محمدرضا ابوالقاسمی
دانشگاه تهران
[ 1 ] - پدیدارشناسی رنگ در نقاشی
رنگ یکی از اساسی‌ترین ارکان هنر نقاشی است. دربارۀ رنگ در نقاشی از دیدگاه‌های گوناگون بحث شده و جنبه‌های فیزیکی، روان‌شناختی و فیزیولوژیکی آن بارها تحلیل شده است. اما هدف ما در این‌جا ارائۀ تحلیلی پدیدارشناختی از رنگ است. به همین منظور، با یاری گرفتن از مفاهیم روش پدیدارشناسی کوشیده‌ایم «به‌سوی خود رنگ» نظر کنیم و نحوه‌های ظهور و بروز آن را در نقاشی بکاویم. با مرور دیدگاه‌های هگل دربارۀ نقاشی...
[ 2 ] - زیباشناسی «نمود» و ظهور امپرسیونیسم
فیلسوفان غالباً نمود را از ماهیت حقیقی چیزها جدا می‌دانستند و، به همین سبب، می‌کوشیدند واقعیت را ورای نمودهای گذرا و ناپایدار جست‌وجو کنند. این نگرش یکی از عوامل اصلی نکوهش هنرهای بصری و خصوصاً نقاشی در افکار افلاطون بوده است. به زعم او این هنرها صرفاً قادرند از نمود چیزها تقلید کنند؛ لذا نه تنها هیچ شناختی به دست نمی‌دهند بلکه بیننده را نیز گمراه می‌کنند. این ملامت و مذمت هنرهای بازنمودی تا قرن ه...
[ 3 ] - Critical Remarks on “Mystical Aesthetics” The Case of Persian Painting
There are several texts pertaining to Perisian painting which explain its aesthetics on the basis of mysticism and the notion of imaginal world. This point of view bears some methodological problems. Some of the prominent scholars (Corbin, Burckhardt, Nasr, Ringgenberg et al.) refering to Ibn ‘Arabi’s mystical notions, have tried to show that the specific aesthetics o...
[ 4 ] - ملاحظاتی دربارۀ زیباشناسی نگارگری اسلامی
نوشته‌های فراوانی دربارۀ نگارگری ایرانی در دست است که عموماً برای تبیین زیباشناسی این هنر به آموزه‌های عرفانی و به‌ویژه عالم خیال یا عالم مثال استناد کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان این حوزه (کربن، بورکهارت، شووان، نصر و رینگن‌بِرگ) با تکیه بر آراء ابن عربی کوشیده‌اند ثابت کنند که زیباشناسیِ نگارگری ایرانی برخاسته از آموزۀ عرفانی «عالم خیال» است. مسئلۀ محوری این مقاله مبتنی است بر این‌که ...
[ 5 ] - هستی‌شناسی موسیقی و اثر ادبی از دیدگاه رومن اینگاردن
رومن اینگاردن بنیانگذار هستی‌شناسی هنر است. او با رویکردی پدیدارشناختی و تحتتأثیر آموزه‌های فلسفی هوسرل کوشید نشان دهد که اثر هنری و ابژۀ زیباشناختی دو موجودیت متفاوتند. اثر هنری شیای مانند سایر اشیای واقعی است، درحالی‌که ابژۀ زیباشناختی ماهیتی قصدی دارد و با کنش‌های آگاهی و در ذهن مخاطب قوام می‌یابد. آثار موسیقی کلاسیک هستی‌شناسی یگانه‌ای دارند. از یک‌سو اثر موسیقایی همان پارتیتوری است که آ...
[ 6 ] - Painting and Society The Formation of the Persian Painting in the 14th Century
Persian painting has usually been studied from historical point of views. But its formation is rooted in a specific social context. In this study, we will try to contextualize it and we will show that this social context has a crucial role regarding its aesthetic. Persian painting is an art of royal courts and it represents the life of princes combined with Persian epic legendes. This social co...
Co-Authors