سید کاظم طباطبایی
استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - جستاری دربارۀ مدلول عبارت« سلیم الجنبه »
By upcoming of the fabrication of hadiths and its penetration into hadith resources, distinction between the original and fabricated hadiths became one of the important priorities of hadith scholars. One way to achieve this end is to study the masters of hadith and try to discover the characteristics of each narrator. In the periods near to the origin of hadiths which is also near to the time o...
[ 2 ] - آفریدگان یا پرورش یافتگان؟بررسی تحلیلی روایت «نحن صنایع الله و الخلق بعد صنایعنا»
One of the Imami hadith required to be investigated is assumed to be a documentation attributed to Imam Mahdi. In this hadith, which is "We are sanāye' (creation/ beneficence/ and selection) of God and then people are creation/ beneficence/ selection of us" there appears to be a complicated and apparently vague phrase. The present study seeks to reach to a complete and proper understanding of...
[ 3 ] - تأملی در باب عنوان درایه الحدیث
The necessity of employing similar terms and literature in the field of Islamic sciences and especially the study of hadith is one of the subjects which have been neglected by Muslim scholars. Of these sciences is the science of understanding hadith which is known by different names, such as “the principles of hadith”, “the term hadith” and “the rules of hadith”. These titles are more common in...
[ 4 ] - معناشناسی «ارث» مبتنی بر تحلیل‌های ریشه‌شناختی
«ریشه‌شناسی»یکی از مهم‌ترین شاخه‌های زبان‌شناسی درزمانی و مهم‌ترین روش برای تصحیح و تدقیق قول لغویان در تشخیص مشترک لفظییا معنوی به شمار می‌رود که با ایجاد نگاه تاریخی به تغییرات واژگان و پی‌جویی صورت و معانی آنها در زبان‌های کهن می‌پردازد و برای شناخت منطق حاکم بر آن و نقش کلیدی در یافتن معانی حقیقی و مجازی کلمات قرآن کریم تلاش می‌کند. علم ریشه‌شناسی به‌جهت الزام‌آور‌بودن توانایی، در یافتن ریش...
[ 5 ] - جایگاه کذب و بدعت در تضعیف غالیان
از دیدگاه محدثان عوامل گوناگونی در پذیرش روایات راویان دخیل است که آسیب در هر یک از آنها می‌تواند منجر به تردید در پذیرش روایات راوی گردد. گرچه در شرایطی خاص می‌توان از برخی از آسیب‌های وارد شده بر متن یا سند روایات چشم‌پوشی نموده و به صحت آنها حکم نمود، اما دروغ‌گویی و اشتهار راوی به بدعت‌گذاری به سبب خلل جدی که در عدالت راوی وارد می‌سازند، از جمله عواملی هستند که از دیدگاه حدیث‌پژوهان فریقی...
[ 6 ] - با هم‌آیی، راه‌کاری برای کشف و تصحیح احادیث آسیب‌دیده
برخی احادیث در فرایند انتقال به نسل‌های بعدی آسیب‌هایی دیده‌اند که از جمله آنها می‌توان تصحیف، تحریف و جابه‌جایی را برشمرد؛ بنابراین، پیش‌نهاد کردن روش‌هایی برای کشف و تصحیح این آسیب‌ها ضروری است.در این مقاله، «با هم‌آیی» (اصطلاحی در حوزه زبان‌شناسی) را به مثابه راه‌کاری برای شناخت و تصحیح احادیث آسیب‌دیده معرفی و پیش‌نهاد کرده‌ایم؛ بدین منظور، در آغاز، این روش را معرفی کرده و سپس با ذکر مثال...
[ 8 ] - مقایسه و مقارنه زندگی و شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی در روایات
احادیث فراوانی در منابع روایی شیعه در مورد زندگی و آموزه‌های حضرت عیسی وجود دارد. بخش چشم‌گیری از این احادیث، به مقارنه شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی می‌پردازد. این مقایسه، گاه هم‌چون مقایسه اوصیای حضرت محمد با اوصیای حضرت عیسی جنبه کلی و گاه مانند مقایسه شخصیت امام حسین با شخصیت حضرت عیسی جنبه موردی دارد. این احادیث از یک سو، نگاه مؤمنانه امامان شیعه به حضرت عیسی و آموزه‌های او ...
[ 9 ] - بررسی ایدئولوژی قیام عاشورا مبتنی بر بیانات امام حسین (ع) در 61-60 ه.ق به روش نظریه‌پردازی داده بنیاد
اهمیت نهضت امام حسین (ع) و لزوم شناخت صحیح آن، موجب شده است که تتبع و تحقیق در این حوزه همواره مورد اهتمام اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان باشد. با وجود تأملات فراوان در این خصوص؛ همچنان خلأ تحصیل یک مدل اندیشگانی منسجم در این حوزه که مبتنی بر بیانات رهبری این نهضت عظیم که در عرصهی نظر و عمل فعالانه وارد شده است، احساس می‌شد. با امعان نظر به اهمیت موضوع و در امتداد تلاشهای صورت گرفته در این عرص...