کیانوش ذاکرحقیقی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و کارشناس مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران
[ 1 ] - گسست منظر : چالش اصلی حضور زیرساختهای شهری در منظر
جهان شهری در قرن بیست و یکم برای استمرار حیات و پویایی خود نیازمند دسترسی به خدمات متنوع است. ارایة این خدمات خود مستلزم ایجاد زیرساختهای متنوع و مختلفی است و نیاز روزافزون به ارایه خدمات، گسترش همهجانبه این زیرساختهای شهری را اجتنابناپذیر کرده است. نگاهی اجمالی به فهرست این زیرساختها، اهمیت و جایگاه آنها را در شهر و برنامهریزیهای مرتبط به آن نشان میدهد : • زیرساختهای حمل و نقل شامل ...
[ 2 ] - حمل و نقل عمومی انطباقی
- امروزه نرخ فزاینده مالکیت اتومبیل و به تبع آن افزایش حجم ترافیک باعث بروز مشکلات متعددی چون آلودگی هوا، انتشار گازهای گلخانهای، کاهش سوختهای فسیلی غیرقابل تجدید، تخریب فضای باز توسط راهها و پراکنش حومههای شهری و نزول کیفیت زندگی شده است. پرسش مهم این است که چگونه میتوان این شرایط را تغییر داد؟ به نظر میرسد پاسخ سادهای به این سؤال وجود ندارد، اما میتوان تعدادی از راهبردهای ترکیبی شام...
[ 3 ] - ارزیابی عوامل مؤثر بر تأمین امنیت شهری به منظور افزایش حضور بانوان در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: پارک ساعی تهران)
شهر و فضای شهری محل حضور اقشار مختلف مردم است که هر یک از آنها بنا بر ویژگی های خاص فردی، فرهنگیو اجتماعی خود، توقعات متفاوتی از این فضاها داشته و میزان استفاده از فضاهای شهری، بیانگر پاسخ گویی و تناسب آن فضابه نیازهای هرکدام از این گرو هها است. فضاهای شهری باید علاوه بر تأمین نیازهای اجتماعی شهروندان و تأمین خدمات ودسترسیهای لازم برای همه کاربران فضا، تسهیلات و شرایطی را برای ایجاد و القاء حس ...
[ 5 ] - Public Participation Model In Unequal Urban Environment (Case Study: Vakil-Agha And Nobahar Districts In Kermanshah)
The spatial inequality of the environment arises as a planning problem when the spatial structure of the different districts of a city is distinctly different; Differences that require different programming solutions for different regions and meeting the objective of creating spatial equality in a city. Nobahar and Vaki-Agha are two districts with unequal urban space located in north and south ...
[ 6 ] - ارزیابی و سنجش تاثیر فعالیت ها و انواع کاربری های موجود در محورهای ساختاری و عملکردی بر الگوی سفری شهروندان (مطالعه موردی : منطقه یک شهر همدان)
کاربریها یکی از متغیرهای اصلی و تاثیرگذار در عملکرد محورها و الگوی سفری شهروندان در ساختار شهری هستند. بنابراین نحوه استفاده از زمین و الگوی پراکنش مکانی و فضایی کاربریها که در فرایند برنامه ریزی کاربری زمین مشخص می گردد، الگوی سفری شهروندان را تحت تأثیر قرار میدهد.از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش تاثیر کاربری های موجود در محورهای ساختاری و عملکردی بر الگوی سفری شهروندان در منطقه یک ش...
[ 7 ] - تاثیر محورهای ساختار شهری(محورهای عملکردی) بر الگوهای سفر شهروندان با توجه به اهداف و انگیزههای سفر (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر همدان)
یکی از اجزاء اصلی شکل دهنده ساختار شهری محورهای شهری (معابر شهری) هستند که نقش زیادی را در سازمان فضایی شهرها ایفا مینمایند. در واقع شبکههای ارتباطی بستر ایجاد ارتباط مناسب بین انسان، فضا و فعالیت میباشند. به طور کلی در غالب محیطهای شهری هر مسافر شهری تحت یک انتخاب عقلانی، تصمیم به سفر با گزینههای مختلف گرفته و با هدف انجام یک فعالیت مشخص از یک مبدا معلوم , مقصدی را انتخاب و با تعیین مسیر ب...
[ 8 ] - کاربرد برنامه انتقال حقوق توسعه به منظور حافظت از اراضی کشاورزی در شهرستان تنکابن
طرحهای توسعه شهری در ایران از کارکرد مناسب و مورد انتظار برنامهریزان و مدیران شهری و مردم برخوردار نبوده و درصد بسیار کمی از اهداف و برنامههای آن به ثمر نشسته است. این امر موجبات سوء استفاده از منابع طبیعی، اراضی باارزش و حیاتی را بیش از پیش ممکن ساخته است. در همین راستا تغییر و تخریب کاربری اراضی کشاورزی به دلیل ارزش افزوده ایجاد شده در آن، ضعف مدیریت شهری در کنترل بازار زمین و خلاه...
