انگیزه که گاهی از آن به داعی، باعث و غرض تعبیر می شود عبارت است از عوامل درونی مانند حسد، عشق، انتقام، لذت طلبی، شهرت طلبی، عدالت خواهی و.. که هدف نهایی از ارتکاب جرم است و مرتکب را به سوی ارتکاب جرم سوق می دهد. در واقع می توان گفت انگیزه عامل حرکت و انجام کار است. اگر چه در بین حقوقدانان معروف است که انگیزه هیچ نقشی در تحقق جرم ندارد و صرفا ممکن است در تشدید و یا تخفیف مجازات تاثیر داشته باشد اما در این پایان نامه سعی شده است ضمن تبیین مفهوم انگیزه و تفکیک آن از مفاهیم مشابه خصوصا تفکیک آن از قصد، اهمیت و نقش انگیزه در تکوین و تحقق بسیاری از جرائم به اثبات برسد. و در این خصوص پس از بررسی جایگاه انگیزه در تکوین پدیده جنایی و تبیین مفهوم آن در جرم شناسی و روانشناسی و نیز بیان دیدگاههای مکاتب مهم حقوقی در مورد انگیزه، به بررسی دیدگاه مکتب کیفری اسلام در خصوص نقش انگیزه در جرائم موجب مجازات حد و تعزیر پرداخته شده است. ضمن اینکه از بررسی نقش بی بدیل انگیزه در جرائم سیاسی غفلت نشده است، با استفاده و استناد به مواد قانون مجازات اسلامی به طور مفصل نقش انگیزه در تحقق جرم و تشدید و تخفیف مجازات آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.