صمد عبداللهی عابد
دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
[ 1 ] - نقد و بررسی کتاب «الاسرار المرفوعه فی الاخبار الموضوعه»
ملا علی قاری از علمای متأخر اهل سنت است که در کتاب «الاسرارالمرفوعه» به بررسی اخبار موضوع، همت گماشته ا ست. اهمیت بحث از حدیث موضوع در این است که گاهی احادیث سست، موجب وهن اسلام می‌شود و ا همیت نقد کتاب مورد بحث در این است که مؤلف از آثار متقدمین در این فن، بهره برده و به بررسی «احادیث موضوعه» مشهور بین عموم مردم، اکتفا کرده است. انگیزه مصنف، تمییز بین...
[ 2 ] - ابتکار غزالی در استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم
امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آنها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...
[ 3 ] - جایگاه علی (ع) در تفسیر قرآن
قرآن، کتاب هدایت است و آدمی با مراجعه به آن می‌تواند به اهداف هدایتی قرآن دست یابد؛ ولی از آنجا که قرآن به کلیات پرداخته است و جزئیات را به عهده پیامبر (ص) گذاشته است، ضروری است که برای فهم عمیق قرآن به احادیث آن حضرت مراجعه شود. اما به جهت عمق نامحدود قرآن، پیامبر (ص) نمی‌توانستند همه‌ی آیات را با همه‌ی بطون آن تبیین کنند؛ لذا بر خود لازم دانستند که در کنار قرآن برای آیندگان منبعی دیگر در اختی...
[ 4 ] - نقش مثبت اندیشی در حل مسائل زندگی با تأکید بر آیات قرآن کریم و روایات
آرامش، از لوازم ضروری حیات انسان است؛ در واقع، تمام تلاش انسان برای دستیابی به آرامش روحی و معنوی در زندگی است. امروزه کوچکترین مسأله، انسان را آشفته کرده و آرامش درونی‌اش را به مخاطره میاندازد. افکار منفی و مخرب، سوء ظنها، مشکلات مادی، انواع اضطرابها و بیماری‌ها از جمله مسائل برهم زننده آرامش میباشند. در این راستا، قرآن کریم و ائمه معصومین، فرمایشات گرانسنگی دارند که انسانها را به خوش...
[ 5 ] - بررسی سندی و انگیزشی روایات سهوالنبی(در نماز) در آثار روایی اهل سنت
One of the differences of beliefs between Shi'ites and Sunnis isthe question whether the Prophet made a mistake or not. There have been related some narrations from Shi'ites and Sunnis according to which all Sunni and some Shi'ite scholars consider the narrations on the Prophet's mistake as sound and genuine hadiths and in consequence, they bring into question the whole infallibility of the Hol...
[ 6 ] - نفی رؤیت بصری، و اثبات درک قلبی خدا در کلام امام علی (ع)
انسان براساس فطرت خویش همیشه درپی رسیدن به خدای خویش است و نتیجۀ این جست‌وجوها گاه به انحراف در شناخت معبود خود منجر شده است و او آن را همانند موجودات جسمانی تلقی کرده است که اعضای جسمانی دارد و قابل رؤیت است. در قرآن کریم، رؤیت خدا با چشم سر محال دانسته شده است و معصومین (ع) درجهت تبیین آن، بیاناتی فرموده‌‌اند که سخنان حضرت امیر (ع) درمیان آنها درخشش خاصی دارد. علی (ع) در برخی از فرموده‌های...
[ 7 ] - بررسی متنی سندی روایات عصمت امامان (علیهم‌السّلام)
در این نوشتار، روایات عصمت که در کُتُب معتبر حدیثی شیعه، همچون «الکافی، معانی‌الأخبار، الخصال و کفایةالأثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهم‌ترین مستند عصمت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیّه بر آنها اتّفاق نظر وجود دارد. هدف اصلی مقالة حاضر بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آنها به کار رفته است و با بررسی انجام گرفته، این روایات حدوداً 47 ...
[ 8 ] - ویژگی ها و ماهیت قصص قرآنی
داستان های قرآن کریم ، خصوصیات و ویژگی های منحصر به فردی دارد که مختص خود قرآن است به گونه ای که از یک داستان ، آن بخش از وقایع را بازگو می کند که در برآوردن هدف هدایت قرآن موثر است و پایبند به این نیست که تمام جزئیات وقایع را بیان کند. در این مسیر از داستان های تخیلی و تو خالی برای ارائه هدف خود استفاده نمی کند اما این به معنای آن نیست که قرآن در بازگو کردن قصه های خود از قالب های هنری استفاده...
