علی اکبر حیدری
دکتری معماری، عضو هیئت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه یاسوج
[ 1 ] - ارزیابی تاثیر مقیاس مکان بر شدت دلبستگی به سه مقیاس خانه، محله و شهر بر پایه دو متغیر سن و جنسیت (نمونه موردی: شهرهای تهران و ساری)
دلبستگی به مکان، رابطه عاطفی مثبت میان فرد و مکان است که در شرایط مختلف نسبت به مکانهای مختلف شکل میگیرد. افراد ممکن است نسبت به خانه، محله و یا شهری که در آن ساکن هستند، سطوح مختلفی از دلبستگی را داشته باشند. عواملی چون ویژگیهای ساختاری محیط، جو اجتماعی حاکم بر آن و احساسات و خاطرات یک فرد در آن محیط، از جمله عواملی هستند که بر شدت و یا ضعف این احساس تأثیرگذار میباشند. در همین ارتباط، پژو...
[ 2 ] - تحلیل پارک های شهری از منظر جرم شناسی با استفاده از تکنیک "چیدمان فضا" (مطالعه موردی: پارک لاله تهران)*
کیفیت کارکردی فضاهای تجمعی در طراحی محیطی و شهری دارای جایگاه ویژهای میباشد و در راستای ارتقای عملکرد مطلوب این دست از فضاهای شهری، لحاظ نمودن مؤلفههای امنیتی، اهمیتی خاص دارد. این مؤلفهها شامل شاخصهای عینی و ذهنی میشوند که عدم تعبیه آنها در فضاهایی با تعداد کاربران نامحدود، عملکرد کلی فضا را نیز تحتالشعاع قرار میدهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی برخی از مؤلفههای عینی یا به عبارتی...
[ 3 ] - بررسی نقش حیاط در پیکره بندی فضایی مساجد در راستای ارتقاء راندمان عملکردی با استفاده از روش چیدمان فضایی
نقش حیاط در فضاهای معماری ایران غیر قابل انکار و گاهی از ضروریات طراحی معماری به سبب شرایط اقلیمی و جغرافیایی میباشد . این عضو اصلی بناهای معماری ایران در ساخت و ساز‌های امروزی به دلیل مشکل زمین و موضوع تراکم شهری از پیکره بندی بسیاری از بناها به خصوص کاربری‌های جمعی مانند مساجد حذف گردیده است. در حالی‌ست که نقش آن در تغییر بازده عملکردی بنا نادیده گرفته شده است . هدف از انجام این پژوهش بررسی ...
[ 4 ] - تحلیل دانه‌بندی بلوک‌های مسکونی از منظر جرم‌شناسی با استفاده تکنیک نحو فضا
هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش دسترسی بصری و فیزیکی در فضاهای باز مجتمعهای مسکونی و نقش آنها در تامین امنیت آن محیط است. پیرامون موضوع مطروحه، سه الگوی فضای باز در مجتمعهای مسکونی در نظر گرفته شد که شامل"الگوی حیاط مرکزی"،"الگوی خطی یا ردیفی" و"الگوی بلوک‌های پراکنده" است. ابزار ارزیابی در این پژوهش، تئوری نحو‌فضا است. فرایند این پژوهش به این صورت انجام میشود که در ابتدا فاکتورهای مؤثر بر...
[ 5 ] - ارزیابی نقش خلوت در ارتقای دلبستگی به مکان در خوابگاه های دانشجویی
ساکنین خوابگاه‌های دانشجویی، علاوه بر دستیابی به تجارب جدید در تعامل با دیگران، از محیط خوابگاه همچون خانه، عملکرد تامین حریم شخصی خود را انتظار دارند. بنابراین میزان رضایت افراد از محیط خوابگاه بسیار متاثر از کنترل قلمرومکانی و تامین خلوت مطلوب آنها است. دستیابی به خلوت مطلوب در خوابگاه دانشجویی می تواند علاوه بر ایجاد تصویر ذهنی مثبت در ساکنین، ارتباط عاطفی میان افراد و محیط را افزایش دهد. لذ...