[ 9 ] - ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی استفاده کنندگان از فضا (مطالعه موردی: پیاده راه بوعلی سینا شهر همدان)
کیفیت محیط شهر اساسا یک مفهوم چند بعدی بوده و شامل ابعاد فیزیکی، فضایی، اقتصادی و اجتماعی محیط زیست شهری میشود. بر این اساس کیفیت محیط شهری میتواند بر روابط اجتماعی شهروندان تاثیرگذار باشد. افراد بر اساس منافع خود، ارتباطات اجتماعی را شکل داده و بر اساس توقعات، هنجارها و نقشهای معین خـود، بـه آن مـیپردازند. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی استفاده کنندگ...
[ 10 ] - ساماندهی پیاده گذر تربیت تبریز با تاکید بر امنیت اجتماعی زنان
امنیت، پدیدهای چندبعدی است و مطالعه میزان آن در یک جامعه شهری از جنبه های مختلف کالبدی و غیرکالبدی اهمیت ویژه ای دارد. در این تحقیق، هدف بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان است. امروزه با گسترش و تحول نیازیرو به افزایش است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و به بررسی احساس امنیت اجتماعی و کالبدی در بین زنان(15الی70)سال ساکن کلان شهر تبریز در پیاده گذر تربیت می پردازد. یافته های تحقیق ب...
[ 11 ] - تدوین سیاستهای ارتقای محیطهای دوستدار کودک مبتنی بر ترجیحات محیطی کودکان (نمونه مطالعاتی: کودکان حاضر در فضاهای عمومی منطقه 6 شهرداری تهران)
علیرغم توجه به ضرورت ایجاد محیطی مناسب برای رشد کودک و آشنایی با نیازها و سرشت فطری او برای رسیدن به آن تعالی، پژوهشهای مختلف در این حوزه ترجیحات کودکان مبتنی بر فرهنگ و ساختار ذهنی کودکان را کمتر مورد توجه قرار دادهاند. هدف این مقاله کنکاش پیرامون ترجیحات محیطی کودکان از طریق بررسی فضاهای بیرونی مختلف شهری بر مبنای الزامات کنوانسیون شهر دوستدار کودک به منظور تدوین شرایط و معیارهای طراحی بر ...
[ 12 ] - بررسی راهکارهای اجرایی افزایش کیفیت مسکن و امنیت تصرف در سکونتگاههای غیررسمی با رویکرد ماتریس کمی برنامهریزی راهبردی، نمونه موردی: شهر همدان
اسکان غیررسمی یکی از نمودهای بارز فقر شهری است که در درون یا مجاورت شهرها (به ویژه شهرهای بزرگ) به شکلی خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامهریزی رسمی شهرسازی، با تجمعی از اقشار کم درآمد و سطح نازلی از کمیت و کیفیت مسکن شکل میگیرد و با عناوینی همچون حاشیهنشینی، اسکان غیررسمی، سکونتگاههای خودرو شناخته میشود. بررسی شرایط کالبدی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیستی سکونتگاههای غیررسمی کلان شهر همدان...
[ 13 ] - ارزیابی پایداری اجتماعی ذهنی در میان شهروندان در سکونتگاه غیررسمی حصار امام شهر همدان
نواحی شهری به عنوان مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشوَر با چالشهای مهمی در زمینههای تخریب محیطی، محرومیت اجتماعی، ناامنی، بیکاری، کمبود مسکن، ترافیک و حاشیهنشینی روبرو هستند. بیشتر این کلانشهرها شاهد پدیده سکونتگاههای غیررسمی هستند که معلول فقر و زاییدهی تحولات اقتصادی-اجتماعی هر کشور میباشد. با نگاهی ریزبینانه به متن این سکونتگاهها میتوان پایداری اجتماعی نازل در آنها را...
[ 14 ] - سنجش میزان سرزندگی در چهارراه ولیعصر شهر تهران بر مبنای تحلیل الگوهای فعالیتی موجود در آن
بیان مسئله :امروزه با فراگیرشدن سبک زندگی مدرن، توجه به جنبههای جامعهشناسی محیطی در شهرها بیش از هر زمان دیگری موردتوجه برنامهریزان و طراحان شهری قرار گرفته است. این امر سبب شده که شهرها و فضاهای شهری موجود در آنها فراتر از کالبد موجود در آنها و سازههای نسبتاً عظیمی که در آنها احداث شده است، موردتوجه قرار گیرند. در فضاهای شهری، به عامل سرزندگی نسبت به دیگر عوامل جامعهشناختی توجه ویژه شده ا...
