اسماعیل شیعه
عضو هیات علمی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
[ 1 ] - تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر
مفهوم منظر شهر همواره با پیچیدگی‌های فراوانی روبرو بوده است. از طرفی، مفهوم سیما نیز به ادبیات نظری رشتههای طراحی شهری، معماری منظر و معماری وارد گردیده است و بر ایهام این دو افزوده است. نبود وفاق دانشگاهی بر سر این دو مفهوم، سوء برداشت‌های بسیاری را موجب شده است. از طرفی، امروزه، واژههای منظر و چشم انداز از معنای اولیهی خود فاصله گرفتهاند و به منظورهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. ای...
[ 2 ] - پیاده سازی الگوریتم های فازی مبتنی بر GIS در الگوهای نوین برنامه ریزی برای تهیه برنامه گسترش کالبدی مناسب شهرهای میانه جمعیتی ایران: نمونه موردی شهر خرم دره
گسترش روزافزون شهرها، رشد بی رویه جمعیت و افزایش مهاجرت به شهرها لزوم هدایت آگاهانه و سازماندهی فضایی را دو چندان نموده است. بسیاری از شهرهای امروز در گذشته مراکز روستایی با هسته کشاورزی بوده اند. این مراکز در طول زمان رشد کرده و با جذب جمعیت به شهر تبدیل شده اند. اکنون کشور با شهرهایی مواجه است که با گسترش کالبدی خود در حال تخریب و از بین بردن باغها و اراضی کشاورزی پیرامون خود می باشد. نگاهی ب...
[ 3 ] - بررسی و تبیین مفهوم محله سالم در محلات سنتی ایران (مطالعه موردی: محله امام زاده یحیی تهران)
محیط یکی از عوامل تعیین کننده سلامت انسان‌هاست و در سال‌های اخیر نتایج حاصل از تحقیقات علمی بر اهمیت نقش برنامه‌ریزی و فرم شهرها و بخصوص محله‌های شهری؛ بر سلامت انسان‌ها و ایجاد محلاتی پایدار و سالم و اجتناب از پراکنده رویی شهری تاکید می‌ورزد. در این پژوهش با هدف شناسایی عوامل تاثیر گذار بر سلامت افراد در مقیاس محلی و نحوه تاثیر فرم کالبدی و کیفیت محیط بر سلامت افراد سعی بر این بوده است که با...
[ 4 ] - نقدی بر اهداف طرح جامع جدید تهران
قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کرد که تهیه‌کنندگان طرح جامع سال 1385 تهران را اغلب کسانی تشکیل می‌دهند که سالها در عرصه برنامه‌های شهری و منطقه‌ای ایران تهیه طرح و برنامه را تجربه کرده و بعضی از آنها از دوستان و همکاران ارزشمند نیز به حساب می‌آیند. به همین دلیل نقد برنامه‌ها برای من مشکل بوده است از این جهت که مبادا خطایی صورت گیرد و موجبات تکدر خاطر آنان و شرمندگی من را فراهم آورد. ولی ب...
[ 5 ] - تبیین شاخص های جانمایی پیاده راه های شهری بر اساس اهداف توسعه پایدار اجتماعی با استفاده از روش ANP (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر رشت)
توجه به پیاده و پیاده مداری از ضروریات برنامه ریزی شهری در راستای توسعه پایدار است. زمانی که صحبت از قدم زدندر فضاهای شهری به میان می آید، بیشترین ارتباط بین پیاده و مقوله توسعه پایدار، در بخش اجتماعی احساس می شود. اینمقاله در پی آن است تا شاخص هایی را تبیین نماید که برای جانمایی پیاده راه در شهرهای ایران مناسب بوده و از طرفیاهداف توسعه پایدار اجتماعی را نیز دربر داشته باشد. استخراج شاخص های مو...
