آلودگی خاک به فلزات سنگین خطرات زیادی را برای سلامتی اکوسیستمها ایجاد کرده است. شستشوی خاک یکی از تکنیک های درجا برای آلودگی زدایی خاک است. در این تکنیک، فلزات سنگین با استفاده از عوامل متحرک-کننده از خاک خارج می گردند. این تکنیک در آزمایشگاه به دو صورت پیمانه ای و ستونی قابل اجرا است. هدف از این تحقیق، مقایسه دو روش استخراج پیمانه ای(شامل زمانی و پی درپی) و ستونی( شامل پیوسته و پالسی)، با استفاده از چهار استخراج کننده ( edta، اسید سیتریک، اسید اگزالیک و اسید استیک ) در سه خاک آلوده به pb، zn و cd اطراف کارخانه سرب و روی زنجان بود. در روش پیمانه ای پی درپی نمونه های خاک که با محلول 01/0 مولار استخراج کننده های مختلف طی 12 مرحله استخراج پی درپی مورد آبشویی قرار گرفتند. در روش استخراج پیمانه ای زمانی نمونه های خاک با محلول های 01/0 مولار استخراج کننده های مختلف به طور متناوب برای مدت زمان های معین ( تا 24 ساعت ) تکان داده شدند. در استخراج ستونی پیوسته، ستونی از نمونه های خاک با 5700 میلی لیتر از محلول 01/0 مولار استخراج کننده های مختلف آبشویی شدند. در استخراج ستونی پالسی، ستونی از نمونه های خاک با 285 میلی لیتر محلول 2/0 مولار استخراج کننده های مختلف مورد آبشویی قرار گرفتند. نتایج استخراج پیمانه ای توالی زیر را برای استخراج کننده های مختلف نشان داد : اسید استیک < اسید اگزالیک << اسید سیتریک ? edta. در استخراج پیمانه ای زمانی فرایند رهاسازی فلزات سنگین تا 24 ساعت فقط در مورد edta مشاهده گردید و برای دیگر استخراج کننده ها در زمان های مختلف بازجذب مشاهده شد. با توجه به نتایج هر چه قدرت کمپلکس کنندگی استخراج کننده کمتر بود، بازجذب با شدت بیشتری انجام شد. نتایج استخراج ستونی توالی زیر را برای استخراج کننده های مختلف نشان داد : اسید اگزالیک < اسید استیک << اسید سیتریک < edta. در مورد استخراج کننده edta معادلات تابع توانی، الوویچ ساده شده و پخش سهموی بهترین برازش را به داده های سینتیکی خاکهای مورد مطالعه یافتند. در آبشویی ستونی پیوسته، شکل منحنی های رخنه برای هر خاک، استخراج کننده و فلز سنگین متفاوت بود. شکل منحنی های رخنه فلزات سنگین هر خاک در آبشویی پالسی با edta یکسان و در دیگر استخراج کننده ها متفاوت بود. به طور کلی روش ستونی پیوسته نسبت به روش ستونی پالسی کارایی بیشتری را نشان داد.