نام پژوهشگر: حمزه پارسا

فلسفه ی سینما با اشاره ی خاص بر فلسفه ی ژیل دلوز
thesis دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  حمزه پارسا   علی فتح طاهری

از نظر بسیاری از متفکران و نظریه پردازان حوزه های مختلف، سینما پدیده ای است که می تواند با قابلیت-ها و امکان های گوناگون خویش، به اشکال مختلف به فلسفه نزدیک، و حتی در مواردی موجب خلق مفاهیمی نو برای آن شود. از این منظر، سینما چیزی بیش از نوعی «فلسفه ی مضاف» محسوب می شود. در جمع فیلسوفان معاصر ژیل دلوز را به حق، فیلسوف سینما نامیده اند که با دو کتاب برجسته ی خود درباره ی «فلسفه ی سینما» زمینه های طرح ایده هایی در باب تلقی فلسفی از سینما و برداشتی سینمایی از فلسفه را فراهم آورده است. او با تأثیراتی که از فیلسوف فرانسوی، هانری برگسون گرفته و پروراندن بسیاری از مفاهیم اساسی او از جمله حرکت و زمان کوشیده است تا رویکرد جدیدی در فلسفه ایجاد کند. کتاب نخست دلوز، سینماi: تصویر- حرکت تلاشی است برای بررسی سینمای کلاسیک تا پیش از جنگ جهانی دوم که به نحو مبسوط به مقوله ی فلسفی حرکت و نسبت های آن با حرکت سینمایی می-پردازد. در این کتاب نشان داده می شود که چگونه عناصر بنیادین سینما از جمله نما، قاب، و تقطیع می-توانند درکی از جهان به مثابه ی یک «ابر سینما» به دست دهند و تصویری مستقیم از حرکت و تصویری غیرمستقیم از زمان ارائه کنند. کتاب دوم، سینما ii: تصویر-زمان که به سینمای مدرن اختصاص دارد اثری عمیقاً فلسفی و یکی از مهم ترین آثار ژیل دلوز است. او در این کتاب به بررسی آثار متعددی می-پردازد که می توانند درک مستقیمی از تصویر-زمان ارائه کنند و زمان را به مثابه ی صیرورت ناب به تصویر بکشند. هدف این پژوهش معرفی اندیشه سینمایی دلوز بر اساس دو کتاب مذکور و تفاسیری است که در باره آن ها نگاشته شده است. در این رساله آشکار می شود که چگونه مفاهیم سینمایی می-توانند برای فلسفه و حتی فراتر از آن برای حیات، امکان های جدیدی خلق کنند و موجب پیشرفت و گسترش آن ها شوند؛ و در نتیجه سینما به مثابه ی قدرت تفکر و تصویری هستی شناختی از جهان تلقی می شود و نه صرفاً به عنوان هنری که واقعیت را تصویر می کند.