نام پژوهشگر: داریوش تقی نیا
داریوش تقی نیا لطیف عطاری
دوگان سازی به فرایندی گفته می شود که تمام یا قسمتی از واژه پایه تکرار شده و واژه جدیدی با معنایی متفاوت از معنای پایه ساخته می شود.بعضی از واژه ها با تغییرات آوایی درونی ، بعضی با وند افزایی و بعضی دیگر با ترکیب واژه ها یا آمیزه ای از روش ها ساخته می شوند.تعدادی از واژه های زبانهای مختلف با دوگان سازی ساخته می شوند و کلمه مکرر مفاهیمی چون تقویت و غنی سازی مفهوم، شدت، تاکید سخن، افزایش، تداوم، انبوهی ، بی شماری داشته و یا بخاطر عدم تکرار عین کلمات یا مفاهیمی که به همدیگر بسیار نزدیک بوده و یا صداهایی که با هم دیگر مشابه می باشند ، بکار گرفته می شود.دراساس ساختار کلمات دوگان سازی شده تشابه صدا وجود دارد. در ساختار بیشتر کلمات دوگان سازی شده ، در صدای اول و صدای آخر تشابه صدا وجود دارد. کلمات دوگان سازی شده در زبان ترکی آذربایجانی از نظر طیف ساختاری و معنایی از کلمات دوگان سازی شده از تکرار عین کلمه ، از کلمات نزدیک به هم ، از کلمات متضاد ، از یک کلمه معنی دار و یک کلمه بی معنی ، از دو کلمه بی معنی ، از نام آواها ، و کلماتی که با افزودن m به اول کلمات ساخته می شوند ، تشکیل یافته اند.کلمات دوگان سازی شده در طول صدها سال کاربردی که داشته اند خود به خود به صورت کلمات قالب بندی شده تبدیل شده اند. قالب بندی کلمات دوگان سازی شده بقدری دقیق می باشد که جابجایی کلمات دوگان سازی شده امکان پذیر نیست.فرآیند تکرار در زبان ترکی آذربایجانی کاملا تحت تاثیر قانون هماهنگی واکه ای می باشد و این عامل باعث شاخص بودن هر چه بیشتر این پدیده ساختواژی و برجستگی عمده آن در بین زبانهای جهان شده است. در زبان فارسی قانون هماهنگی واکه ای وجود ندارد و این عامل باعث کاهش تاثیر ظرافت آن در پدیده دوگان سازی گردیده است. به طور کلی در زبان فارسی پدیده دوگان سازی کامل رایج است و نوع ناقص آن کمتر به چشم می خورد. برعکس در زبان آذزبایجانی فرآیند تکرار ناقص زایاتر از نوع کامل آن است. روش تحقیق در این پایان نامه توصیفی بوده و جامعه تحقیق فرهنگ ترکی-فارسی شاهمرسی می باشد.