نام پژوهشگر: عبدالعلی راهداری
عبدالعلی راهداری احمد قرایی
ماهی سفیدک سیستان متعلق به خانواده کپورماهیان و در ایران بومی حوضه سیستان می باشد. به دنبال خشکسالی های متوالی در منطقه سیستان و خشک شدن تالاب هامون و در نتیجه از بین رفتن زیستگاه و زمینه تکثیر طبیعی این ماهی و ورود گونه های غیربومی احتمال خطر انقراض نسل آن بوجود آمده است. به همین منظور امکان تکثیر مصنوعی ماهی سفیدک سیستان با استفاده از هورمونهای القایی تکثیر (®ovaprim وhcg) به منظور دستیابی به بیوتکنیک تکثیر مصنوعی و اندازه گیری برخی شاخص های تولیدمثلی در این تحقیق بررسی شد. به همین منظور تعداد 44 قطعه مولد ماده و تعداد 53 قطعه مولد نر به ترتیب با میانگین وزنی 45 ± 1328 و 6/17 ± 632 گرم از بین ماهیان مستعد برای تکثیر که از محیط طبیعی (چاه نیمه های سیستان) صید و در استخرهای پرورشی مرکز تکثیر ماهیان بومی زهک نگهداری می شدند، انتخاب و بطور تصادفی در 5 گروه تیماری تقسیم شدند. گروههای تیماری شامل: 1- مولدین دریافت کننده هورمون ovaprim که در چهار مرحله به ترتیب با دوزهای 2/0، 5/0، 5/0 و 3/0 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن ماهی ماده با فواصل زمانی 24 ساعت (فاصله تزریق سوم و چهارم 12 ساعت) و مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3/0 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 2- مولدین دریافت کننده ترکیبی از هورمون های ovaprim و hcg در سه مرحله به ترتیب با دوزهای 2/0 ،5/0 و 5/0 میلی لیتر و 1000، 2000 و 2000 واحد بین المللی (i.u.) به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ماهی ماده که با فواصل زمانی 24 ساعت و مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3/0 میلی لیتر ovaprim و1500 واحد hcgبه ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 3- مولدین دریافت کننده ترکیبی از هورمون های ovaprim و hcg در چهار مرحله به ترتیب با دوزهای 2/0، 5/0، 5/0، 3/0 میلی لیتر و 200 ، 400، 400 و300 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن ماهی ماده با فواصل زمانی 24 ساعت تزریق گردیدند. مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 3/0 میلی لیتر ovaprim و200 واحد hcg به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق شدند، 4- مولدین دریافت کننده هورمون hcg در سه مرحله به ترتیب با دوزهای 400، 800 و 800 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ماهی ماده با فواصل زمانی 24 ساعت تزریق شدند. مولدین نر همزمان با تزریق مرحله دوم ماده ها به میزان 500 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق گردید. 5- مولدین شاهد که به این مولدین محلول کلرید سدیم به میزان 3/0 میلی لیتر به ازای وزن بدن آنها تزریق شد. نتایج نشان داد که میزان هماوری کاری مولدین ماده در گروه اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب 7802±39531، 9704±18265، 5982±15682، صفر و صفر عدد، و زمان دوره پنهان در گروههای اول، دوم و سوم به ترتیب 77/3±2/36، 66/0±33/12 و 95/2±2/30 ساعت و درصد تبدیل تخم خشک به چشم زده به ترتیب 9/0 ± 97/88؛ 04/2±19/73 و 90/3±26/75 و درصد تبدیل تخم چشم زده به لارو به ترتیب 15/1±93/81، 19/0 ± 67/75 و 03/1 ± 03/71 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل پارامترهای تخمریزی نشان دادند که بین گروه دریافت کننده ovaprim با گروه کنترل اختلاف معنی داری وجود دارد (05/0> p ) و ovaprim می تواند بعنوان یک القاء کننده مناسب جهت تکثیر مصنوعی ماهی سفیدک سیستان عمل نماید.
سمیه عرب نژاد مصطفی غفاری
چکیده: ماهی سفیدک سیستان متعلق به خانواده کپورماهیان و بومی حوضه سیستان در ایران می باشد. به دنبال خشکسالی های متوالی در منطقه سیستان و خشک شدن تالاب هامون و در نتیجه از بین رفتن زیستگاه و زمینه تکثیر طبیعی این ماهی و ورود گونه های غیربومی، احتمال خطر انقراض نسل آن افزایش یافته است. به منظور دستیابی به گامت نر باکیفیت، کارآیی هورمونهای القایی تکثیر (ovaprim، hcgو عصاره هیپوفیز) بر کمیت و کیفیت اسپرم ماهی سفیدک سیستان بررسی شد. به همین منظور تعداد 20 مولد نر با میانگین وزنی92/77±70/784 گرم از بین ماهیان مستعد برای تکثیر که در استخرهای مولدین مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهی بومی زهک نگهداری میشدند، انتخاب و بطور تصادفی در 4 گروه تیماری شامل هیپوفیز (mg/kg 2/0)، اواپریم ( ml/kg 3/0)، hcg (iu/kg400) و محلول کلرید سدیم ( ml/kg 3/0) به عنوان شاهد تقسیم شدند. نتایج نشان داد که طول دوره تحرک اسپرم، درصد اسپرم های متحرک، میانگین حجم منی،ph ، درصد اسپرماتوکریت و تراکم اسپرم در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری دارد (05/0>p) به گونه ای که بالاترین درصد اسپرم های متحرک و طول دوره تحرک در تیمار اواپریم (به ترتیب34/2±83/81 و 76/1±68/57) بدست آمد. بیشترین میزان حجم منی،اسپرماتوکریت و تراکم در تیمار هیپوفیز (به ترتیب44/5±50/13 ، 51/6±55/43 و109×05/0±109×92/0) و بالاترین phدر تیمار هیپوفیز و اواپریم (به ترتیب07/0±00/8 و 09/0± 97/7) ثبت شد. همچنین نتایج نشان داد که غلظت یون سدیم، پتاسیم، گلوکز و کلسترول در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری دارد (05/0>p) به گونه ای که بالاترین غلظت یون سدیم، پتاسیم، گلوکز و کلسترول در تیمار اواپریم (به ترتیب 14/3±10/91، 43/3± 00/78 میلی مول در لیتر و 03/0± 043/0، 03/0±073/0 میلی گرم در دسی لیتر) وجود داشت. همچنین بین غلظت یون کلسیم در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0>p) به طوریکه بیشترین غلظت یون کلسیم درتیمارهای اواپریم و هیپوفیز (به ترتیب 99/0±46/7 و 51/0±17/7 میلی مول در لیتر) ثبت شد. طبق نتایج این تحقیق اختلاف معنی داری در غلظت یون منیزیم در بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد (05/0<p). همچنین نتایج مشخص نمود که هورمون اواپریم و هیپوفیز نسبت به hcg تاثیر بیشتری بر روی پارامترهای اسپرم شناختی ماهی شیزوتوراکس زارودنی دارد. کلمات کلیدی: شیزوتوراکس زارودنی، اواپریم، hcg، هیپوفیز، پارامترهای اسپرم شناختی، سیستان.
عیسی میرانی شاهرودی مصطفی غفاری
هدف از این تحقیق بررسی تأثیر نوع غذا بر میزان افزایش رشد و بازماندگی لارو ماهی سفیدک سیستان schizothorax zarudnyi)) طی 6 هفته بود. به این منظور لارو تازه به تغذیه افتاده ی ماهی سفیدک سیستان با میانگین وزن21/0 ± 4 میلی گرم و طول 26/0±9 میلی متر در قالب طرح کاملاً تصادفی در4 گروه تیماری (غذای کنسانتره ی آغازین کپور معمولی، روتیفر، سیست کپسول زدایی شده ی آرتمیا و استخرخاکی به عنوان شاهد) با 3 تکرار در تراف های کالیفرنیایی و استخرهای خاکی تغذیه شدند. نتایج نشان داد بیشترین افزایش وزن بدن 75±2046 میلی گرم، ضریب رشد ویژه 09/0±72/17درصد ، متوسط رشد روزانه03/2±58/47 میلی گرم ، متوسط وزن 18/87±2050 میلی گرم و طول نهایی00/2±60 میلی متر در تیمار استخر خاکی به دست آمد که با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت (05/0p<). بیشترین درصد بازماندگی 7/75% در تیمار روتیفر مشاهده گردید که با سایر گروههای تیماری اختلاف معنی داری داشت(05/0p<). همچنین براساس آنالیز لاشه بچه ماهیان در پایان دوره بیشترین مقدار پروتئین و چربی به ترتیب با (17/0±22/16درصد) و (04/0±28/5 درصد) در تیمارهای سیست کپسول زدایی شده آرتمیا و استخر خاکی مشاهده گردید که با سایرگروههای تیماری اختلاف معنی داری داشت(05/0p<). بر اساس نتایج این تحقیق بهترین شاخص های رشد لارو ماهی سفیدک سیستان درگروه تیماری استخر خاکی و بالاترین درصد بازماندگی درگروه تیماری روتیفر بدست آمد.