[ 6 ] - تحلیل بعد کالبدی حس تعلق به مکان در خانههای سنتی و مجتمعهای مسکونی امروزی
مقاله حاضر با طرح این پرسش که چرا رنگ تعلق از چهره خانههای امروزی برگرفته شده است، آغاز میگردد. برای پاسخ به این سوال، نمونههایی از خانههای سنتی دارای سکنه و مجتمعهای مسکونی جدید در شهر شیراز انتخاب شدند. با روش بررسی های اسنادی و میدانی، دیدگاههای مختلف ساکنین خانهها طی پرسشنامههایی در حیطه عناصر کالبدی حس تعلق مکان جمع آوری گردید و با نرم افزار (spss) تحلیل شد. نتایج نشان داد که حس تع...
[ 7 ] - بررسی نحوه ارتباط میان دو مفهوم حس مکان و دلبستگی به مکان در خوابگاه دانشجویان
امروزه مفاهیمی چون حس مکان و دلبستگی به مکان در ادبیات معماری و شهرسازی به ویژه در حوزه مطالعات محیطی بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این در حالی است که سازوکار ارتباط میان این دو مفهوم چندان تبیین نشده است. پژوهش حاضر پس از تعریف مفاهیم حس مکان و دلبستگی به مکان و بررسی عوامل تاثیرگذار بر آنها، به ارائه مدلی چهار وجهی از اجتماع این دو مفهوم تحت عنوان مدل نظری پژوهش میپردازد. سپس مد...
[ 8 ] - Reading a Home: An Application of Rapoport's Viewpoint in Iranian Architecture Studies
In this paper, a house is assumedas an expression of culture. It has been tried to study a Qajar1 house in Tabriz, in terms of its ties with cultural context.Methods and viewpoints of Amos Rapoport have been used in order to identify and peruse the circumstance of this relationship. The main reason for using Rapoport's viewpoints to understand Salmasi House, as a case study, in addition to cont...
[ 9 ] - Sense of Place” and “Place Attachment
Today, concepts such as place attachment, sense of place, meaning of place, place identity, has devoted many studies In literature of architecture and urban design particularly in the field of environmental psychology. It is obvious that in all these concepts, various aspects of interaction between human and place and the impact that places have on people has been presented. This paper defines ...
[ 10 ] - تحقق پذیری تأویل اعتقادات و تفکرات اسلامی در معماری مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشان
مسجد و مدرسه آقا بزرگ از باشکوه‌ترین بناهای اسلامی شهر کاشان است که با معماری زیبای گودال باغچه و گنبد عظیم آجری، ایوان با دو گلدسته، از جالب‌ترین ابنیة تاریخی کاشان محسوب میشود. این بنا مجموعه نفیسی از عناصر معماری و تزییناتی، و ترکیبی از این حجم ها و اندامهای متناسب به هم تنیده است؛ که تاکنون کمتر به بعد معنوی معماری آن توجه شده است و بیشتر به توصیف بعد کالبدی این بنا پرداخته شده است. در این...
[ 11 ] - تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه‌یافتگی محلات شهری از منظر عدالت فضایی (نمونه موردی: مقایسه تطبیقی محله ارم و ابیوردی- شهر شیراز)
امروزه ایجاد عدالت فضایی در محلات به یکی از بزرگترین چالشهای مدیران و برنامهریزان شهری تبدیل شده است. در حالیکه پیشرفت نامتوازن محلات در شهر، یکی از موضوعات است که سبب توسعه ناهمگون محلات میشود. پژوهش حاضر با انتخاب دو محله در شهر شیراز با موقعیت مکانی و امکان برخورداری از خدمات شهری در شرایط تقریباً مساوی، مجموعه عواملی که منجر به توسعه نامتوازن آنها شده است را مورد ارزیابی قرار میدهد. در...
[ 12 ] - An investigation of the relationship between sense of place and place attachment among dormitory students
Today, there are many concepts such as a sense of place and attachment to place presented in architecture and urban literature in the field of environmental studies. Meanwhile, relationship between the two is not much explained. This study defines the concept of sense of place and attachment to place and the factors influencing them followed by providing a four- dimensional model derived from s...
