضوعی مهم برای اذهان بشری بوده است. مسئله شناخت خدا علاوه بر اهمیت نظری و معرفتی آن، نقش اساسی در حیات آدمی ایفا می کند و تاثیری عمیق در انگیزه ها، داوریها و کردارهای او می گذارد. بدیهی است از زمان گذشته تا زمان حال دیدگاههای گوناگونی درباره وجود خدا و اوصاف او وجود داشته است. کسانی گفته اند که خدا وجود دارد و کسانی گفته اند که خدا وجود ندارد. همچنین نیک می دانیم که هر یک از ادیان و مکاتب، خدا را با اوصاف خاصی می شناسند و افعال ویژه ای را به او نسبت می دهند. افرادی وجود داشته اند که ناخودآگاه به نوعی جسم انگاری گراییده اند و مثلا خدا را در چهره موجودی بسیار بزرگ که در آسمان سکونت دارد، تصور کرده اند. بسیاری از افراد نیز به گونه ای انسانوارانگاری مبتلا بوده اند. اما عقل و وحی در این نکته همداستان اند که خداوند دارای همه اوصاف کمالی است؛ خدا دانا، توانا، بخشایشگر، آفریدگار و روزی دهنده و ... است. رساله حاضر ترجمه و نقد دو فصل از کتاب ((دیدگاهها درباره خدا)) اثر اچ.پی.آون است. مولف محترم در این کتاب که مطالعه ای در باب اوصاف خدا است، عمدتا به طرح دیدگاههای فلسفی درباره خدا می پردازد. وی بر آن است که تنها دیدگاههایی را مطرح کند که معنای متمایزی از خدا ارائه می دهند و در عین حال قابل شرح و بسط عقلانی هستند. رئوس مطالب این رساله به قرار زیر است: در فصل اول، خداباوری سنتی عرضه می شود. در فصل دوم، چهار اندیشه کلامی مهم یعنی اندیشه خدای متناهی، دیدگاه نوافلاطونی از خدا، همه خداانگاری و الهیات پویشی مورد بحث و نقد قرار می گیرد. در فصل سوم، دیدگاه اسلامی درباره خدا تقدیم می گردد و در پایان برخی از آموزه های خداباوری سنتی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد.