درسالهای اخیر، بررسی برهم کنش بین عوامل آب وهوایی در خشکی، اقیانوس و جو مورد توجه بسیاری از دانشمندان علوم هواشناسی و اقلیم شناسی قرار گرفته است. پژوهش های زیادی نشان داده که تغییرات دما در سطح گستره های بزرگ آبی، می تواند تاثیر معنی داری بر نوسان های بارش در سطح خشکی های زمین داشته باشد. جهت دستیابی به رابطه معنی داری بین نوسان های دمای سطح آب دریای خزر و بارش، آمار و اطلاعات مربوط به بارش از سایت هواشناسی و آمار نوسان های دمای سطح آب از مراکز داده های اقلیمی بین المللی از جمله noaa بین سالهای 1974-2005 تهیه گردید. بعد با روشهای آماری همبستگی و رگرسیون به بررسی رابطه نوسان های دمای سطح آب دریای خزر و بارش پرداخته شد و معلوم شد که تنها در برخی ایستگاه ها (انزلی، بابلسر و مشهد) این رابطه معنی دار است. همچنین با تجزیه و تحلیل دوره های گرم و سرد sst دریای خزر مشخص گردید که نوسان های دمای سطح آب دریای خزر در فصول مختلف، موجب کاهش یا افزایش بارش ایستگاه های مورد مطالعه می شود و احتمال وقوع دوره ترسالی و خشکسالی نیز مشخص گردید. ضمن آنکه معلوم شد که با بررسی تاثیر sst یک فصل بر فصل دیگر می توان به پیش بینی بارش فصل بعدی پی برد.

چکیده: توفان های غباری از پدیده های عموما زیانبار و اختلال زا در فعالیت های روزمره و اقتصادی هستند. این پدیده غالبا در مناطق دارای آب وهوای گرم وخشک (بیابانی) رخ می دهد. بخش های غربی سرزمین ایران هر ساله چندین بار شاهد رخداد این پدیده است. وقوع فراوان این پدیده در مناطق غربی ایران بویژه استان پرجمعیت، پرتردد و صنعتی ـ کشاورزی خوزستان؛ انگیزه گردآوری داده های افق دید روزانه با کد 6 به عنوان گردوغبار از مجموع 6 شهر در استان خوزستان طی سال های 1996 تا 2005 گردید. پس از استخراج 286 رخداد گردوغبار، بر پایه دو معیار مکانی و زمانی شامل غبارآلودگی دست کم دو شهر و دوام دست کم دو روزه پدیده در آنها، تعداد 10 توفان گردوغبار برای بررسی های همدید شناسایی شد. از آنجاکه عموما تغییرات جوی سطح زمین در مقیاس منطقه ای پیرو تغییرات زمانی ـ مکانی سامانه های فشار تراز زمین و بویژه ترازهای بالای جو است، پس از شناسایی روزهای آغازین، اوج و پایانی هر موج گردوغبار، الگوهای همدید سامانه های موثر آنها به تفکیک طراحی شد. الگوهای همدید طراحی شده نشان داد در تمامی موج های گردوغبار دو سامانه کم فشار ایرانوـ پاکستان از سوی خاور و زبانه یا کانون فرعی پرفشار آزور از سمت باختر درگیر شدند و بتدریج طی روزهای اوج توفان، روی سرزمین مورد پژوهش یعنی استان خوزستان، همگرایی نشان داده؛ شیب فشار را افزایش دادند. این شرایط برای کم ارتفاع شرقی و پرارتفاع غربی در تراز 850 هکتوپاسکال نیز مشاهده گردید. الگوهای همدید طراحی شده نشان داد که در شرایط همگرایی یاد شده، اغلب جریان های هوای غبارخیز غربی و شمال غربی به ترتیب از بیابان های غربی عراق و شمالی عربستان به سوی استان خوزستان در اواخر فصل بهار و اوایل فصل پاییز راهی شد. کلیدواژه ها: توفان گردوغبار، الگوهای همدید، همگرایی سامانه ها، خوزستان.

عوامل ژئومورفیک در کنار دیگر عوامل محیطی و طبیعی در هر مکان جغرافیایی ممکن است تاثیرات متفاوتی را در مکان گزینی و ابعاد توسعه شهرها داشته باشند، اما به هر حال نقش آنها و اثر گذاری آنها در شکل توسعه شهرها انکار ناپذیر است. در این پایان نامه نقش و اثر مهمترین عوامل ژئومورفیک که باعث محدودیت توسعه شهر کرمانشاه شده بررسی شده است. هر چند که در سالهای اخیر بدون در نظر گرفتن این تنگناهای ژئومورفیک در جاهایی که رشد و توسعه شهر خطرآفرین به نظر می رسد، شهر گسترش یافته است، اما اگر این رشد مهار نشود در آینده می تواند به طور بالقوه خساراتی به بار بیاورد. به طور کلی می توان گفت که مهمترین خطرات ژئومورفیک که شهر کرمانشاه را تهدید می-کند، خطر گسل و لرزه خیزی، فرآیند های رودخانه ای و سیلابی و فرآیند های دامنه ای (ریزش و واریزه) می باشد در رشد و توسعه فیزیکی نامناسب شهر کرمانشاه اثر گذار بوده اند. پایان نامه حاضر دارای پنج فصل می باشد که فصل اول شامل کلیات، تعاریف و پیشینه، فصل دوم به بررسی مواد و روشها، فصل سوم نیز به معرفی منطقه مورد مطالعه، فصل چهارم شامل یافته-های تحقیق و فصل پنجم به تحلیل فرضیات و نتیجه گیری می پردازد.

ایران، در چند دهه اخیر، افت شدیدی را در میزان باروری کل داشته است. نتایج مطالعات نشان می دهد نقش زنان در اجتماع و توانایی تصمیم گیری در امور خانواده از عوامل موثر بر رفتار باروری زنان است و قدرت زنان در خانواده عامل مهمی جهت کنترل رفتار باروری زنان محسوب می شود. پژوهش حاضر، با استفاده از روش پیمایش، به بررسی رابطه برخی ابعاد ساختار قدرت زنان در خانواده با میزان فرزندآوری زنان در شهر تهران، می پردازد . داده ها از طریق پرسشنامه از 400 زن همسردار دارای حداقل یک فرزند جمع آوری شده است . نتایج تحلیل دو متغیره نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای دسترسی به منابع ارزشمند (تحصیلات، اشتغال، سرمایه اقتصادی)، استقلال زنان، تقسیم کار خانگی، نگرش به نابرابری های جنسیتی و ساخنار قدرت در خانواده با میزان فرزندآوری معنادار است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر این است که از میان متغیرهای مختلف، متغیر دسترسی زنان به منابع ارزشمند و تقسیم کار خانگی نقش تعیین کننده ای در تبیین تغییرات متغیر وابسته دارد؛ به گونه ای که با افزایش دسترسی زنان به منابع ارزشمند و کاهش مشارکت آنان در تقسیم کار خانگی فرزندآوری کاهش می یابد. علاوه بر این، متغیر استقلال زنان نیز در رابطه با متغیر فرزندآوری از قدرت تبیین بالایی برخوردار است. به گونه ای که وقتی استقلال زنان افزایش می یابد، فرزندآوری شان کاهش پیدا می کند. بدین لحاظ سیاست های جمعیتی به منظور دستیابی به باروری بالاتر باید به برنامه هایی معطوف گردد که زمینه هایی را جهت هماهنگی بین فرزندآوری و ادامه فعالیت شان در امور اقتصادی، مشارکت در امور اجتماعی و حفظ و تقویت قدرت شان در خانواده به وجود آورد.

ژئوتوریسم بخشی از گردشگری است که در سال های اخیر در سرتاسر جهان در حال توسعه است. در این نوع گردشگری، تاکید ویژه بر ژئوسایت ها است که خود میراث زمینی را تشکیل می دهند و به عنوان مبنایی برای توسعه ی گردشگری می باشند. مکان های ژئومورفولوژیک (ژئومورفوسایت ها) نیز، در واقع میراث ژئومورفولوژیکی یک منطقه هستند که با توجه به درک و استنباط انسان دارای ارزش علمی، فرهنگی- تاریخی، زیبایی شناختی و یا اجتماعی- اقتصادی است. هدف این پژوهش ارزیابی قابلیت های ژئومورفوسایت های شهرستان تبریز می باشد. این شهرستان دارای جاذبه های طبیعی فراوانی است که دارای قابلیت ژتوتوریسمی می باشند که از آن جمله می توان به دره ی لیقوان، دره ی سعیدآباد، تالاب قوریگل، گنبدهای نمکی نزدیک تبریز، گنبدهای آتشفشانی، غارها و غیره اشاره کرد. در این راستا، برای دستیابی به هدف پژوهش از روش های پری یرا و کامنسکو استفاده شده است. با توجه به اینکه دو روش پری یرا و کامنسکو می توانند ارزیابی جامعی از ژئومورفوسایت های منطقه انجام دهند برای مطالعه انتخاب شدند. روش پری یرا و کامنسکو، ژئومورفوسایت ها را براساس ارزش علمی، ژئومورفولوژیکی، زیبایی شناسی، مدیریتی و فرهنگی مورد ارزیابی قرار می دهند. در روش کامنسکو علاوه بر معیارهای ذکر شده، همچنین ارزش اقتصادی ژئومورفوسایت نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این ارزیابی، بازدیدهای میدانی متعدد از ژئومورفوسایت ها بعمل آمد. همچنین به منظور آگاهی از نظرات کارشناسان سازمان های مربوطه، از پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد، مکان های ژئومورفولوژیک این منطقه از قابلیت های خوبی در جذب گردشگر برخوردارند، بطوری که، تالاب قوری گل در هر دو روش کامنسکو و پری یرا به ترتیب با امتیاز 0/60 و 15/91بیشترین پتانسیل گردشگری را داراست. همچنین حوضه ی گماناب چای با کسب کمترین امتیاز در روش کومانسکو (0/34) و گنبد نمکی خواجه نیز با کسب پایین ترین امتیاز (11/96) در روش پری یرا کمترین جذابیت از لحاظ گردشگری را دارا هستند. نتایج به دست آمده از ارزیابی نشان داد، با وجود تفاوت های جزئی در نتایج به دست آمده از رتبه بندی ژئومورفوسایت ها با استفاده از دو روش پری یرا و کامنسکو، این دو روش همدیگر را تایید می کنند.

نظام گردشگری دارای عناصر کالبدی بسیاری است. یکی از این عناصر مهم وتاثیرگذار اقلیم است که در بعد کارکردی خود گاه تبدیل به منبع و گاه تبدیل به انگیزاننده گردشگران برای انتخاب یک مقصد می گردد. لذا بررسی شاخص اقلیم گردشگری برای برنامه ریزان، تبدیل به یکی از عناصر مهم در برنامه ریزی گردشگری شده است. برای بررسی اقلیم گردشگری با توجه به نیازهای محلی ومنطقه ای شاخص های متعددی پیشنهاد شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از شاخصcit، با شیوه ای نوین، تجربی و قابل تعمیم، تعیین اقلیم گردشگری شهرستان اردبیل به عنوان منطقه ای کوهستانی صورت پذیرفته است تا میزان کاربرد این شاخص در منطقه کوهستانی بررسی گردد که با توجه به مطالعات انجام شده پیشین، استفاده از این روش در تعیین اقلیم گردشگری یک محدوده کوهستانی، نوآورانه است. مولفه های به کار رفته در این شاخص، شامل متغیر های حرارتی، زیباشناختی و فیزیکی است. داده های مورد نیاز جهت محاسبه شاخص شامل پرسشنامه های تکمیل شده توسط گردشگران در شهرستان اردبیل و داده های ایستگاه هواشناسی اردبیل می باشد. به منظور نیل به هدف پژوهش با استفاده از روش میدانی، تعداد 411 پرسشنامه طی 6 ماه اول سال و هر ماه به صورت جداگانه در اختیار گردشگران قرار گرفت. بر اساس بررسی الویت های تعیین شده نسبت به هر یک از متغیرهای شاخص توسط گردشگران در منطقه کوهستانی، ماتریس گونه شناسی شاخص برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. همچنین از داده های ایستگاه هواشناسی اردبیل طی 34 سال (1976 تا 2010) جهت تحلیل شرایط آب و هوایی حاکم و تعیین اقلیم گردشگری شهرستان اردبیل استفاده شده است. ماتریس گونه شناسی نشان می دهد که شرایط tsn نسبتا خنک و خنک با شرایط آسمان همراه با ابر پراکنده برای گردشگران شهرستان اردبیل دارای الویت و موجب رضایت است. از طرفی بارش برف تاثیر بسیاری در کاهش میزان رضایت گردشگر داشته و عدم مطلوبیت اقلیمی را به دنبال دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شهرستان اردبیل طی ماه های ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر دارای مناسب ترین شرایط اقلیمی برای حضور گردشگران و انجام فعالیت های گردشگری است. همچنین بررسی شاخص cit در محدوده مورد مطالعه مشخص می کند که این شا خص به دلیل ارزیابی هر یک از متغیر ها درشرایط مختلف آسایش گرمایی و اعمال نظر گردشگران در تعیین حد مطلوب پارامترها ، برای ارزیابی شرایط مطلوب گردشگری در منطقه کوهستانی مناسب بوده و از کارایی بالایی بر خوردار است.

پژوهش حاضر، بررسی نقش تکتونیک و لیتولوژی در نیمرخ طولی رودخانه ی قلعه چای است که شامل بخشی از ارتفاعات غربی توده کوهستانی سهند می باشد. منطقه مورد نظر در طول جغرافیایی " 36 ? 54 °45 الی ?40 ?20 ?46 شرقی و عرض ?44 ?27 ?37 الی ?25 ?42 ?37 شمالی واقع شده است. از نظر توپوگرافی ، منطقه مورد نظر دارای دو واحد کوهستان و دشت می باشد که توسط رودخانه ی قلعه چای زهکشی می شود. از نظر زمین شناختی، منطقه دارای توالی چینه شناسی قابل توجهی است و اغلب واحدهای چینه شناسی از قدیم به جدید در منطقه دیده می شود. بررسی توزیع جغرافیایی سنگ های برونزد یافته در منطقه مشخص می کند که اغلب آن ها عمدتاً مربوط به سنگ های مقاوم و آتشفشانی هستند که از مقاومت بالایی برخوردارند. برای دستیابی به اهداف تحقیق، از شاخص های مورفومتری استفاده شده است که شامل: شاخص شیب طولی رودخانه(sl) ، شاخص استاندارد شده sl sl/k))، نسبت شکل حوضه زهکشی(bs) ، شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی(af)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (vf)، تراکم زهکشی(d)، شاخص تقعر، تجزیه و تحلیل منحنی هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری می باشد.

عدم تعادل و توازن منطقه ای در فضای ملی، لزوم مطالعه و بررسی در شبکه و نظام سلسله مراتب شهری را لازم و ضروری ساخته، تا از این رهگذر به الگوی پراکنش جمعیت شهرنشین و بالاخره تعادل و عدم تعادل ها در نظام سلسله مراتب شهری هر منطقه ای پی برد و سپس با شناخت وضع موجود به ارایه راه حل پرداخت. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تطبیقی سلسله مراتب شهری در استان های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل در سال های 1375 تا 1390 می باشد. روش تحقیق، پایان نامه از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد.

کلان شهر مشهد به عنوان مرکز استان خراسان رضوی، با دارا بودن بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز و پیشرفته جهت ارائه ی خدمات درمانی مناسب، و با عنایت به این امر که گردشگران مسلمان به یمن وجود سراسر برکت بارگاه هشتمین امام شیعیان، حضرت امام رضا(ع)، درمان و شفای خود را در این محیط معنوی جست و جو می کنند، سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب کرده و به عنوان مهم ترین قطب گردشگری پزشکی در شرق کشور و یکی از مهم ترین قطب های گردشگری پزشکی در کشور خود را مطرح نموده است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد با تأکید بر گردشگران داخلی می باشد. تفکیک معیار ها و عوامل توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد و مقایسه ی دیدگاه های کارشناسان و گردشگران پزشکی داخلی در ارتباط با اولویت بندی این عوامل از اهداف فرعی این پژوهش می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش، پرسشنامه ای مشتمل بر 2 بخش با روش نمونه گیری در دسترس تنظیم گردیده است که در آن، جهت اولویت بندی عوامل موثر در توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد از نقطه نظر گردشگران پزشکی، از آزمون فریدمن و برای اولویت بندی عوامل مذکور از دید کارشناسان امر، از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، بهره گرفته شده است. بر اساس یافته ها، در اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد از نقطه نظر گردشگران پزشکی و کارشناسان، تفاوت چشمگیری وجود ندارد. در مورد زیرعوامل نیز غیر از زیرعوامل بخش تسهیلات و تجهیزات درمانی (که اولویت ها در بین گروه ها کاملاً متفاوت هستند) و دو بخش "تسهیلات مسافرتی و گردشگری" و "به صرفگی هزینه ها" (که اولویت های دو گروه کمی با هم تفاوت دارند) در مابقی بخش ها اولویت بندی زیرعوامل از دیدگاه هر دو گروه تقریباً مشابه به هم هستند. نتایج این پژوهش نشان داد " تسهیلات و تجهیزات درمانی پیشرفته" و "تخصص و مهارت پزشکان و کارکنان درمانی" به ترتیب مهم ترین عوامل موثر در انتخاب مقصد پزشکی از دیدگاه گردشگران پزشکی و کارشناسان می-باشد. عامل " به صرفه بودن هزینه ها " نیز از دید هر دو گروه از اهمیت کم تری برخوردار است. واژه های کلیدی: گردشگری پزشکی، گردشگران داخلی، شهر مشهد، آزمون فریدمن، تکنیک ahp

ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود، بستر مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان با آن سروکار دارند. توسعه پیرامونی و حاشیه نشینی یکی از نمودهای چشمگیر توسعه کلانشهر ارومیه می باشد که زمینه ساز بسیاری از مسایل و مشکلات زیست محیطی شده است لذا برنامه ریزی بهینه مبتنی بر اصول علمی و رعایت موازین اکولوژیک و ارزیابی قابلیت اراضی برای توسعه شهری در چشم انداز آینده می تواند از مشکلات آتی کاسته یا حتی از آن جلوگیری نماید و منجر به این شود که توسعه بر اساس توان و قابلیت اراضی باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق ، توصیفی- تحلیلی است. گرد اوری داده ها به شیوه کتابخانه ای و بررسی اسناد و منابع موجود، همچنین پخش پرسشنامه به منظورجمع اوری آرای مربوط به قضاوتهای زوجی در فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) در بین اساتید ,دانشجویان دکتری و ارشد رشته جغرافیا است. اطلاعات مورد نیاز نیز از شهرداری ارومیه, معاونت شهرسازی شهرستان ارومیه,سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان اذر بایجان غربی، اداره کل اب منطقه ای شهرستان ارومیه و اداره کل منابع طبیعی آذربایجان غربی جمع آوری گردیده است در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و شناسایی منابع اکولوژیک که شامل 11 معیار اکولوژیک ارتفاع, جهت جغرافیایی, شیب,لیتولوژی , فاصله از گسل , بافت خاک ,فاصله ازآبراهه ها ، لندفرم, کاربری اراضی,تراکم پوشش گیاهی و منطق حفاظت شده می باشند، وزن هرمعیار محاسبه شده ومهمترین معبار دوری از مناطق حفاظت شده با وزن0.23 وکم اهمیت ترین معیار ارتفاع باوزن0.025می باشد وبا ضرب کردن هر وزن در لایه اطلاعاتی مربوط به آن در محیط نرم افزار و سپس روی هم گذاری لایه ها با عمگرگامای فازی وبه دست آوردن نقشه نهایی توان اکولوژیک محدوده مورد نظر برای توسعه شهری انحام گرفته است. نتایج مطالعه مشخص کننده 3 طبقه توان برای توسعه آتی شهر است که عبارتند از: 1- طبقه بسیارمناسب به مساحت221/186کیلومتر مربع درقسمت های شمال غربی وغربی وحنوب شرقی منطقه و قسمت هایی بصورت گسسته از بافت کنونی شهر درقسمت شمال شرقی محدوده مورد مطالعه را در بر می گیرد. 2- طبقه نسبتا مناسب به مساحت616/299کیلومترمربع درقسمت های جنوب ، ،شمال شرقی وشمال غربی و به صورت تکه های گسسته از بافت شهر وجود دارند.3- طبقه نامناسب با مساحت711/898کیلومتر مربع که اکثر قسمت های شرقی وشمالی منطقه را شامل می شوند،مشخص شده اند وپس از آن یه ارایه پیشنهادات پرداخته شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دامنه بزقوش و دشت سراب در شرق تبریز واقع شده است. ساختار فعال زمین شناسی، تنوع آب و هوا، ویژگی های لیتولوژیکی ، توپوگرافی و هیدرولوژی فعلی منطقه و ژئومرفولوژی تاریخی آن، سبب شده اند که در دامنه شمالی بزقوش و دشت سراب ، پدیده های ژئومرفولوژی تنوع چشمگیری داشته باشند. به طوریکه با وجود حاکمیت سیستم مورفوژنز مجاور یخچالی در ارتفاعات فوقانی رشته کوه بزقوش ، در دشت سراب سیستم فرسایشی مناطق خشک و نیمه خشک حاکم است. در هر حال ، شناخت ناهمواری های فعلی سطح زمین و مسائل مورفولوژیک آن بدون در نظرگرفتن نقش همه جانبه و اثرات متنوع تغییرات زمین شناسی و آب و هوایی حداقل از زمان پلئیستوسن، غیر ممکن است . از مطالعه زمین شناسی تاریخی رشته کوه بزقوش این نتیجه حاصل شد که فعالیت عوامل مورفوژنز در طول کواترنر اثرات وسیعی را بر روی توپوگرافی فعلی منطقه گذاشته است.