[ 15 ] - تحول نظام آموزشی آکادمیک هنر در تقویت تفکر خلاق و فرآیند ادراک دانشجویان (با تکیه بر رویکرد آشنایی زدایی)
از جمله وظایف مهم نظام آموزش عالی آکادمیک هنر، افزایش مهارتهای تفکر خلاق در دانشجویان و ایجاد نسبت مناسب آن با فرآیندهای ادراک در آفرینش های هنری بدیع است. در این میان، یکی از متغیر های مهم، چگونگی سازماندهی نظام آموزش هنر در نسبت میان تفکر، خلاقیت و انواع ادراکات انسانی است که با تکیه بر رویکرد آشنایی زدایی می تواند بر ایجاد تحولی هر چند ساده اما عمیق و بدیع در نظام آموزش مؤثر باشد. هدف این پژ...
[ 16 ] - تحلیل موقعیت مکانی مخاطرات ادراکی تخریب گرایی در فضاهای عمومی شهر مطالعه موردی: محله برج قربان شهر همدان
تخریبگرایی به عنوان یکی از انواع جرمهای رایج در شهرهای امروز، پیامدهای منفی متعددی را در بر داشته و موجب مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خسارات مالی و... شده که نمود بصری آن نیز بیش از سایر جرائم در فضاهای عمومی شهری ماندگاری دارد. در این میان گروهی اعم از روانشناسان و جامعهشناسان بر نقش عوامل درونی و شخصیتی و گروهی از جمله معماران و شهرسازان بر چگونگی نقش موقعیت مکانی بر تخریبگرایی معتقدند. دیدگا...
[ 17 ] - پیکرهبندی فضایی، ادراک تراکم و کیفیت محیطی در شهرکهای مسکونی (مطالعۀ موردی: شهرک بهشتی شهر همدان)
طبق نظر پژوهشگران تراکم ادراکی بهصورت تخمین تعداد مردم و فعالیتهایشان، یعنی شدت حضور مردم در فضا تعریف میشود که بر مبنای تعدادی نشانه در محیط، قضاوت میشود و با نوع طراحی محیط، فرهنگ و نشانههای محیطی مرتبط است. درنتیجه محیط تأثیر زیادی بر ادراک تراکم میگذارد که آن را بهصورت پیکرهبندی فضایی بررسی میکنیم. به عبارتی پیکرهبندی، مجموعهای از روابط بین فضاهایی است که در یک موقعیت ویژه در زما...
[ 18 ] - تحلیل ادراک اثر هنری در نسبت میان آشنایی زدایی و فرآیند نشانگی
درک و دریافت مناسب از نسبت میان نشانهها و مفاهیم، همواره در وابستگی به فرآیند ادراک رخ میدهد و در یک مواجهۀ هنری، دگرگونیِ مسیر ادراک، ایجاد شگفتیِ فارغ از هر گونه عادت وارگی مألوف را به دنبال دارد. این پژوهش در تلاش است تا با تکیه بر دو ساحت آشنایی زدایی و فرآیند نشانگی، به تحلیلی بر مسئله فرآیند ادراک و چگونگیِ دگرگونسازی مسیر آن بپردازد. هدف پژوهش، بر تبیین زمینههای ایجاد این دگرگونی در واب...
[ 19 ] - تحلیلی بر اثرگذاری کیفیت محیط کالبدی بر الگوهای رفتاری شهروندان (نمونه موردی: میدان بابا طاهر همدان)
در طول تاریخ فضاهای شهری به تدریج با نزول کیفیت محیط کالبدی رو برو بودهاند و به جای صحنههای گفتگو تبدیل به فضاهایی برای خیره شدن و مخصوص حرکت سواره شدهاند. این پژوهش با هدف شــناخت کیفیت محیط کالبدی و تأثیر آن بر الگوهای رفتاری افراد در میدان آرامگاه باباطاهر همدان صورت گرفته است که با استخراج شاخصها و با بکارگیری از پرسشنامه و نقشههای رفتاری اطلاعات لازم را جمعآوری و برای تبدیل یافتهها ...
[ 20 ] - The role of spatial changes of employment and activity in creating the lack of appropriate urban cores (case study; Tehran)
Background and objective: The spatial structure of cities depends on the different and mutual relationships of all forces and factors in the city. These factors include market forces, activities, urban infrastructures and various services, which always have a complex and reciprocal relationship. In today's world, one of the basic challenges in cities is to create a balanced spatial structure th...