نام پژوهشگر: مجتبی سلطانی

تأثیر عامل سیاسی بر مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری (مطالع? موردی: دوره های ششم تا نهم انتخابات در سال های 84-1372 )
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1389
  مجتبی سلطانی   ابوالقاسم طاهری

فرضیه اصلی تحقیق حاضر این است که : بهبود سیاست داخلی دولت ها در دور? مورد مطالعه(مانند کمک به افزایش رقابت جناح ها و ظهور احزاب جدید، افزایش اقتدار و ثبات سیاسی و...) و بهبود سیاست خارجی(مانند تنش زدایی منطقه ای و بین المللی، گسترش روابط با کشورها و...) در روند افزایش مشارکت مردم در چهار دور? مورد نظر انتخابات ریاست جمهوری، نقش بسیار موثری داشته است. مکانیزم انتخابات مشارکتی و رقابت آمیز و نهادمند شدن آن، ابزاری اساسی برای رشد دمکراسی است. مشارکت سیاسی نهادینه و بالا به عنوان امتیاز یک نظام سیاسی مردم سالار، تحت تأثیر علل و عوامل مختلفی از جمله «عامل سیاسی» قرار دارد. در این تحقیق، تأثیر «عامل سیاسی» به مفهوم «سیاست داخلی و خارجی» دولت جمهوری اسلامی ایران، بر روند میزان و سطح مشارکت در چهار دور? انتخابات ریاست جمهوری طی سال های 1372 تا 1384، بررسی می شود. با بهره گیری از رهیافت های متنوع «اثبات گرایی، کارکردگرایی، رفتارگرایی، انتخاب عقلایی» در حوزه های «جامعه شناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و روان شناسی سیاسی»، این تحقیق نشان می دهد که «عامل سیاسی داخلی و خارجی» به تنهایی قادر به تضمین افزایش مشارکت نیست و تأثیر قدرتمند سایر «عوامل فکری، فرهنگی، اقتصادی و ساختاری» می تواند تأثیر عامل سیاسی را به حداقل برساند. انتخابات هفتم از این منظر می تواند مصداق دیدگاه «مبادله در رهیافت کارکرد گرایی»، و از جهاتی «انتخاب عقلایی و نیاز فرهنگی» باشد، حال آنکه انتخابات هشتم و نهم عمدتاً در چارچوب «مبادله و انتخاب عقلایی»، قابل تفسیرند.

تحلیل شمایل نگاری و گاهنگاری سنگ نگاره های قصرقند نیکشهر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  مجتبی سلطانی   رضا مهرآفرین

سنگ نگاره یکی از آثار فرهنگی و هنری اقوام مختلف انسانی است که تاکنون مجموعه های متنوعی از آن در بسیاری از نقاط دنیا به دست آمده است. بلوچستان از جمله مناطق بسیار غنی این هنر بدوی در ایران است که در بخش هایی مانند سراوان، سرباز و خاش مجموعه های فراوانی از آنها شناسایی شده است. مطالعه هر یک از این مجموعه ها می تواند در شناخت تاریخ هنر، تاریخ اجتماعی و فرهنگی، مذهبی، جانورشناسی و بوم شناسی منطقه موثر واقع شود. بخش قصرقند نیکشهر یکی از مناطق بسیار مهم بلوچستان از نظر هنر صخره ای است که در جریان یک بررسی باستان شناختی تعداد یازده مجموعه سنگ نگاره از آن در امتداد رودخانه کاجو شناسایی گردید. پس از ثبت و مستند نگاری این مجموعه ها که با روش های متداول در باستان شناسی صورت گرفت، مشخص گردید که نقوش قصرقند با دو روش ضربه های مستقیم و ایجاد خراش به صورت مسبک بر سطح سنگ ایجاد شده اند. این نقوش از نظر نقش مایه به سه دسته انسانی، جانوری و هندسی تقسیم و از نطر موضوع نقش به گروه های فرعی تقسیم می گردند که در این پژوهش همراه با تصاویر و طرح، پس از توصیف، تحلیل شده اند. تحلیل شمایل نگاری و ارائه یک تاریخ نسبی از سنگ نگاره های قصرقند از جمله مهمترین اهدافی است که علاوه بر آنچه پیش از این گفته شد در این طرح دنبال گردید. مطالعه نقوش صخره ای قصرقند نشان داد که سنگ نگاره های مذکور در بردارنده مشابهت های فراوانی با چنین آثاری از دیگر نقاط ایران است. این مسأله می تواند ناشی از ارتباطات فرهنگی و مشابهت های زیستی و اجتماعی منطقه بلوچستان با دیگر نواحی ایران تلقی گردد اما در عین حال تفاوت هایی میان نقوش منطقه قصرقند با سایر نقاط ایران مشاهده می شود که می توان با استناد به آنها نوعی مرزبندی منطقه ای و فرهنگی میان سنگ نگاره-های بلوچستان با سایر نقاط ایران ترسیم کرد. برای ایجاد یک گاهنگاری نسبی از سنگ نگاره های قصرقند از روش مقایسه گونه شناختی استفاده گردید. بدین منظور برخی از نقوش سنگ نگاره ها با نقوش موجود بر روی سایر مواد فرهنگی منطقه جنوب شرق ایران و پاکستان مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفتند. بر این اساس سنگ نگاره های قصرقند از نظر زمانی به سه دوره؛ عصر مفرغ، دوره تاریخی و اسلامی تاریخگذاری شده اند.

