نام پژوهشگر: بتول واعظ

بررسی سرچشمه های فکری مولوی در مثنوی،احیاء علوم الدین غزالی، مقالات شمس و معارف بهاء الولد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  بتول واعظ   محمد حسین بیات

الف: موضوع و طرح مسأله (اهمیت موضوع و هدف) : از آنجا که احیاء علوم الدین غزالی و مقالات شمس و معارف بهاء الولد هیچکدام جزء سرفصل های درسی رشت? زبان و ادبیات فارسی نیستند لذا بررسی و معرفی و تحلیل این سه اثر بزرگ عرفانی ضروری به نظر می رسید. هدف از این رساله بررسی سرچشمه های فکری مولوی در مثنوی، احیاء علوم الدین، مقالات شمس و معارف بهاء الولد است زیرا مولوی با اینکه در بسیاری از مباحث فکری و معرفتی صاحب نظر است اما بناهای اصول فکری او را می توان در سه اثر فوق جستجو کرد با اینکه این تأثیر پذیری به گون? صرف و خام نیست بلکه مولوی از بناهایی مشترک به مبناهایی متفاوت می رسد. ب: مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع ، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: فرضیه تحقیق براین است که بسیاری از اندیشه های فلسفی، عرفانی و دینی که مولوی در مثنوی مطرح می کند مسبوق به سابق است بدین معنی چارچوب این بن مایه های فکری در آثار و افکار کسانی چون غزالی، بهاء الولد و شمس تبریزی قابل رد یابی است اگرچه گاه برخی از این اصول فکری در این سه کتاب تنها به صورت مجمل آمده است اما مولوی با دقت و ژرف اندیشی خود از آنها چون ماد? خامی استفاده کرده و با بیان زیبا و ذهن منسجم خود این مفاهیم را به تعالی رسانده است. پ: روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: سرچشمه های فکری: ریشه ها و منابع اندیش? یک متفکر یا عارف که برگرفته و تأثیر پذیرفته از اصول فکری دیگری باشند. مکتب عرفانی: نظامی از اندیشه ها و مشارب فکری و معرفتی که شامل مولفه ها و اصول مشخصی باشد واز یک یا چند نظری? معین پیروی کند. روش تحقیق: روش تحقیق به صورت کتابخانه ای می باشد بدین صورت که ابتدا مباحث و مطالب این رساله با استفاده از منابع و مآخذ مهم فیش برداری شده، سپس فیشها بر حسب موضوع و مدخل مورد نظر مدون گردید.آنگاه به شیوه بررسی و تحلیل، موضوعات و مباحث عرفانی و فکری به نگارش درآمد. ت: یافته های تحقیق: آنچه در این رساله بررسی شد تحلیل و تطبیق مبانی فکری و معرفتی مولوی، غزالی، شمس تبریزی و بهاء الولد با تکیه بر آثارشان بود. رسالت این رساله جستجوی سرچشمه های فکری و معرفتی مولوی در آثار چند تن از عرفای پیش از خود نظیر احیاء علوم الدین، مقالات شمس و معرف بهاء الولد بود که تفاوت و تشابه دیدگاهها و بینشهای عرفانی و حالات روحی آنها را متجلی می ساخت. آنچه از این تحقیق به دست آمد تأثیر پذیری مولوی البته به طور غیر مستقیم در بسیاری از اصول فکری و معرفتی از غزالی، شمس تبریزی و بهاء الولد بود. مولوی بسیاری از مولفه های معرفتی خود را نظیر جبر و اختیار، وحدت وجود، شریعت، معرفت شناسی، تأویل و ... وامدار سه شخصیت فوق است. ث: نتیجه گیری و پیشنهادات: آنچه از این رساله نتیجه می شود این است که نظام اندیشگی مولوی در بین عرفا جلو? خاص و منحصر به فردی دارد. ذهن وقاد و برخورداری از تمام علوم دینی زمان و تجربه سلوک عرفانی در محضر استادان گوناگون از عواملی است که طیف فکری و نگرش معرفتی خاص و مستقلی را در مکتب عرفان او به نمایش گذاشته است از همین رو نمی توان او را به طور کامل در اندیشه های عرفانی و فلسفی و کلامی وامدار دیگران دانست. اما این موضوع به مفهوم عدم تأثیر پذیری او از عرفا و متفکران پیش از او نیست. بلکه مولوی بسیاری از اصول فکری و عرفانی را از غزالی، ابن عربی، شمس و پدرش اخذ کرده و با هضم و پرورش آن در نظام فکری اش به گونه ای کاملتر و پخته تر و گاه متفاوت تر از ایده قبلی پرداخته و انسجام بخشیده است.