[ 6 ] - Comparing the New and Old Fabrics of Isfahan City Regarding Ecological Criteria
The emergence of new neighborhoodsin historical cities like Isfahan has been due to rapid population growth regardless of the context circumstances and in an attempt to meet the need for housing. On the other hand, old neighborhoods could not often form suitable environments for life because of incapability to meet the needs and wishes of the residents.Contrary to this situation, new ideas and ...
[ 7 ] - رویکرد شهروندی فضایی؛ چهارچوبی برای مشارکت شهروندان در فرآیندهای برنامه ریزی شهری
شهروندی فضایی، رویکردی برای آموزش شهروندان به منظور بهره گیری از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مدرن است. بر این اساس یک شهروند فضایی باید قادر به تفسیر «اطلاعات فضایی» و واکنش منتقدانه به آنها باشد، به کمک نقشه‌ها و سایر «نمایه‌های فضایی» ارتباط برقرار کند و نظرات مشخص مکانی را با استفاده از «جغرافیای رسانه‌ای» بیان نماید. با توجه به گستردگی فضای ارتباطات و اطلاعات، نیاز مبرمی به درک ویژگی‌های...
[ 8 ] - ارزیابی توان بوم ساختی روستاها و نقش آن در توسعه منطقه‌ای از دیدگاه بوم گردشگری(نمونه مطالعه: روستاهای شهرستان لواسان)
مقدمه و هدف پژوهش: ارزیابی توان بوم ساختی، سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاکها و معیارهای مشخص و از پیش طرح ریزی شده است.این مطالعات به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده از سرزمین در تمام نقاط جهان، به کار گرفته می‌شود. ارزیابی توان بوم ساختی محیط زیست مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است، در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی برای مرحله دوم آمایش سرزمین که شامل انتخاب م...
[ 9 ] - برنامه‌ریزی طراحی‌محور به عنوان رویکردی نوین در شهرسازی
شهرسازی از تعامل دو دانش متفاوت ولی مرتبط با یکدیگر که یکی طراحی شهری و دیگری برنامه‌ریزی شهری است، شکل گرفته است. این دو حوزه از دانش شهرسازی در اثر کنش و واکنش متقابل دچار تحول و تکامل زیادی شده است. روند تحولات در نظام شهرسازی معاصر برخلاف گذشته به گونه‌ای است که اقدامات برنامه‌ریزی و طراحی شهری در یکدیگر ادغام می‌شوند و به سمت‌وسوی یک فرآیند هماهنگ و یگانه تمایل دارند. توجه به کیفیت محیط شه...
[ 10 ] - بررسی آسیب¬پذیری شبکه‌های ارتباطی شهرها در مقابل زلزله با استفاده از روش IHWP , GIS مطالعه موردی منطقه شش شهرداری تهران
زلزله گاه می‌تواند خسارات عظیمی در زندگی بشر به بار آورد از جمله، مختل کردن شبکه‌های ارتباطی که امکان نجات زلزله‌زدگان به ویژه در72 ساعت اولیه را با مشکل جدی روبه‌رو می‌سازد. امروزه به وجود آمدن این وضعیت خطرناک به دنبال کم‌عرض بودن راه‌ها، دور بودن از مراکز خدماتی و درمانی و قرارگیری در منطقه‌ای با زلزله‌خیزی بالا، نتیجة گسترش کالبدی و افزایش تراکم شهرهای بزرگ است که منجر به از بین رفتن کارایی...
[ 11 ] - لزوم تحول مدیریت شهری در ایران
در این مقاله که به لزوم تحول در مدیریت شهرهای ایران می‌پردازد, در ابتدا مشکلات شهرهای امروزی ایران و تنگناهای موجود آن برشمرده می‌شود. سپس با بررسی مبانی نظری در عرصه‌های شهرسازی و مدیریت شهری, اهداف مدیریت شهری در دنیای امروز مورد بررسی قرار می گیرد. آنگاه به چگونگی فایق آمدن شهرداری‌های کشورهای صنعتی بر مشکلات خود پرداخته شده و به اقداماتی که آنان در عرصه‌های مدیریتی خود به منظور ارتقاء سطح ش...
[ 12 ] - Identification of factors that assure quality of residential environments, using environmental assessment indices: a comparative study of Two of Tehran’s neighborhoods (Zafaranieh &Khaniabad)
Living in satisfying urban environments is important for an individual’s well-being. In order to create such environments, planners, designers, and policy makers need to understand the structures that cause residents to feel satisfied with their environments. This paper focuses on the perceived quality of urban residential environments: dwellings and neighborhoods. First, literature review w...
[ 13 ] - STREAM CORRIDORS AS INVALUABLE URBAN ELEMENTS: SUGGESTIONS FOR IMPROVEMENT OF PAVEH STREAM
The study seeks to address the importance of urban stream ecosystems from the perspective of urban ecology, human health and social well-being in the context of urban planning. The case study area is Paveh stream in the City of Paveh. The data from the case study area were gathered from questionnaire, existing scientific and library studies and by conducting interviews with residents and auth...
[ 14 ] - STREAM CORRIDORS AS INVALUABLE URBAN ELEMENTS: SUGGESTIONS FOR IMPROVEMENT OF PAVEH STREAM
The study seeks to address the importance of urban stream ecosystems from the perspective of urban ecology, human health and social well-being in the context of urban planning. The case study area is Paveh stream in the City of Paveh. The data from the case study area were gathered from questionnaire, existing scientific and library studies and by conducting interviews with residents and auth...
[ 15 ] - مدیریت تاب‌آوری محله در مواجهه با زلزله در بافت‌های فرسوده شهری به روش FAHP (نمونه موردی: محله عبدل آباد شهر تهران)
وقتی زلزله‌ای روی می‌دهد، شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیر می‌پذیرد. به عبارت دیگر عناصر شهری نتنها خود از زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر می‌شوند، بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرار داده و یا از آنها تأثیر می‌پذیرد. هرچه میزان و نحوه تأثیر گذاری یکی از عناصر شهری بیشتر باشد، تعداد و انواع بیشتری از عناصر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مقاله به بررسی میزان مؤلفه‌های ...
[ 16 ] - ارائه الگویی برای مکانیابی ساختمان‌های بلند مرتبه با تاکید بر پایداری محیط زیستبه روش FTOPSIS نمونه موردی: محدوده 3 شهرداری قزوین
امروزه مکان یابی ساختمان‌های بلند از ضروریات است، پس از گذشت چند دهه از ظهور بلندمرتبه سازی، ساختن ساختمان‌های بلند با شیوه جدید در شهرهای بزرگ ایران مانند تهران آغاز گردید. اما همواره به دلیل نبود مکانیابی مناسب با پدیده بلندمرتبه سازی مشکلات و نارسایی‌هایی وجود داشته است. با توجه به مشکلات زیست محیطی و شرایط اقلیمی هر منطقه توجه به این ضرورت از اهم رشته شهرسازی محسوب می‌شود. هدف این مقاله ارا...
[ 17 ] - سنجش عملکرد فضاهای پشتیبان شبکة پیاده‌راهی در بافت مرکزی شهرکرد
طرح مسئله: یکی از راهکارهای افزایش کیفیت محیط، توجه به موضوع پیاده‌مداری و حمایت از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی است. بدیهی است ارتقای شاخص‌های پیاده‌مداری منوط به برنامه‌ریزی دقیق در عرصه‌های مختلف و توجه به جزئیات مؤثر در کیفیت محیط ازجمله فضاهای پشتیبان شبکة پیاده‌راهی است. یکی از راهبردهای موفقیت طرح‌های توسعة شهری، ارزیابی از دیدگاه ساکنان است. در این مقاله بافت مرکزی شهرکرد، به‌منزلة جامعة...
