نام پژوهشگر: فیروزه هاشمی یزدی

پالینواستراتیگرافی سازند دلیچای در برش بلو، شمال سمنان
thesis موزه جانورشناسی دانشگاه تهران 1387
  فیروزه هاشمی یزدی   حسین هاشمی

پالینوفلورای متنوعی، شامل میوسپورها، سیست دینوفلاژله ها، پوسته داخلی فرامینیفرها، و آکریتارک ها با حفظ شدگی خوب در نهشته های سازند دلیچای در برش چینه شناسی بلو، شمال سمنان، وجود دارد. اسپورهای ترایلت، پولن ها به ویژه پولن corollina، فرم های دو باله، یک باله، و اسپورهای مونولت، به ترتیب، فراوان ترین پالینومورف های موجود در رسوبات مذکور می باشند. در پالینوفلورای مورد مطالعه 82 گونه اسپور (متعلق به 30 جنس) و 21 گونه پولن (منتسب به 8 جنس) شناسایی شد. بر اساس پراکندگی چینه شناسی تقریباً یکنواخت میوسپورها در نهشته های سازند دلیچای و همچنین با توجه به فراوانی قابل توجه klukisporites variegatus بیوزون klukisporites variegatus abundance zone در این رسوبات معرفی شد. با توجه به گسترش چینه شناسی شناخته شده میوسپورهایی مانند klukisporites variegatus, concavissimisporites verrucosus, converrucosisporites pricei, sellaspora asperata, contignisporites burgeri, osmundacidites senectus, striatella spp. سن سازند دلیچای در برش مورد مطالعه به ژوراسیک میانی نسبت داده شد که با داده های مربوط به آمونیت ها در این برش هماهنگی دارد. مقایسه میوسپورهای سازند دلیچای در این برش چینه شناسی با پالینومورف های معرفی شده از رسوبات تقریبا هم زمان در ایران (ایران مرکزی، البرز، کپه داغ)، مصر، استرالیا، هندوستان، و افغانستان حکایت از شباهت قابل توجه آنها دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که در ژوراسیک میانی پوشش گیاهی نسبتا یکنواختی در این مناطق وجود داشته است. با توجه به قرابت میوسپورهای شناخته شده در رسوبات مورد مطالعه، در پوشش گیاهی اطراف محیط رسوبی سازند دلیچای به ترتیب فراوانی سرخس ها (ferns)، بازدانگان (gymnosperms) مانند مخروطیان (coniferophytes)، ژینکوفیت ها (ginkgophytes)، بریوفیت ها (bryophytes)، لیکوفیت ها (lycophytes)، و اسفنوفیت ها (sphenophytes) وجود داشتند. با توجه به فراوانی اسپورهای منتسب به سرخس ها نظیر klukisporites, dictyophyllidites, gleicheniidites, cyathidites osmundacidites, و todisporites و همچنین با در نظر گرفتن شرایط محیط زندگی نمونه های امروزی گیاهان مذکور، می توان نتیجه گرفت که در زمان تشکیل رسوبات مورد مطالعه آب و هوا گرم و مرطوب بود. وجود دینوفلاژله های شاخص آب های گرم مانند systematophora penicillata و endoscrinium luridum و همچنین حضور اسپور قارچ ها در پالینوفلورای مذکور، شرایط آب و هوای گرم و مرطوب در زمان تشکیل این رسوبات را تایید می کنند. محیط دیرینه این سازند با استفاده از پالینومورفها و مواد ارگانیکی مورد مطالعه قرار گرفت. اسلایدهای تهیه شده از این برش، حاوی گروههای مختلف پالینومورف با حفظ شدگی خوب شامل اسپور، پولن، داینوسیست، آکریتارک، پوسته داخلی فرامینیفرا، خرده های چوب و همچنین مواد ارگانیکی بی شکل (aom) می باشد. حضور فراوان aom شفاف، محیط کم اکسیژن با سرعت رسوبگذاری پایین را نشان می دهد. بررسی نسبت پالینوماسرالهای اپک تیغه ای شکل به هم بعد و نسبت aomبه پالینومورفهای دریایی نیز حکایت از یک محیط ساحلی کم عمق، کم اکسیژن با سرعت رسوبگذاری پایین می نماید. همچنین تفکیک سه نوع پالینوفاسیس (vi, iv, ii) مربوط به ستون چینه شناسی بلو، موید یک محیط ساحلی کم عمق، کم اکسیژن با سرعت رسوبگذاری پایین می باشد که با توجه به افزایش تعداد و تنوع داینوسیست های کوریت در دو محدوده از ستون چینه شناسی، شاهد پیشروی کوتاه مدت دریا و افزایش عمق حوضه رسوبی در این فواصل می باشیم.