دعوای متقابل، دعوایی است که از ناحیه خوانده علیه خواهان اقامه می گردد. سابقه تاریخی آن به حقوق روم بر می گردد. هدف از آن جلوگیری از تکرار دعاوی و احتراز از صدور احکام متعارض است. از نظر ماهیت، دعوای متقابل علاوه بر اینکه ماهیت دفاعی دارد ، دعوا نیز تلقی می شود. دعوای متقابل مستلزم سه شرط ذیل است: 1ـ ازطرف خوانده دعوا علیه خواهان اقامه گردد. 2ـ دعوای تقابل باید با دعوای اصلی دارای اتحاد منشأ یا ارتباط کامل باشد. 3ـ اقامه دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی باشد.. بر اساس ماده 142 قانون آیین دادرسی مدنی ایران دعوای متقابل باید به موجب دادخواست اقامه شود.لیکن دعاوی تهاتر، صلح، فسخ و رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می شود، دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد. دعوای تقابل در تقابل در حقوق ایران قابل پذیرش است. نهاد دعوای متقابل ، در حقوق دادرسی ایران جایگاه خاصی دارد و ضرورتی انکار ناپذیر است .