[ 9 ] - بررسی تأثیرکلامحضرت علی(ع) بر زندگی و اشعار شهریار
سخن‌گفتن از نعمت‌های الهی برای انسان است تا بدین‌وسیله امتیازش از دیگر موجودات مشخّص گردد واینامتیازدر سخنوران و شاعران بیشتر خود را نشان می‌دهد؛ زیرا ارزش‌های هر جامعه را با هنر می‌توان زنده نگهداشت و شعر در این میان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. حال اگر شاعران آثار خود را با تعالیم آسمانی عجین سازند، ماندگاری شعرشان بیشتر خواهد بود. بدین‌دلیل است که شاعرانی مثل مولوی، حافظ، سعدی و شهریار از ...
[ 10 ] - بررسی تطبیقی المیزان و روح المعانی در مقوله‌ی معاد جسمانی
معاد جسمانی و اعتقاد به آن از ملزومات و ضروریّات دین مبین اسلام می‌باشد، به‌طوری‌که عدم اعتقاد به آن از موجبات کُفر است. درباره‌ی کیفیّت معاد، اندیشمندان اسلامی نظریّات گوناگونی را ارائه کرده‌اند. متکلّمین از منظر کلامی و فلاسفه از منظر فلسفی و محدّثین از منظر روایات بدین موضوع نگریسته‌اند. در این مقاله سعی شده است که دیدگاه‌های دو مفسّر بزرگ عالم تشیّع و تسنّن، یعنی علاّمه طباطبائی و آلوسی در روح‌المعا...
[ 11 ] - نقد و بررسیِ ترجمه‌ی رضا اصفهانی و همکاران از قرآن کریم
ترجمه که به‌معنای تبیین از زبانی به زبان دیگر است، اهمیّت زیادی دارد و زمانی که متن مورد ترجمه، کتاب آسمانی باشد، این اهمیّت بیشتر خواهد شد. از این‌رو، انتقال معانی قرآن به همان شیوایی که خداوند بیان داشته، در ترجمه امکان ندارد و ترجمه‌ی قرآن، صرفاً گوشه‌ی بسیار کوچکی از این کتاب را نمودار می‌سازد و جنبه‌ی قُدسی قرآن را دارا نمی‌باشد؛ زیرا ترجمه، سخن مترجم و قرآن، سخن خداست، ولی از آنجا که ترجمه‌ی ...
[ 12 ] - ابتکار غزالی در استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم
امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آنها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...
[ 13 ] - چالش جریان‌های سلفی تکفیری علیه همگرایی اسلامی و راهکارهای مقابله با آن
در طی چند دهه اخیر اسلام‌گرایی به یکی از محوری‌ترین تحولات در جهان امروز تبدیل شده است. از طرفی جریان‌های تکفیری، با توجه به داشتن ویژگی‌هایی نظیر نقل‌گرایی، عقل ستیزی، خشونت گرایی، قشری گری، تکفیر برخی از مسلمانان و ... چالش‌های متعددی را علیه همگرایی اسلامی بوجود آورده است. چالش‌های سیاسی شامل مواردی همچون: فراموشی آرمان و راهبرد وحدت اسلامی، حاشیه رانی مبارزه با اسرائیل و ترویج اسلام هراسی ...
[ 14 ] - بررسی روایت «توسل به حق سائلین» و نقد دیدگاه های البانی در آن
محمد ناصرالدین البانی یکی از محدثان تاثیرگذار «سلفی‌گری» است و تألیفات گسترده‌ای در رشته‌های مختلف نگارش کرده است که در ممالک اسلامی به کثرت، انتشار یافته‌اند. البانی در بخشی از کتاب «التوسل، انواعه و احکامه»، تحت عنوان «احادیث ضعیف در توسل» به روایت «توسل به حق سائلین» می‌پردازد. وی در این حدیث که به روشنی، بیانگر توسل به حقی است که سائلان بر خدا دارند، ایراد کرده و با تضعیف «عطیه عوفی»، حدیث ...
[ 15 ] - Explain the meaning of the rest of God in the verse "The rest of God is better for you if you are faithful ..." Relying on narrative interpretations
This article has no abstract.
[ 16 ] - بررسی تحلیلی دیدگاه علامه طباطبائی در باره اصالت فرد یا جامعه
نزاع بر سر اصالت جامعه یا اصالت فرد از مباحث مهم علوم اجتماعی است؛ به صورتی که این معیار متفکران علوم اجتماعی را به دو دسته عمده فردگرا و جامعه‌گرا تقسیم می‌کند. البته گرایش معاصری نیز در تلفیق این دو پارادایم پدید آمده که از آن با عنوان پارادایم تلفیقی یاد می‌شود. در ایران نیز این گرایش‌ها همواره مورد بحث و بررسی بوده است. یکی از بزرگترین مفسران اجتماعی قرآن یعنی علامه محمدحسین طباطبائی از پیش...
Co-Authors