تصحیح و تحقیق نسخه خطی مجمع الفواید
thesis 0 1391
  آنیتا خالقی   رضا مصطفوی سبزواری

الف) موضوع و طرح مسئله ( اهمیت موضوع و هدف ): احیای نسخ خطی به منظور حفظ فرهنگ و تمدن ایران و استحکام زبان فارسی و شناساندن شکل و محتوای این آثار به نسل جوان و ایجاد انگیزه برای تحقیق و کاوش آنان در این مسئله و جلوگیری از نابودی نسخ خطی. ب) مبانی نظری: شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری، پرسش ها و فریضه ها: اساس کار بر احیای میراث مکتوب زبان فارسی است که نسخه ی خطی مجمع الفواید از میراث ادبیات تعلیمی ایران به قصد احیاء، انتخاب شد. برای مقابله و تصحیح، سه نسخه مورد استفاده قرار گرفته و نسخه ای که قدمت کتابت آن بیشتر بوده، نسخه اساس قرار داده شد. پ)روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزاراندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآموری و تجزیه و تحلیل داده-ها:روش تصحیح از میان روش های تصحیح متداول (انتقادی، التقاطی، قیاسی)، روش التقاطی است. سه نسخه با یکدیگر مقایسه شدند. در موارد اختلاف، نسخه ای که از لحاظ زیبایی نثر و زیبایی معنایی برتر، و تطبیق ویژگی های سبکی آن با کل اثر بیشتر بوده، برگزیده شده و در موارد برابری کیفی، نسخه اساس ترجیح داده شده است. . موارد اختلاف نیز در پاورقی ذکر شده و در مقدمه مختصری از پیشینه ی آثار اخلاقی و ادب تعلیمی ایران، معرفی نویسنده، سبک شناسی و ویژگی نگارشی نسخ آورده شده است. ت) یافته های تحقیق: شناسایی چندین نسخه ی خطی ارزشمند مجمع الفواید، اطلاع از محتوا و شکل این کتاب و اهمیت آن در ادبیات تعلیمی، بررسی سبک-شناسی اثر، شناخت نویسنده و مشرب فکری او، توجه نویسنده به منابع دیگر مانند قرآن، احادیث و روایات گذشتگان در تدوین و تألیف این کتاب. ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: نسخه ی خطی مجمع الفواید تصحیح و احیاشد. شرحی بر این کتاب نوشته شد. سایر منابع مورد استفاده ی نویسنده در ضمن متن شناسایی شده، مقدمه ای از پیشینه ی آثار اخلاقی، شرح حال نویسنده ی کتاب، سبک شناسی و نسخه شناسی کتاب در آغاز رساله آورده شده است؛ و در پایان فهرست کامل آیات قرآن، احادیث، اعلام، ابیات و اشعار و منابع و مآخذ ذکر شد. با این رساله قدمی هرچند کوتاه جهت حفظ یکی از آثار مکتوب فارسی برداشته، نسخه ای از انزوای گرد و غبار کتابخانه و خطر پوسیدگی و زوال خارج شد.

تحلیل مقاله های علمی-پژوهشی ادبیات داستانی از سال 1380 تا سال 1390
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  خاتون هاشمی مرفه   شیرزاد طایفی

در دهه های اخیر، جامع? ادبی ما شاهد توجه روزافزون جوانان و دوستداران ادبیات به مباحث ادبیات داستانی است، که نقدها و مقاله های نوشته شده در حوز? ادبیات داستانی، به ویژه از نشانه های این توجه است که خود حجم گسترده ای از مطالب نشریات علمی ـ پژوهشی را به خود اختصاص داده است. ما در این پژوهش، با تهی? نشریات علمی ـ پژوهشی و استخراج مقاله های مرتبط با ادبیات داستانی مندرج در این نشریه ها از 1380تا1390، و مطالع? دقیق متن این مقاله ها با تأکید بر موضوع های تخصصی ادبیات داستانی، به طبقه بندی موضوعی و معرفی توصیفی و تا حدّی تحلیل این دسته از مقاله ها پرداخته ایم، که از نتایج و دستاوردهای این تحقیق، علاوه برآشنایی با شیوه های پژوهش علمی در زمین? ادبیات داستانی و شناخت اولویت های پژوهشی در این حوزه، می توان به معرفی موضوع های محوری در مقاله های علمی ـ پژوهشی مندرج در نشریات مختلف و کمک به پژوهشگران حوز? ادبیات کلاسیک و معاصر، به ویژه ادبیات داستانی با تهیه کتاب شناسی و فرهنگ گونه ای که نیازهای پژوهشی آنها را برآورده کند، اشاره کرد.

