نام پژوهشگر: سبحان شفیعی زاده ماهانی

مدلسازی جریان آبهای زیرزمینی با استفاده از نرم افزار pmwin مطالعه موردی: دشت کرمان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1388
  سبحان شفیعی زاده ماهانی   محمد باقر رهنما

بهره برداری از منابع آب زیرزمینی، نه تنها در نواحی خشک و نیمه خشک، بلکه در بسیاری از جاهی دیگر همواره رو به افزایش است. دشت کرمان با دارا بودن وسعت حدود 5042 کیلومتر مربع در نزدیکی کویر لوت واقع گردیده است. در نتیجه بیشتر بر منطقه شرایطی خشک و نیمه خشک حکمفرماست. علاوه بر این در منطقه میانی دشت، شهر کرمان واقع شده که دارای جمعیتی حدود 500000 نفر می باشد. با اینکه بخشی از آب مورد نیاز این شهر از حوزه کناری به آن انتقال می یابد، چاه های تامین آب شرب زیادی هم در منطقه دیده می شود. چون شهر سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهری ندارد، نفوذ این آب اضافی و آلوده در محدوده شهری باعث افزایش سطح آب زیرزمینی شده است. از طرفی دشت دارای تنوع زمین شناختی بسیار زیادی است. در قسمت شرقی گسل نایبند باعث اختلاف ارتفاع زیاد از قسمت مرکزی شده است. در نتیجه این عوامل دست به دست هم داده تا سیستم بسیار پیچیده هیدروژئولوژیکی به وجود آید. در این مطالعه به منظور بررسی این سیستم، از مدل کامپیوتری pmwin برای شبیه سازی جریان آب زیرزمینی در منطقه استفاده شد. برای واسنجی مدل از داده های چاه های مشاهداتی که طی سالهای 1365 تا 1387 به صورت ماهانه توسط سازمان آب منطقه ای کرمان ثبت شده بود، استفاده گردید. داده های چاههای برداشت نیز که به صورت فصلی بود، تهیه گردید. تخمین پارامترهای هدایت هیدرولیکی، ضریب ذخیره و میزان تغذیه با استفاده از بسته نرم افزاری تخمین خودکار pest انجام پذیرفت. نتایج مدل شامل پیش بینی تغییرات سطح ایستابی آبخوان دشت کرمان در 2سال آینده می باشد. سناریو های مختلفی از قبیل 10، 20 و30 درصد کاهش برداشت از چاهها پیاده گردید. نتایج نشان دادند که به علت الگوی تغذیه موجود در منطقه شهری سطح آب در حال صعود می باشد و بر خلاف این در بخش های دیگر منطقه مورد مطالعه به خاطر برداشت بی رویه، سطح آب نزولی است. از مدل می توان برای فاز مطالعاتی مدلسازی کیفی و تشخیص مناطق حساس استفاده کرد.

شبیه سازی آبخوان دشت مروست با استفاده از مدل modflow
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده منابع طبیعی 1389
  ساناز بارانی   حسین ملکی نژاد

مدیریت منابع آب راهکاری مطلوب جهت استفاده بهینه از منابع آب زیرزمینی است اما مدیریت منابع آب زیرزمینی در گرو شناخت عملکرد آبخوان در شرایط طبیعی و سپس پیش بینی اثرات برداشت و یا تغذیه می باشد. می توان یکی از روش های موثر در شناخت و توسعه مناسب روش های بهره برداری از آبخوان را استفاده از مدل سازی عددی از نوع شبیه سازی نام برد. این مدل ها معادلات دیفرانسیل حاکم بر جریان آب زیرزمینی و انتقال محلول را حل کرده و امروزه به شکل گسترده توسط محققان زیادی جهت حل مشکلات مربوط به منابع آب زیرزمینی مورد استفاده قرار می گیرند. دشت مروست در جنوب استان یزد و با وسعتی حدود 500 کیلومترمربع واقع شده است. در این دشت به دلیل شرایطی از قبیل کمبود بارندگی، تغذیه ناچیز آب های زیرزمینی و تعداد انبوه چاه های کشاورزی، میزان افت سطح آب به طور متوسط معادل 45/0 متر در سال تخمین زده شده است. در این راستا جهت شناخت بهتر خصوصیات آبخوان و عوامل بیلان، با استفاده از مدل تفاضل محدود modflow و نیز با کمک نرم افزار pmwin5.1، مراحل مدل سازی آغاز و جریان آب زیرزمینی شبیه سازی شد. برای مدل سازی آبخوان، پس از شبکه بندی منطقه و وارد کردن اطلاعات لازم، با توجه به تغییرات ناچیز سطح آب در مهرماه 1381، از آمار سطح ایستابی این ماه به عنوان شرایط اولیه برای واسنجی مدل در حالت ماندگار استفاده شد و واسنجی برای حالت ناپایدار نیز در سال آبی 82- 81، با 4 استرس پریود و 12 گام زمانی اجرا شد. در این پژوهش مراحل واسنجی مدل به روش خودکار و با استفاده از کدpest صورت گرفت. با توجه به نتایج حاصل از واسنجی مدل، داده های سطح آب بدست آمده از مدل رفتار پیزومترها را به خوبی شبیه سازی می کند. بنابراین مدل تهیه شده قادر به ارائه بیلان آبی منطقه بوده و می توان از آن برای ساخت مدل منابع آب زیرزمینی دشت مروست در دوره های طولانی مدت استفاده کرد.