در منطقه غرب ملایر، ردیف سنگ های تریاس (عمدتاً سنگ های آتشفشانی و کربناتی) و ژوراسیک (بیشتر شیل و ماسه سنگ)، تحت تأثیر چند حادثه دگرگونی، تغییرشکلی، چین خوردگی و پهنه های برشی قرار گرفته اند. دگرگونی ناحیه ای، سبب شده سنگ های تریاس و ژوراسیک به صورت سنگ های کربناتی بلورین، اسلیت و فیلیت ظاهر شوند و در خلال حوادث تغییرشکلی، دچار چین خوردگی گردند. در حادثه دگرگونی همبری، توده های نفوذی گرانیتوئیدی، عمدتاً با ترکیب گرانودیوریت تا کوارتز دیوریت، در سنگ های دگرگونه منطقه تزریق شده اند و پهنه های اسکارنی کانه دار را در انجیره، ایرانه و سراب سامن، تشکیل داده اند. پژوهش حاضر نشان می دهد ترکیب توده های نفوذی مولد پهنه های اسکارنی، به طور میانگین، گرانودیوریتی است و کانی های پیروکسن و گارنت در پهنه های اسکارنی به ترتیب از نوع دیوپسید- اوژیت و گراندیت (عمدتاً آندرادیت) هستند. در این اسکارن ها، زیرپهنه های مختلفی شناسایی شدند که براساس پاراژنزهای کانیایی تعریف شدند. رخساره دما بالا (پیروکسن فلس) در دامنه دمایی 800-650 درجه سانتی گراد، و ولاستونیت در محدوده دمایی تا 800 درجه سانتی گراد تشکیل شده است، اما رخساره های هورنبلند فلس و آلبیت- اپیدوت-فلس به ترتیب در دامنه دمایی 650-500 و 500-350 درجه سانتی گراد شکل گرفته اند. اطلاعات حاصل از آنالیز نمونه ها از کانسنگ های منطقه و مطالعات و مشاهدات صحرایی و میکروسکوپی، حاکی از آن است که اسکارن منطقه انجیره (و دو پهنه اسکارنی دیگر) از نوع چندفلزی (fe, cu. zn, ag, au, w) هستند، اما عیارها درحدی نیستند که ارزش اقتصادی داشته باشند. در پهنه اسکارنی- متاسوماتیک سراب سامن، علاوه بر تشکیل اسکارن کانه دار (مشابه آن دو دیگر)، یک پهنه وسیع و قابل توجه از دگرسانی سیلیسی- پیریتی ( طلا) دیده می شود که به نظر می رسد سیالات ماگمایی- گرمابی، سنگ های متاپلیتی منطقه را درحجم وسیع متأثر کرده اند. این پهنه جای مطالعه دقیق تر را دارد. کلمات کلیدی:غرب ملایر،دگرگونی،اسکارن کانه دار، گارنت، زون سیلیسی-پیریتی