روند نزولی کیفیت عرصه های عمومی شهری و تبدیل شدن آن ها به فضاهایی که تنها بر طرف کننده ی نیازهای زودگذر انسان ها هستند، موجب گشته تا این عرصه ها که روزگاری بستر تحقق نیازهای فیزیکی، اجتماعی و معنوی مخاطبان خود بودند، هویت متعالی خویش را از دست داده و به بستری غیر فعال تبدیل گردند. حال آنکه پویایی، سرزندگی و روح ومعانی حاکم بر این عرصه ها، سند راسخ ماندگاری مکان ها در خاطره ی جمعی شهروندان و هویتمندی آن ها می باشد. نیاز به حضور در عرصه های عمومی شهری شهروندان، به واسطه ی عدم تطابق عرصه های عمومی با نیازها و ترجیحات گروه های مختلف اجتماعی، ویژگی های فرهنگی، قومی و مذهبی آن ها نادیده انگاشته شده است. لذا پژوهش حاضر در جهت ارائه ی عوامل موثر بر حضورپذیری و رضایتمندی شهروندان در عرصه های عمومی شهری جهت برقراری تعاملات اجتماعی با تأکید بر ترجیحات آنان شکل گرفته است. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه ای و همچنین از روش تحقیق پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی در شهر شیراز استفاده شده و با به کارگیری شیوه های مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات و نیز از نرم افزار های spss و lisrel به عنوان ابزار تحلیل و ارزیابی یافته ها استفاده شده است. در متن پژوهش ضمن پرداختن به موضوعات مورد بحث، نتایج به دست آمده در قالب فاکتور های موثر بر حضورپذیری و رضایتمندی شهروندان و در نتیجه ی آن گذر از فضا به مکان در عرصه های عمومی شهری ارائه شده است. در انتها با رویکردی طراحانه، راهکارهایی را در زمینه ی ارتقای عرصه های عمومی شهری از فضا به مکان در راستای معیارهای گزینش شده از جانب شهروندان، ارائه شده است.

چکیده: حماسه های تاریخی از قرن ششم و حماسه های دینی از قرن نهم، به تدریج جای خود را در میان شاعران فارسی زبان باز می کنند. یکی از دوره هایی که سرودن منظومه های حماسی تاریخی و دینی از رواج قابل ملاحظه ای برخوردار است، بعد از انقراض دولت صفوی و در دوره حکومت افشاریه، زندیه و قاجار می باشد. در این دوره، در گستره نفوذ زبان و ادبیّات فارسی، منظومه های متعدّدی در قالب مثنوی و در زمینه داستان های دینی و تاریخی، عمدتاً به تقلید از شاهنامه به نظم درآمده است که تاکنون به صورت یکجا، در یک مجموعه مشخّص و مدوّن معرّفی و طبقه بندی نشده اند. در این پژوهش، بیش از 400 منظومه حماسی تاریخی و دینی متعلّق به نیمه دوم سده دوازدهم، سده سیزدهم و نیمه اوّل سده چهاردهم به ترتیب الفبایی معرّفی گردیده است. بیشتر منظومه های حماسی تاریخی این دوره توسّط شاعران شبه قارّه و بیشتر منظومه های حماسی دینی این دوره توسّط شاعران ایران زمین به نظم درآمده اند. سرودن این گونه منظومه ها، نه تنها در ایران و شبه قارّه، بلکه در افغانستان، فرارود، عثمانی، قفقاز و... نیز طرفدارانی داشته است. اغلب منظومه های حماسی تاریخی و دینی یاد شده در این پژوهش، در بحر متقارب سروده شده اند و برخلاف کمّیّت قابل توجّه این آثار در دوره مورد نظر، کیفیّت شعری چندانی در آنها دیده نمی شود.