رحیمه خمر مصطفی غفاری
در تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پروتئین جیره غذایی بر شاخص های رشد و ترکیب لاشه بچه ماهیان سفیدک سیستان تعداد 84 قطعه بچه ماهی با میانگین وزنی 05/1±71/14 گرم و طول متوسط 8/0±5/13 سانتی متر با چهار جیره غذایی حاوی مقدار کربوهیدرات و چربی یکسان و میزان پروتئین متفاوت (25%? 1d، 30% ? 2d، 35% ? 3d،40% ? 4d ) طی مدت 8 هفته غذادهی شدند. بچه ماهیان در چهار تیمار و سه تکرار به ازای هر تیمار، در 12 آکواریوم 60 لیتری به طور تصادفی رهاسازی و به مقدار روزانه 4% وزن بدن در سه وعده غذادهی شدند. طبق نتایج بدست آمده بیشترین افزایش وزن بدن (35/1±33/7گرم)، نرخ رشد روزانه (02/0±12/0گرم) نرخ رشد ویژه (11/0±68/0گرم)، در گروه تیماری 1d، تغذیه شده با جیره حاوی 25% پروتئین مشاهده شد که نسبت به سایر گروه های تیماری اختلاف معنی داری نداشت. بیشترین نرخ بازدهی پروتئین (02/0±11/0)، و مصرف پروتئین خالص (00/0±03/0) نیز در گروه تغذیه شده با تیمار 1d مشاهده شد که اختلاف معنی داری را نسبت به سایر گروه های تیماری نشان داد. همچنین نتایج نشان داد ترکیب شیمیایی بدن ماهی سفیدک سیستان به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح متفاوت پروتئین جیره قرار گرفته است. به جز در میزان رطوبت خام، در میزان ترکیب چربی، پروتئین و خاکستر بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی دار مشاهده شد 05/0p<. یافته های این تحقیق مشخص نمود که جیره ی حاوی 25% پروتئین، جیره ی مطلوبتری جهت دستیابی به شاخصهای رشد و تغذیه بهینه در بچه ماهیان سفیدک سیستان می باشد.
سعید کیخا جواد میردار
در این تحقیق از عصاره میوه گیاه سماق به عنوان ماده ضدقارچ در طی دوره انکوباسیون تخم های ماهی سفیدک سیستان zarudnyi) (schizothorax استفاده و اثرات آن با مالاشیت گرین مقایسه شد. بدین منظور 24 ساعت پس از لقاح، جهت ضد عفونی تخم های ماهی سفیدک، عصاره متانولی میوه سماق در چهار گروه با غلظت500، ،750، 1000 و 1250میلی گرم در لیتر به صورت حمام 20 دقیقه ای به فاصله هر 12 ساعت و گروه مالاشیت گرین با غلظت1/0 میلی گرم در لیتر به صورت حمام 6 دقیقه ای ودو بار در روز استفاده شد. گروه شاهد نیز بدون استفاده از مواد ضدقارچی و با شرایط یکسان با سایر تیمارها مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تفاوت معنی داری بین تیمارهای غلظت های مختلف سماق با هم و همچنین با گروه مالاشیت گرین از نظر قارچ زدگی، درصد لقاح و بازماندگی وجود ندارد (05/0p>). از آنجا که هیچگونه بدشکلی و ناهنجاری ظاهری در لاروهای تفریخ شده مشاهده نشد لذا عصاره میوه گیاه سماق با غلظت 500 میلی گرم در لیتر می تواند بعنوان ماده ای ضد قارچ و بی خطر برای انسان و محیط زیست جهت ضدعفونی تخم های ماهی سفیدک سیستان طی دوره انکوباسیون بکار رود.
تهمینه لطیفی جواد میردار حریجانی
چکیده این آزمایش به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف انرژی به پروتئین جیره غذایی و اهمیت آن درمیزان رشد ماهی سفیدک سیستان (schizothorax zarudnyi)، انجام شد. در این آزمایش، تعداد 576 قطعه بچه ماهی با میانگین وزنی09/1±4 گرم و طول متوسط 18/0±5/8 سانتی متر با جیره های غذایی حاوی مقادیر متفاوت انرژی (2500، 3000، 3500 و 4000 کیلو کالری بر کیلوگرم) و سطوح مختلف پروتئین خام (15، 18، 21 و 24درصد) طی مدت هشت هفته غذادهی شدند. بچه ماهیان در شانزده تیمار و سه تکرار به ازای هر تیمار، در 48 آکواریوم 60 لیتری به طور تصادفی رهاسازی و به مقدار 4 درصد وزن بدن در سه وعده غذایی با انرژی و پروتئین متفاوت غذادهی شدند. نتایج به دست آمده در پایان دوره نشان داد که پارامترهای کارایی رشد، بازده غذایی و پروتئینی، ضریب تبدیل غذایی و دریافت غذای روزانه به طور معنی داری تحت تأثیر سطوح مختلف انرژی و پروتئین خام و قرار گرفته-اند (05/0>p). در تحقیق حاضر جیره حاوی 24 درصد پروتئین خام و 2500 کیلوکالری برکیلوگرم انرژی قابل هضم مناسب ترین کارایی را داشت و بهترین میزان کارایی رشد، بازده غذایی و پروتئین خام را در بین جیره های آزمایش شده نشان داد. مقدار ظاهری استفاده از پروتئین خالص anpu)) در بین سطوح مختلف پروتئین و انرژی قابل هضم اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0<p). میزان رطوبت، چربی، خاکستر و پروتئین بدن تحت تأثیر سطوح مختلف پروتئین خام و انرژی قرار گرفت (05/0>p). این مطالعه نشان داد که ماهی سفیدک سیستان (schizothorax zarudnyi)، بهترین رشد را در جیره غذایی با 24 درصد پروتئین خام و 2500 کیلوکالری بر کیلوگرم انرژی دارد.
