نام پژوهشگر: مهناز تفضلی
مهناز تفضلی مهدی صالحی
در این پژوهش امکان ایجاد پوشش الکترولس نیکل- فسفرروی آلیاژ az31 منیزیم توسط حمام تجاری مورد بررسی قرار گرفت. پوشش الکترولس نیکل- فسفر یکی ازپوشش های صنعتی برای غلبه بر مشکلات منیزیم است. آلیاژaz31 منیزیم که در این پروژه به عنوان زیر لایه استفاده شده است، از پر کاربرد ترین آلیاژهای کارپذیر منیزیم می باشد. علت استفاده گسترده از این فلز در صنایع مختلف قابلیت شکل پذیری خوب آن در مقایسه با سایر آلیاژهای منیزیم گزارش شده است. حمام slotonip70 از تجاری ترین و در دسترس ترین حمام های پوشش دهی الکترولس در ایران می باشد. در این راستا ابتدا شرایط آماده سازی سطح جهت دستیابی به خواص بهینه پوشش ارزیابی شد. سپس آماده سازی و شرایط حمام جهت پوشش دهی با حمام تجاری موجود روی آلیاژaz31 منیزیم مورد بررسی قرار گرفت و شرایطی برای پوشش دهی تعیین گردید که از لحاظ صنعتی قابل اجرا باشد. پس از ایجاد پوشش در شرایط بهینه سازی شده، مشخصه یابی آن به کمک آنالیز پرتوی ایکس(xrd)، میکروسکوپ الکترونی روبشی(sem) و طیف نگاری تفکیک انرژی(edx) صورت پذیرفت. در ادامه عملیات حرارتی پوشش در دماهای مختلف انجام شد و سختی سطح مقطع پوشش و همچنین آلیاژ پایه با استفاده از یک دستگاه میکروسختی سنج، قبل و بعد از عملیات حرارتی اندازه گیری شد. رفتار خوردگی پوشش در محیط 5/3درصد وزنی کلرید سدیم با استفاده از آزمون پلاریزاسیون تافل در ضخامت ها و عملیات حرارتی های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. در مرحله بعدی مطالعات تریبولوژی انجام شد. جهت ارزیابی رفتار تریبولوژی پوشش، در ابتدا توپوگرافی سطح پوشش اولیه و عملیات حرارتی شده توسط میکروسکوپ نیروی اتمی(afm) بررسی شد و پارامتر های زبری در هر حالت محاسبه گردید. سپس آزمون پین روی دیسک برای بررسی مقاومت سابشی پوشش و محاسبه ضریب اصطکاک آن در بار هایn4، n6و n8 انجام گرفت. نتایج نشان داد رسوب ایجاد شده پوششی کریستاله با ساختاری گل کلمی شکل است که حاوی3 تا 4 درصد فسفر می باشد. ایجاد پوشش الکترولس نیکل کم فسفر روی آلیاژهای منیزیم نسبت به سایر پوشش های الکترولس ارجح است. علت این امر رفع نیاز پوشش به عملیات حرارتی در مای بالا می باشد. عملیات حرارتی در دمای بالا باعث افت شدید سختی آلیاژ زیر لایه می شود. پوشش الکترولس نیکل-فسفر روی آلیاژ های منیزیم از رفتار غیر خطی تبعیت می کند، انجام عملیات سند بلاست قبل از پوشش دهی جهت جلوگیری از ترک خوردن و تاول زدگی پوشش ضروری است. همچنین با توجه به افزایش سختی پوشش و کاهش سختی آلیاژ پایه با افزایش دمای عملیات حرارتی، حداکثر دمایc° 300 برای عملیات حرارتی این پوشش روی آلیاژaz31 منیزیم پیشنهاد شد.