بررسی انتقادی ارزش های خبری بر اساس مبانی معرفتی اسلام
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی 1390
  مجتبی سلطانی   نعمت الله کرم اللهی

پژوهش حاضر به بررسی انتقادی ارزش های خبری بر اساس مبانی معرفتی اسلام می پردازد. این پژوهش به روش اسنادی انجام شده و توصیفی- تحلیلی و داده های آن کیفی است. این تحقیق به فرایند گزینش رویدادها برای تبدیل شدن به خبر و دروازه بانی اخبار در مراحل پیش از انتشار می پردازد. و بیان می دارد که در مراحل یاد شده، گزینش اخبار بر اساس ملاک هایی صورت می گیرد. این ملاک ها «ارزش های خبری» نامیده می شوند که اگر در رویدادی باشند آن رویداد خبر و آن خبر منتشر می شود. در این پژوهش فهرست هفت گانه ارزش های خبری شامل دربرگیری، شهرت، استثناء و شگفتی، بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار، مجاورت، تازگی و برخورد به عنوان فهرست استاندارد مورد استفاده رسانه های دنیا از جمله ایران مبنا قرار گرفته است. بررسی نظریه استفاده و خشنودی و کالبد شکافی مستقیم ارزش های یاد شده این نتیجه را در پژوهش بیان می کند که ارزش های مذکور تحت تأثیر تفکرات غربی نظیر کاپیتالیسم، دموکراسی، قشر بندی، الیناسیون، تجربه گرایی، ناسیونالیسم و مدرنیسم هستند و این ها همه محصول سه نگرش بنیادین غربی یعنی سکولاریسم، اومانیسم و راسیونالیسم هستند. پس انتشار اخبار دارای این ارزش ها یعنی اشاعه این مبانی و اسلام با مبانی فوق مخالف است. در نوشتار حاضر پس از نقد این مبانی و طرح مبانی سه گانه اسلام، اصول خبر رسانی اسلام که برگرفته از این مبانی است مطرح شده و سپس شش ارزش خودباوری، خداباوری، احساس آفرینی، خود سازی، جامعه سازی و اندیشه سازی به عنوان ارزش های خبری اسلامی مطرح می گردد که باید در رسانه های اسلامی ملاک انتخاب اخبار باشند و در مطالعات ارتباطی ـ اسلامی به عنوان موضوعی جدید مطرح شوند.

واکنش های شیعی برابر فرقه بهائیت از ابتدای شکل گیری تا آغاز پهلوی در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1393
  مجتبی ابراهیمی   اصغر قائدان

چکیده دوران قاجاریه به لحاظ ظهور فرقه های مختلف عرفانی و تصوف گرا مانند شیخیه، صوفیه، بابیه، ازلیه و بهائیه در تاریخ ایران بعد از اسلام دارای اهمیت است.یکی از این فرقه ها بهائیت است که بنیانگذار آن حسینعلی بهاء است. وضعیت اسفناک اقتصادی و فقر مردم و شیوع بیماری های واگیردار و شکست های سیاسی و نظامی دولت در برابر کشورهای خارجی، بستر بروز فرقه های مذهبی را با شعار تسکین آلام مردم و برون رفت از فضای فوق الذکر فراهم می کند.در پیدایش این فرقه و مواجهات آن با علماء شیعه زمینه های مختلف سیاسی،اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرارمی گیرد. دربار قاجار با این فرقه در مقطعی برخورد سخت گیرانه دارد و در مقطعی سد راه نفوذ بهائیت نمی شود و یا آنکه با سخت گرفتن بر روحانیت شیعه از آن حمایت می کند علماء شیعه با استناد به معارف دینی،عقاید بهائیان را مخالف و مقابل اندیشه و عقاید شیعیان قلمداد می کنند و برخورد میان این دو گروه از مناظرات و نقدها تا ردیه نویسی و درگیری تا جنگ ادامه پیدا می کند. چند حادثه مهم در چند کشور نقاط عطف سیر تاسیس و پیشرفت بهائیان است که همه آنها بن مایه درگیری و مواجهه با علماء و مردم را در دل خود دارد و یا بواسطه وضع احکام جدید توسط بهائیان به درگیری با شیعه می انجامد که ار آن جمله می توان به واقعه زنجان ، بدشت و قلعه شیخ طبرسی و نیریز اشاره کرد.که برخی از علماء نقش بارزتری در این مواجهات دارند که از میان ایشان مبارزات عبدالحسین تهرانی،شیخ محمد تقی نجفی اصفهانی و محمد تقی برغانی مورد بررسی قرارگرفت.متن پیش رو شامل بر چهار فصل می باشد که از پیدایش و اعتقادات بهائیان تا ابعاد و نوع مبارزات علماء مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این نوشتار آن است که نشان دهیم مقابله با بهائیت از همان بدو شکل گیری توسط علماء شیعه و بالتبع آن جامعه شیعه شروع شده و اینکه علماء شیعه بواسطه شناخت عمیق از مبانی تشیع با استفاده از آیات و روایات به مقابله با اعتقادات بهائیان پرداختند و دلیل حفظ تشیع در طول قرن های متمادی همین حراست و حفاظت علماء و بزرگان شیعه در همه اعصار از آموزه ها و مبادی تشیع بوده است.