روایت در شاهنامه با تأکید بر داستان های "فریدون و ضحّاک"، "رستم و اسفندیار"، "سیاوش" و "دوازده رخ"
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1392
  سارا پورجعفریان   شیرزاد طایفی

یکی از رویکردهای زیربنایی در روایت¬شناسی، رویکرد فرمالیست های روسی و نظریّۀ روایت¬شناسی "ولادیمیر پراپ" است که با رویکرد "جزء به کل نگر" به تحلیل شخصیّت های داستان پریان می پردازد؛ یعنی پس از بررسیِ سی و یک خویشکاری متعدد و در نظر داشتن توالی آنها به شخصیّت هایی واحد می رسد که گاه قبل از اتمام داستان قابل پیش-بینی هستند. ساختارگرایی، ادبیّات را به عنوان علمی خارج از زبان روزمرّه بررسی می کند و بر آن است تا به یک دستور زبان واحد با ابزارهای زبان¬شناختی، دست یابد. این دستور زبان همان ساختاری است که ما را به کشف الگوهای موجود در یک اثر می رساند. در این پژوهش با روش استقرایی به بررسی ریخت¬شناسی چهار روایت از شاهنامه پرداخته¬ایم. این روایت ها دربردارندۀ بیست حرکت بر پایۀ دیدگاه پراپ و حول سه محور کارکرد، شخصیت و حرکت است. اگرچه این روایت ها، به حالت نمونه گیری از دو بخش اساطیری و پهلوانیِ شاهنامه است، ولی ما را به نتایجی درخور توجه رهنمون می کند، هرچند که به سبب رفت¬وآمد شخصیّت های متعدّد، اعم از قهرمانان و ضد قهرمانان، گاه با ساختار خطی و بسیط پراپ تطابق کافی ندارد و گویی پیکر عظیم این کتاب سترگ، آن لباس کوچک را برنمی تابد. رویکرد نوین پراپ، منبع الهام بسیاری از زبان¬شناسان بعد از خود، در این زمینه بوده و در سال¬های اخیر در ایران مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. می توان این دیدگاه بنیادی را با نظریّات پویایی مانند ژنت، برمون، گریما و... به صورت درس نامه هایی درآورد که گاه مانند پلکانی، ما را به دیگری رهنمون کنند و گویی در هر پلّه، با منظری جدید در عرصۀ ادبیّات، روبه¬رو می شویم، و لذا گریزی از طرح برخی از آن نظریّات نیست.

بررسی وتحلیل ساختار جمله در نثرساده، مسجع و مصنوع در قابوسنامه،گلستان و مرزبان نامه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1392
  امنه مقدم کیا   عباسعلی وفایی

الف:موضوع و طرح مسأله: بررسی وتحلیل ساختار جمله در نثر ساده، مسجع و مصنوع ( در سه اثر قابوسنامه،گلستان و مرزبان نامه). ب :مبانی نظری شامل مرور منابع، پرسش ها، فرضیه ها: بررسی ساختار جملات مرکب وابستگی، نقش حروف ربط و انواع جملات پیرو و مقایسه ی این موارد در این سه اثر از سوالات اساسی این پژوهش می باشد. پ : جامعه ی آماری، روش تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها: در این تحقیق به میزان صد صفحه از سه کتاب قابوسنامه،گلستان و مرزبان نامه مورد مطالعه قرارگرفته و روش تحقیق نیزکتابخانه ای می باشد. ت : یافته های تحقیق: براساس مطالعات وبررسی های انجام شده برروی این سه اثر بسامد جملات مرکب سه بندی از چهاربندی و پنج بندی بیشتر است و در این میان، قابوسنامه باشماربیشتری ازجملات مرکب سه بندی وچهاربندی ومرزبان نامه ازنظرجملات پنج بندی ،مقام اول راداراهستند.جملات پیرودراین سه اثربه نهاد،مفعول،متمم،مسند،بدل وقیدقابل تأویلند. درصدجمله واره ها ی پیرومفعولی ازسایرپیروهابیشتراست. تعدادپیروهای پسین درمرزبان نامه بیش ترازگلستان وقابوسنامه است و درصدپیروهای کنارین درمرزبان نامه درحدصفریاناچیزاست. تعدادپیروهای پیشین درقابوسنامه بیشترازگلستان ومرزبان نامه است وتعدادپیروهای میانین درمرزبان نامه بیشترازگلستان وقابوسنامه است. ث : نتیجه گیری و پیشنهادها: تدوین پایان نامه درزمینه تحلیل دستوری آثارگرانقدرنثرفارسی که پشتوانه ای استواربرای فرهنگ وتمدن ماست کاری مهم وبایسته است وبه اعتلای فرهنگ وادب ماکمک زیادی می کندوماراقادرمی سازدتابا زمینه ای دقیقتروآسانترسیرتحول جمله وساختمان آن رادرآثاربرجسته ی نثرفارسی موردپژوهش قراردهیم وبه نتایج علمی دقیقتری دست یابیم.