فرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز از جمله عوامل محدود کننده استفاده پایدار از اراضی و منابع آب می باشد. در این راستا تهیّه رسوب نگارها به منظور اندازه گیری دقیق مقدار تولید رسوبات معلّق در حوزه های آبخیز ضروری می باشد. لیکن تهیّه رسوب نگارها در سطح حوزه های آبخیز دشوار و هزینه بردار است. از این رو مدل سازی تغییرات زمانی رسوب معلّق بر اساس خصوصیّات زودیافت و موجود فیزیوگرافی و بارش، روشی مناسب در تبین اقدامات حفاظت آب و خاک محسوب می شود. در این راستا تهیّه رسوب نگارهای مصنوعی در قالب رسوب نگارهای واحد لحظه ای شیوه کاربردی و قابل استفاده برای حوزه های آبخیز فاقد اطّلاعات تفصیلی دبی و رسوب تلقی می شود. حال آن که ارزیابی عمل کرد آن ها در سطح حوزه های آبخیز با شرایط مختلف کم تر مورد توجّه قرار گرفته است. به همین منظور تحقیق حاضر به منظور مدل سازی رسوب نگار واحد لحظه ای در حوزه آبخیز جنگلی کجور در شرق شهرستان نوشهر با مساحت حدود 130 کیلومتر مربع صورت پذیرفت. در این روش با استفاده از آب نگار واحد لحظه ای، توزیع غلظت رسوب و رسوب مازاد، رسوب نگار مصنوعی رگبارها تهیّه گردید. هم چنین برای دست یابی به رسوب نگار مشاهده ای، نمونه برداری از جریان رودخانه کجور در زمان وقوع هشت رگبار اتّفاق افتاده طی دوره تحقیق مدّ نظر قرار گرفت. نتایج مقایسه رسوب نگار مصنوعی و مشاهده ای بیان گر آن بود که روش مذکور با توجّه به متوسط خطای تخمین 382، 132، 419 و 890 درصد به ترتیب در برآورد مقادیر اوج، زمان تا اوج، کل رسوب و زمان پایه رسوب نگار قادر به شبیه سازی هیچ یک از مولفه های رسوب نگارهای مشاهده ای حوزه آبخیز مورد مطالعه نبوده است.

پراکنش مکانی اقدامات مدیریت آبخیز تأثیر مهمی بر خصوصیات هیدرولوژیک حوضه دارد. از طرف دیگر ارزیابی اثر سناریوهای مختلف مدیریتی بر مهم ترین مولفه های خروجی حوضه با توجه به محدودیت ها و مسائل اقتصادی پیش نیاز انتخاب الگوی مکانی اقدامات آبخیزداری برای منطقه است. از این رو پژوهش حاضر در آبخیز سدطالقان در استان البرز با مساحت 940 کیلومترمربع به منظور تحلیل اثر الگوی مکانی اجرای سناریوهای مختلف مدیریت آبخیز، بر مشخصات جریان و حجم آب در مخزن سدطالقان انجام پذیرفت. در این راستا الگوهای مکانی مختلف اجرای اقدامات آبخیزداری با استفاده از روش بهینه سازی و مبتنی بر سناریو ایجاد و مقایسه شدند. نتایج ارزیابی سناریوها و الگوهای مکانی ایجاد شده در هر دو روش مورد استفاده، نشان دهنده اهمیت مراتع ضعیف و دیم زارهای کم بازده و پرشیب در مهار رواناب سطحی بود به گونه ای که اجرای سناریوهای آبخیزداری در این مناطق، دارای حداقل هزینه و حداکثر کارایی در واحد سطح بوده است. در نهایت با توجه به تغییر بیلان آبی بعد از اجرای اقدامات مدیریت آبخیز، اثر هر یک از سناریوها بر تأمین نیاز آبی از مخزن مدنظر قرار گرفت. نتایج نشان داد با وجود تأمین نیازهای آبی قبل و بعد از سناریوهای آبخیزداری، اجرای سناریوها در تمامی الگوهای مکانی ایجاد شده اثر کاهشی بر ورود آب به مخزن سدطالقان داشته است.