امروزه، هدف عمده تحلیل گران کلام، پی بردن به مکانیزم تفسیر و تعبیر کلام توسط خواننده و شنونده می باشد. در این راستا، زبانشناسان و دانشمندان اسلامی اثبات نموده اند که دستیابی به معانی و مفاهیم دقیق قرآنی، مستلزم توجه به نظام ارتباطی کل قرآن و کشف تمام روابط داخلی که متن قرآنی را تشکیل می دهند، می باشد. این روایط که امکاناتی برای پیوستن اجزای متن به یکدیگر است همان انسجام متن می باشد. این پژوهش، با تکیه بر اصول سخن کاوی و با استفاده از آرای هلیدی و حسن، به بررسی عوامل انسجامی در دو سوره نمل و فجر می پردازد و از آنجایی که در ترجمه این کتاب آسمانی، بافتار و نظام متنی از اهمیت خاص برخوردار است، به مقایسه و بررسی این عوامل در ترجمه فارسی آنها می پردازد. سوره نمل، سوره 27 قرآن و دارای 93 آیه است و سوره فجر سوره 89 قرآن با 30 آیه می باشد و ترجمه این سوره ها، متعلق به مهدی الهی قمشه ای است. پس از بررسی عوامل انسجامی در تمامی آیات این دو سوره و مقایسه آنها با ترجمه فارسی نتایج ذیل به دست آمد. 1ـ عوامل انسجامی موجود در متن سوره ها، با عوامل انسجامی موجود در ترجمه، مطابقت کامل ندارد. 2ـ عامل انسجامی ارجاع در متن دو سوره و ترجمه آنها، بیشترین کاربرد را دارد.