نام پژوهشگر: کوثر نادری صفار
کوثر نادری صفار علی اصغر معصومی
سرده گون (astragalus) از تیره fabaceae با حدود 3000-2500 گونه طبقه بندی شده در 245 بخشه، بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا است. این سرده بیش از 800 گونه در ایران دارد که از این میان 500 گونه انحصاری کشور هستند. گون های خاردار که گروه نسبتا بزرگی از این سرده را تشکیل می دهند، با ویژگی هایی همچون فرم رویشی بالشتکی، خاردار بودن، وجود مجاری تولید کتیرا، کاهش اندازه میوه و گل آذین و داشتن میوه های تک خانه ای وعموما یک یا دو دانه ای از دیگر گروه ها متمایز می شد. این ویژگی ها در بعضی از بخشه های مربوط به زیرسرده های قدیمی گون مانندtragacantha ، calycophysa، astragalus و cercidothrix دیده می شود. آنالیزهای تبارزایشی پیشین بر اساس توالی nrdna its اعضای بالشتکی و خاردار زیرسرده های مذکور را در کنار هم قرار می دهد. اما، حدود و روابط بین این آرایه¬ها به خوبی تعیین نشده است. بخشه anthylloidei نیز به عنوان یکی از پیچیده ترین بخشه های گون های خاردار است که علیرغم بررسی های متعدد، روابط خویشاوندی گونه¬های آن ناشناخته باقی مانده است. در این مطالعه توالی هسته ای ریبوزومی its و توالی های کلروپلاستی rpl32-trnluag، ndhf- rpl32 به منظور ارزیابی روابط تبارزایشی بخشه های مختلف گون های خاردار، با تاکید بر بخشه anthylloidei، تعیین حدود بخشه های مزبور و ارائه یک طبقه بندی صحیح از گون های خاردار، در مقایسه با طبقه بندی های ریخت شناسی پیشین، به کار گرفته شد. نتایج آنالیز داده ها، تک تباری گون های خاردار دارای مجای مولد کتیرا را با حمایت بالا تایید می کند. داده های به دست آمده عدم تک تباری بخشه anthylloidei و سایر بخشه های خویشاوند آن را آشکار ساخت. گونه های بخشه anthylloidei در سرتاسر فیلوگرام های به دست آمده در میان اعضای سایر بخشه های خاردار نمونه برداری شده، پخش شده اند و عدم تک تباری این بخشه را نشان می دهند. یافته های مطالعه حاضر تغییر حدود بخشه anthylloidei و دیگر بخشه های خاردار گون، ارتقاء زیرگونه های موجود در بخشه anthylloidei به سطح گونه، ادغام بخشه eriostoma با بخشه anthylloidei، نمونه برداری بیشتر و استفاده از ژن هایی با نرخ تکاملی بالاتر را پیشنهاد می کند. در تعیین زمان واگرایی گون های خاردار اشتقاق این گروه از سایر گروه های خواهری، حدود 47/3 میلیون سال پیش برآورد گردید.
کوثر نادری صفار مصطفی اسدی
تیره asphodelaceae یا سریش واجد 14 جنس در دنیا می باشد. سه جنس اصلیeremurus m. b. asphodeline reichenb. و asphodelus l. به عنوان مشهورترین گیاهان موجود در این تیره، در ایران یافت می شوند. در رده بندی های مولکولی اخیر این تیره در راسته asparagales قرار می گیرد. در مطالعه حاضر فیلوژنی مولکولی تیره سریش (asphodelaceae)، برای 35 تاکسون، با استفاده از داده های توالی its nrdna و cpdnatrnl-f انجام شد. همچنین در آنالیز کلادیستیک داده های ریخت شناسی 25 صفت برای eremurus مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز های فیلوژنتیکی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی (maximum parsimony) تعبیه شده در نرم افزار paup* و روش bayesian در نرم افزار mr bayes صورت گرفت. در بازسازی روابط گونه ها با استفاده از توالی its nrdna ،نشان داد که تمامی جنس های مورد مطالعه تک تبار هستند. در جنس eremurus زیر جنس eremurus تک تبار و زیر جنس henningia پیرا تبار است. در آنالیز داده های توالی کلروپلاستی trnl-f هیچ کدام از زیر جنس های مذکور تک تبار نبوده و روابط بین برخی از گونه ها حل نشده باقی ماند. برای رفع این مشکل از آنالیز ترکیبی داده های توالی its nrdna و cpdnatrnl-f استفاده شد. نتایج حاصل از این آنالیز ترکیبی و همچنین آنالیز داده های ریخت شناسی در جنس eremurus، تک تباری زیر جنس eremurus و پیرا تباری زیر جنس henningia را تایید کرد. در تمام آنالیزها جنس trachyandra نزدیکترین خویشاوند eremurus است. در جنس asphodeline بخشه asphodeline تک تبار است. تمامی گونه های آنالیز شده از جنس asphodelus در کلادی با حمایت بالا قرار می گیرند. گونه های آنالیز شده از جنس های aloe، haworthia، kniphofia، bulbinella، bulbine در کلادی مشترک، گروه خواهری برای کلاد حاوی گونه های eremurus و trachyandra هستند. در این مطالعه بررسی تاکسونومی اعضای تیره سریش در ایران با ارائه کلید ها و شرح هایی برای جنس ها و تمامی گونه ها انجام شد.