معصومه علی توکلی جواد میردار هریجانی
بدین منظور، تعداد 150 عدد بچه ماهی پنگوسی با میانگین وزنی 1/94 ± 7/51گرم به¬طور کاملاً تصادفی در پنج گروه آزمایشی در 15 عدد وان پلاستیکی 60 لیتری (پنج تیمار و سه تکرار) با تراکم 10 عدد ماهی در هر وان، با شرایط یکسان محیطی توزیع شدند. پس از یک هفته سازگاری، ماهیان با پنج سطح صفر، 50، 100، 150 و 200 گرم پودر تفاله گوجه¬فرنگی در کیلوگرم جیره، به مدت 8 هفته تغذیه شدند. میزان غذادهی 3% وزن توده زنده و طی دو نوبت در روز بود. طبق نتایج به دست آمده، افزودن پودر تفاله گوجه¬فرنگی به جیره غذایی ماهی پنگوسی تا سطح 200 گرم به ازای هرکیلوگرم غذا، باعث بهبود جزئی شاخص¬های رشد، کارایی تغذیه و ترکیب لاشه در این ماهی شد اما اختلاف معنی¬داری را با تیمار شاهد نشان نداد. همچنین بر اساس آنالیز شیمیایی ترکیب لاشه، مقدار چربی لاشه در تیمار حاوی 200 گرم پودر تفاله گوجه¬فرنگی به طور معنی¬داری کمتر از تیمار شاهد بود (p< 0/05). نتایج نشان داد افزودن این محصول در سطح 200 گرم بر کیلوگرم جیره، علاوه بر این که باعث افزایش رشد ماهی و بهبود کیفیت گوشت ماهی می¬شود، هزینه¬های تولید را نیز کاهش داده و می¬تواند منجر به سودآوری بیشتر شود.
مرتضی جهان تاب ابراهیم علیزاده دوغی کلایی
هدف این تحقیق بررسی تاثیر روش¬های مختلف کشتار بر کیفیت ماهی سفیدک طی نگهداری در یخچال می باشد. ماهیان به روشهای خفه شدن ماهی خارج از آب (شاهد)، ضربه به سر با چکش چوبی، استفاده از آب و یخ و سپس ضربه به سر با چکش چوبی و بیهوشی با گل میخک و سپس ضربه به سر با چکش چوبی کشتار و در یخچال (c?4) نگهداری شدند. پارامترهای شیمیایی (ph،tvb-n ، pv وtba )، میکروبی (tvc ، ( ptcو مشاهده وجود لکه های خونی در بافت در روزهای صفر، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 و جمود نعشی طی سه روز اول مورد ارزیابی قرار گرفتند. تغییرات ph در تمامی تیمارها دارای اختلاف معنی داری (05/0>p) بود بطوریکه کمترین و بیشترین میزان آن به ترتیب در تیمار بیهوشی با گل میخک و تیمار شاهد در روز هجدهم بود. مقادیر پراکسید (pv)، بازهای نیتروژنه فرار (tvb-n)، تیوباربیتوریک اسید (tba) در تیمار بیهوشی با گل میخک کمترین میزان بود و تفاوت معنی داری نسبت به تیمارهای دیگر داشت (05/0>p). میزان tvc وptc در تیمار بیهوشی با گل میخک کمتر از سایر تیمارها بود. همچنین ماهیان تیمار کشتار به روش مرگ خارج از آب دارای جمود نعشی بسیار شدید و سخت داشتند، اما در ماهیانی که با گل میخک بیهوش شدند، جمود نعشی از شدت کمتری برخوردار بود. بنابراین تیمار بیهوشی با گل میخک و سپس ضربه به سر با چکش چوبی بهترین نتایج را نشان داد و برای کشتار ماهیان توصیه می گردد.
جواد میردار هریجانی مجتبی رحمانی
چکیده ندارد.