نام پژوهشگر: هاشم امین پناه
نغمه نجفی رئوف سید شریفی
به منظور بررسی تأثیر مقادیر کود نیتروژنه و تنظیم کننده ی رشد سایکوسل بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی برنج، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای در شهرستان صومعه سرای استان گیلان در سال زراعی 1392 انجام گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل مقادیر کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و تنظیم کننده ی رشد سایکوسل در چهار سطح (صفر، 0/8، 1/6 و 2/4لیتر در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که تمامی پارامترهای پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تأثیر مقادیر کود نیتروژنه و سایکوسل قرار گرفتند. برای به دست آوردن پارامترهای پر شدن دانه از یک مدل خطی دوتکه ای استفاده شد. حداکثر وزن دانه (0/0354 گرم)، سرعت پر شدن دانه (0/0012 روز در گرم)، طول دوره¬ی مؤثر پر شدن دانه (32/70روز) و طول دوره پر شدن دانه (34/09 روز) در مقادیر بالای کود نیتروژنه و سایکوسل برآورد گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح نیتروژن و سایکوسل طول سنبله، تعداد دانه در کل بوته، تعداد دانه در خوشه اصلی، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، تعداد سنبلچه در واحد سطح افزایش یافت. با مصرف سایکوسل ارتفاع بوته کاهش پیدا کرد. بررسی روند تجمع ماده¬ی خشک کل در تمامی ترکیب¬های تیماری نشان داد که تا 31 روز پس از کاشت در تمامی ترکیب¬های تیماری روند مشابه بود و از 31 روز بعد از کاشت تا87 روز بعد از کاشت با سرعت زیادی افزایش یافت و 87 روز پس از کاشت تا زمان برداشت به دلیل افزایش میزان رقابت برای نور و دیگر منابع، سایه اندازی و پیری برگ ها کاهش یافت. روند مشابهی نیز در سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده مقادیر کود نیتروژنه و سایکوسل تأثیر معنی داری بر انتقال مجدد ماده ی خشک داشت. بیشترین میزان انتقال ماده ی خشک در حالت عدم مصرف نیتروژن و عدم محلول پاشی سایکوسل و کمترین آن در بالاترین مقدار کود نیتروژنه و عدم محلول پاشی سایکوسل مشاهده شد. بیشترین کارایی زراعی مصرف نیتروژن 6/66 کیلوگرم بر کیلوگرم به مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار تعلق داشت. محلول پاشی با سایکوسل موجب افزایش کارایی زراعی مصرف نیتروژن گردید. بیشترین کارایی زراعی مصرف کود (8/28 کیلوگرم بر کیلوگرم) به محلول پاشی 2/4 لیتر در هکتار سایکوسل تعلق داشت. به منظور افزایش عملکرد دانه و اجزای عملکرد می¬توان پیشنهاد نمود محلول پاشی 2/4 لیتر در هکتار سایکوسل و مصرف 200 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنه مناسب است ولی اگر هدف بهبود کارایی مصرف کود باشد مصرف 2/4 لیتر در هکتار سایکوسل و کاربرد 100 کیلوگرم کود نیتروژنه مناسب است.
مهشید زاد بهتوئی رئوف سیدشریفی
به منظور بررسی تأثیر کود نیتروژنه و قارچ میکوریز آربسکولار glomus intraradices ، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم بر عملکرد و اجزاء عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایش در شهرستان سیاهکل استان گیلان، در سال 1392 به اجرا درآمد. به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، فاکتور های مورد بررسی شامل مقادیر مختلف کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر، 60، 90، 120 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره به ترتیب به صورت n1، n2، n3، n4 و تلقیح بذر با کود های بیولوژیک در چهار سطح (عدم تلقیح، قارچ میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم، تلقیح بذر با میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) بودند. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف کود نیتروژنه و کود های بیولوژیک تأثیر معنی داری بر سهم فرآیند انتقال مجدد از کل بوته در عملکرد دانه داشت. بیشترین میزان سهم فرآیند انتقال مجدد از کل بوته (73/43 درصد) در سطح اول کود نیتروژنه در حالت عدم تلقیح بذر با کود های بیولوژیک و کمترین آن (23/11 درصد) در بالاترین سطح از کود نیتروژنه در تلقیح با میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم برآورد گردید. تمامی پارامتر های پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه و سطوح مختلف کود های بیولوژیک قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه و طول دوره موثر پر شدن دانه در کاربرد 90 کیلوگرم کود نبتروژنه در هکتار در کاربرد میکوریز با ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به دست آمد. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش مقادیر کود نیتروژنه تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و طول سنبله افزایش یافت. روند مشابهی نیز در تلقیح بذر با میکوریز، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به دست آمد. بررسی روند تجمع ماده خشک کل در تمامی ترکیب های تیماری نشان داد که تا 50 روز پس از کاشت با سرعت کم و سپس تا 90 روز با سرعت زیادی افزایش یافت. سپس به واسطه ی افزایش پیری برگ ها، سایه اندازی و رقابت برای نور و دیگر منابع کاهش یافت. به نظر می رسد به منظور افزایش عملکرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه باید 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تلقیح بذر برنج با میکوریز، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به کار برده شود.