اجتهاد به عنوان فرآیند استنباط فقهی، امری است که چندی پس از رحلت پیامبر (ص) و در اثر پیدایش مسایل و نیازهای جدید و لزوم پاسخ گویی به آنها، به وجود آمد. اجتهاد، هم از لحاظ شکلی و هم از لحاظ معنایی دچار تغییر و تحول گردید. از لحاظ معنایی می توان به دو برداشت از اجتهاد، اشاره کرد. در یک تعبیر، اجتهاد، همان رأی و نظر شخصی درباره ی مسایلی است که در مورد آنها نصی وجود ندارد؛ اما در تعبیر دوم، اجتهاد مراجعه به منابع فقهی معتبر جهت استنباط احکام شرعی است. وقوع پدیده ی انسداد باب اجتهاد در فقه اهل سنت، از تغییراتی است که در شکل و قالب اجتهاد صورت پذیرفته است. وجود قالب های اجتهادی، یکی دیگر از مباحث مرتبط با اجتهاد است. قالب های اجتهادی شناخته شده در فقه اسلامی، اجتهاد مطلق و اجتهاد متجزی هستند. آن چه در دهه های اخیر مورد تاکید قرار گرفته، توجه به دو قالب اجتهاد تخصصی و اجتهاد شورایی است. گستردگی مسایل فقهی و عدم توانایی فقیه بر آگاهی از تمام این مسایل، دلیل اصلی دعوت به اجتهاد تخصصی است. داعیان به اجتهاد شورایی نیز استفاده از خرد جمعی و عمل به اصل شورا و مشورت را علت اصلی لزوم چنین اجتهادی می دانند. با توجه به فواید و آثار مثبت این دو نوع از اجتهاد، می توان با تلفیق آنها و تشکیل شوراهای تخصصی اجتهاد، از آثار و منافع هر دو نوع اجتهاد، استفاده نمود.

محله جولان یکی از محلات تاریخی در شهر همدان است که در اوائل دهه ی 70شمسی به عنوان یکی از محلات مسئله دار شناخته شد. و برای آن طرحهای متعدد بهسازی و نوسازی ارائه گردید. طرحی که در طی آن بخشی از آن محله جولان مورد بهسازی ونوسازی قرارگرفت. حال با گذشت حدود دو دهه از اجرای این طرح لازم است به مقایسه مولفه های موثر بر کیفیت محیطی در دو بخش بهسازی ونوسازی شده و نشده در این محله بپردازیم. نوع تحقیق پژوهشی– کاربردی و روش کار پیمایشی و از طریق پرسشنامه می باشد وحجم نمونه 349 نفر با استفاده از فرمول کوکران تعیین و بصورت تصادفی انتخاب گردید. و از طریق نرم افزار spss وآزمون تحلیل مسیر که در واقع ترکیبی از آزمون های رگرسیون چند متغیره و دو متغیره است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل داده بیانگر این می باشد که متغیرهای دل بستگی مکانی در بخش بهسازی ونوسازی نشده موثرترین متغیر و متغیر خدمات تجاری موثرترین متغیر در بخش بهسازی ونوسازی شده است که می توان بیان نمود دو متغیر فضای سبز و خدمات تفریحی در ارتقای کیفیت محیطی در بخش بهسازی و نوسازی نشده و متغیر خوانایی در بخش بهساز ی ونوسازی شده، موثر نمی باشند.