[ 18 ] - عوامل مؤثر در مکانیابی ساختمان‌های بلندمرتبه با تأکید بر پایداری محیط‌زیست (مطالعۀ موردی: شهر قزوین)
بلندمرتبه‌سازی و توسعة فضایی در ارتفاع، محصول رشد جمعیت، افزایش شهرنشینی و کمبود زمین مناسب برای ساخت‌وساز است که در دهه‌های اخیر رواج یافته است. شکل‌گیری این گونة ساختمانی با توجه به ویژگی‌های آن، در کنار آثار مثبت، محدودیت‌ها، تهدیدها و مشکلاتی عدیده را به‌همراه دارد. امروزه مکانیابی ساختمان‌های بلند از مسائل ضروری به‌شمار می‌آید و توجه به آن و مشکلات زیست‌محیطی و شرایط اقلیمی هر منطقه، از ...
[ 19 ] - Evaluation Indicators of Good Urban Governance Case Study: The Central Area of Region 10of Tehran Metropolitan
With forecasting the settlement of more than 66 percent of the population of the world in cities over the next 10 years, the world is becoming a global city. So many problems would be involved in the future of urban management. Researchers presume good governance as the best solution for their management problems of metropolitans Therefore, considering the components of the theory of good gove...
[ 20 ] - تدوین مدل ساختاری عوامل مکانی مؤثر بر ارتقاء پایداری اجتماعی در بافت‌های فرسوده شهری به کمک تحلیل عامل و تحلیل مسیر
معضلات اجتماعی یکی از مسائل مهم بافت‌های فرسوده در ایران است که می‌توان از آن به عنوان «ناپایداری اجتماعی» یاد کرد. با این وجود در تهیه طرح‌های نوسازی برای این‌گونه بافت‌ها کمتر به لایه‌ها و ابعاد اجتماعی به طور کاربردی پرداخته می‌شود. «پایداری اجتماعی» یکی از ابعاد سه گانه توسعه پایدار است که چهارچوب نظری آن می‌تواند در راستای توجه به بهبود وضعیت اجتماعی بافت‌های شهری، در طرح‌ها و برنامه‌های ش...
[ 21 ] - ارزیابی رویکرد شهر بوم‌مبنا براساس توسعۀ پایدار به روش تحلیل ارزیابی یکپارچۀ محیطی (IEA)
بیان مسئله:این مقاله با مروری بر ادبیات مربوط به بوم‌ساخت و توسعة پایدار، روند تاریخی برنامه‌ریزی بوم‌ساختی، روش‌های ارزیابی بوم‌ساخت پایدار شهری، معیارها و شاخص‌های آن را به ویژه در ایران بررسی می‌کند؛ زیرا مبانی تئوریک این مباحث در ایران کمتر شناخته شده است. مطالعات یکپارچة ارزیابی محیط زیست، رویکردی کاملاً جدید، پویا و نظام‌مند است که شهر و محیط زیست را در یک چرخة متقابل بوم‌شناختی می‌‌بیند ...
[ 22 ] - مقایسه تطبیقی تجارب پردازه های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان
چکیده : پردازه‌های محرک توسعه یکی از رویکردهای متأخر ادبیات بازآفرینی شهری در جهان و ایران هست. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی سعی بر آن است تا با بهره گیری ازتجارب علمی و عملی در شهرهای منتخب جهان (انگلیس، هلند و ایران ) ودر راستای دستیابی به هدف مقاله عوامل موفقیت اجرای پردازه های یاد شده را بیان دارد. برای این منظور پنج نمونه از اجرای پردازه های محرک توسعه انتخاب انتخاب گردید. با اس...
[ 23 ] - نقش مدیریت هوشمند در برنامه‌ریزی کالبدی شهر برای کاهش آثار زمین لرزه
ارزیابی و پایش برنامه‌های مدیریت خطرپذیری از شاخص‌های مدیریت هوشمند شهری است. در این تحقیق ضمن تأکید بر الزامات شهر هوشمند، به نقش کلیدی مدیریت هوشمند در پشتیبانی از تصمیم‌گیری برای پیشگیری، آمادگی و کاهش خطرپذیری کالبدی یک شهر برای زمین‌لرزه اشاره می‌گردد. روش مطالعه از نوع کتابخانه‌ای و شامل گردآوری اطلاعات و سوابق موضوع، غربالگری، دسته‌بندی و تحلیل توصیفی می‌باشد. بدین منظور از مفهوم پشتیبان...
