عفونت ویروس هپاتیت ب یکی از شایعترین عفونتهای ویروسی و از عوامل مهم بروز مشکلات کبدی، سیروز و سرطان کبد در دنیا می باشد. بیش از 350 میلیون نفر در سراسر جهان به عفونت مزمن hbv دچار می باشند. حدودا 10% از افراد بالغ و 90% کودکان پس از عفونت با hbv، حاملین دائمی ویروس می گردند و یک تا دو میلیون نفر هر ساله بر اثر عوارض مرتبط با عفونت hbv جان خود را از دست می دهند. اینکه چه عواملی بر تفاوت وضعیت بالینی در عفونت hbv موثر است، چندان شناخته شده نمی باشد. hbv از آنزیم رونویسی کننده معکوس برای تکثیر ژنوم خود استفاده می کند و با توجه به اینکه این آنزیم قابلیت تصحیح خطا را ندارد، ژنوم ویروسی جهش یافته به میزان زیادی بروز پیدا می کند. ژنهای hbv با یکدیگر همپوشانی دارند. بنابراین تنوع ژنتیکی در ژنوم hbv بر ژنهای مختلف آن می تواند تاثیر گذارد. پاتوژنز عفونت hbv احتمالا با بروز و انتخاب این انواع جهش یافته ویروس ارتباط دارد. هدف از این پژوهش، تعیین ژنوتیپ، تحت ژنوتیپ و تحت تیپ ویروس و همچنین بررسی و مقایسه الگوی وقوع جهشهای ژنتیکی در کل ساختار ژنوم hbv با توجه به وضعیت بالینی بیمار می باشد. به این منظور در مرحله اول dna ویروس از نمونه سرم 260 بیمار دچار عفونت مزمن استخراج گردید و بخشی از ناحیهs و کل ناحیه core با روش nested pcr تکثیر گردید و توالی آنها تعیین گردیدند. پس از بررسی این توالیها و تحلیل آنها با روش های فیلوژنتیک، ژنوتیپ، تحت ژنوتیپ و تحت تیپ کلیه نمونه ها تعیین گردید. در مرحله بعد با توجه به شرایط بالینی بیماران سه گروه 20 تایی حاملین غیر فعال، بیماران دچار عفونت مزمن فعال و بیماران دچار سیروز کبدی تعیین گردیده و dna ویروس از نمونه سرم این بیماران استخراج شده و با استفاده از روش های مختلف و پرایمر های متنوع کل ژنوم آنها تکثیر گردیده و پس از استخراج تحت فرایند تعیین توالی قرار گرفتند. تحلیل فیلوژنتیک بر روی کل ژنوم بیماران هم صورت گرفت و سپس وقوع جهش در مناطق مختلف ژنوم این بیماران مورد بررسی قرار گرفته و با هم مقایسه شد. 100% نمونه ها متعلق به ژنوتیپ d بوده و اکثریت آنها که شامل 258 ایزوله بودند به تحت ژنوتیپ d1 (23/99%) تعلق داشتند. یک ایزوله با تحت ژنوتیپ d2 (38/0%) و یک ایزوله دیگر هم جزو تحت ژنوتیپ d3 (38/0%) شناسایی گردیدند. 86/96% ایزوله ها به تحت تیپ ayw2،69/2% تحت تیپ ayw1 ، 92/1% ayw3 و77/0% تحت تیپ ayw4 تعلق داشتند. تحت تیپ یک ایزوله (38/0%) قابل تشخیص نبود. در بررسی کل ژنوم 60 بیمار گروه های بالینی مختلف هم کلیه بیماران به ژنوتیپ d، تحت ژنوتیپ d1 تعلق داشتند. بررسی جهش در کل ژنوم بیماران با شرایط بالینی مختلف نشان دهنده بالاتر بودن میزان جهش های متنوع در گروه بیماران دچار سیروز کبدی بودند اما اختلاف آماری معنی دار تنها در جهش g1896a و g1899a میان این گروه و حاملین غیر فعال مشاهده گردید. به نظر می رسد تجمع جهش های ژنتیکی به خصوص در این دو جایگاه، با پیشرفت بیماری به سوی سیروز کبدی ارتباط داشته باشد.

مقدمه: اینتر فرون گاما یک سیتوکین دارای چندین عملکرد بوده که یک نقش حیاتی را در پاسخ ایمنی به ویروس هپاتیت ب ایفا می کند.هدف از این مطالعه بررسی ارتباط پلی مرفیسم واقع در دو جایگاه پروموتوری گیرنده شماره یک اینترفرون گاما و حساسیت به عفونت مزمن ناشی از ویروس هپاتیت ب می باشد. روش و مواد: دی ان ا ژنومیک از نمونه های خون محیطی مربوط به دویست نفر بیمار مزمن عفونت یافته با ویروس هپاتیت ب و دویست نفر از افراد شاهد بر طبق روش فنل کلروفرم استخراج شده و دی ان ا آن ها توسط روش پی سی آر- آر اف ال پی آنالیز گردید. نتایج: فراوانی ژنوتیپ های گیرنده شماره یک اینترفرون گاما در جایگاه 56- پروموتوری به صورت 6/36 % ژنوتیپ tt ، 5/43% ژنوتیپ tc ، 20% ژنوتیپ cc برای گروه شاهد و 9/20% ژنوتیپ tt ، 7/51% ژنوتیپ tc ، 4/27 ژنوتیپ cc برای گروه کنترل با p=0/002 و فراوانی این زنوتیپ ها در جایگاه 611 - به صورت 41% ژنوتیپ aa ، 5/57% ژنوتیپ ag ، و 5/1% ژنوتیپ gg در گروه بیمارو 8/37% ژنوتیپ aa ، 7/53% ag ، 5/8% ژنوتیپ gg برای گروه کنترل با p=0/006 بدست آمد.اختلاف معنا داری بین دو گروه مورد و شاهد مشاهده گردید. بحث: ظرفیت ژنتیکی تولید سیتوکاین و گیرنده آن در اشخاص اثر مهمی روی پاسخ ایمنی دارد. چندین نوع از پلی مرفیسم های نوکلئوتیدی تک (snp) در پروموتور گیرنده شماره یک اینترفرون گاما انسانی شناسایی شده است.پلی مرفیسم در دو جایگاه snp-56 t/c و snp-611 a/g با چندین مورد از بیماری های عفونی مزمن در ارتباط بوده است ، در این مطالعه ارتباط معناداری بین دو جایگاه پلی مرفیسم و افزایش خطر ابتلا به بیماری مزمن هپاتیت ب در افراد حاضر در پژوهش مشخص گردید. کلید واژه : هپاتیت ب ، پلی مرفیسم، گیرنده شماره یک اینترفرون گاما