[ 24 ] - ضرورت برنامه‌ریزی کاربری زمین شهری متناسب با شهرهوشمند با تأکید بر اثرات ناشی از فنآوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده از روش AHP
مقدمه: موضوع این مقاله در ارتباط با پیشرفت سریع شهرنشینی و نقش توسعه فنآوری اطلاعات و ارتباطات بر آن می‌باشد. دراین میان روابط مردم با فضای‌شهری و وسائل ارتباطی در حال تغییرات مهمی می‌باشد. اثرات فضایی این امر بر شکل‌شهر وکاربری‌زمین به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تأمین زیرساخت‌های شهری می‌باشد. مفهوم شهرهوشمند به عنوان یک استراتژی برنده‌ی شهری برای افزایش کیفیت‌زندگی در فضا...
[ 25 ] - برنامه‌ریزی کاربری زمین در مواجهه با زلزله در بافت‌های فرسودۀ شهری (مطالعۀ موردی: محلۀ عبدل‌آباد شهر تهران)
بشر از دیرباز با پدیده‌های مخرب طبیعی روبه‌رو بوده است. از این رو، پیوسته در تلاش بوده راه‌حل‌هایی برای مقابله با این پدیده‌ها پیدا کند. در این میان، بافت فرسوده و ساختمان‌های واقع در این بافت بیشترین آسیب را دیده و از حداقل پیامدهای آن قطع لوله‌های تأسیساتی، ایجاد آتش‌سوزی، مسدود شدن مسیرهای دسترسی، کمک‌رسانی ضعیف و به تأخیر افتادن تخلیة افراد را می‌توان ذکر کرد. بررسی میزان آسیب‌ها و صدمه‌های...
[ 26 ] - مکانیابی موقعیت پردازه‌های محرک توسعه در بافت‌های ناکارآمد شهری (مورد پژوهی: ناحیه 2 منطقه 18 شهرداری تهران)
چکیده بیان مسئله: لزوم باز آفرینی در بافت های فرسوده و ناکارآمد که نسبت به سایر بافت های پیرامونی خود، دچار کاهش کارایی شده اند، امری ضروری است که یکی از سیاست ها در این زمینه اجرای پردازه های محرک توسعه است. به طور خلاصه پردازه های محرک توسعه یکی از رویکردهای متأخر ادبیات بازآفرینی شهری در ایران و جهان می باشد که با مکان یابی مناسب آن ها، بافت محیطی که پردازه های محرک توسعه در آن ج...
[ 27 ] - Main Intergovernmental Conflicts among Urban Management Actors of Small Cities Case Study: City of Natanz, Iran
There are studies about interlocal relations of local governance, but it would be unique to explain these in urban management mechanisms of unitary country in Middle East, like Iran. One of the important issues for the city's urban management system is its state actors’ interrelations and probable challenges of this process, which mentioned by terms like inter-local, intergovernmental, or inter...
[ 28 ] - Analyzing the Role of the Concept of Urban Socialization in the Urban Public Space Based on the Status of Human Dignity
Human dignity is a concept that can have a significant impact on urban public space. In this sense, it speaks of the value of human beings and their status as a thoughtful and spiritual being. Discovering this valuable feeling in an environment that is widely used by citizens is important to the research. The subjective and interactive nature of this phenomenon The purpose of this study was to ...
[ 29 ] - Development and Psychometrics of "Social Sustainability Scale in Urban Neighborhood" in Zanjan City
Introduction: Social sustainability is one of the most important factors in urban planning and management, and it requires a valid and reliable instrument. Therefore, the current research was conducted with the aim of development and psychometrics of "Social Sustainability Scale in Urban Neighborhood" in Zanjan city. Methods: The current research is a qualitative-quantitative methodology. At ...
Co-Authors