[ 13 ] - ارزیابی و سنجش آسیب‌پذیری بافت فرسوده شهری کلانشهر شیراز در برابر زلزله با بهره گیری از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
آسیب پذیری شهرها از مخاطرات محیطی در کشورهای دارای محیط طبیعی، پرمخاطره، به چالشی مهم در برابر علوم شهرشناسی، مدیریت، علوم مهندسی و برنامه ریزی شهری تبدیل شده است. پژوهش‌ها و نوشتارهای مربوط، حاکی از آن است که به رغم مطالعات و تحقیقاتی که طی حدود هفت دهه گذشته در مورد بافت‌های تاریخی و فرسوده شهری انجام شده‌اند، آسیب پذیری بافت‌های مذکور در برابر زلزله از دهه 90 میلادی مورد توجه قرار گرفته و در...
[ 14 ] - بررسی کیفیت نفوذپذیری لبه بر تامین امنیت فضا (نمونه موردی: تحلیل فضایی ساختار تیمچه در بازارهای سنتی ایران)
مسئله تامین امنیت در بازارها، یکی از مهمترین عوامل در توسعه و رونق اقتصادی این اماکن شهری است. در همین ارتباط، میزان و کیفیت نفوذپذیری به این فضاها، عاملی تاثیرگذار بر این مهم میباشد. لذا پژوهش حاضر ضمن تحلیل کیفیت نفوذپذیری لبه‌های خارجی چند نمونه تیمچه به عنوان بخشی از فضای بازار، به بررسی مسئله تامین امنیت در این گونه از فضاها میپردازد. بر این اساس پس از تدوین چارچوب نظری تحقیق، سه پارامتر...
[ 15 ] - The Role of Class Scale in Promotion of Students’ Participation in Active Learning Process (Case Study: Male Students of a Secondary School in Shiraz)
Perception and experience gained in the contemporary school could not help human beings' active learning. Totally, participation is the main element in active learning and thus, the active participation of students in the learning process is emphasized by education and learning in secondary schools. Given the importance of active learning, in this paper, the effective components in this type of...
[ 16 ] - بررسی میزان دلبستگی به مکان نسبت به سه مقیاس خانه، محله و شهر (نمونه موردی شهر شیراز)
تحقیقات متعددی دربارهی حس دلبستگی به یک یا چند مکان در سراسر دنیا ارائه شده است که هر کدام به نتایج متفاوتی نیز دست یافتهاند. این پژوهش سعی بر آن دارد که با نگاهی نو به این مسئله، ارتباط میان شدت دلبستگی به مکان و مقیاس مکان را مورد سنجش قرار دهد. بر همین اساس، عوامل تاثیرگذار بر دلبستگی به مکان را در سه بُعد "کالبدی"، "اجتماعی-جمعیتی" و "احساسی-تجربی" مورد بررسی قرار داده است. عوامل کالبدی به...
[ 17 ] - Analysis of residential complexes with the approach of space syntax in terms of mass crime (Case Study: Shiraz Residential complexes)
Various factors affect the degree of mass crime of an environment, including social, economic, and physical factors. The purpose of this research is to investigate the role of the physical components of an environment on mass crime rate. In this regard, open spaces between residential complexes were selected as the case studies and based on five outdoor patterns including linear pattern, disper...
[ 18 ] - Evaluation the methods of confidentiality in three Peymoon of large, small and breack in the articulation of Iranian-Islamic housing using space syntax techniques
Professor Pirnia classified house space in three spatial system, large, small and breack Peymoon which the basis of these categories include spatial scale, number and arrangement of different spaces in them. Despite the nominal researches, there is not specific research about the introduction of spatial features and patterns ruling over them. The present study follows the concept of privacy and...
[ 19 ] - تحلیل نقش روش زندگی طبقات اجتماعی در الگوی مسکن؛ نمونۀ موردی: خانههای اواخر دورۀ قاجار و اوایل پهلوی در اردبیل
بیان مسئله: انسانها بر مبنای شیوۀ زندگی خود، نحوۀ سازماندهی، نوع و ساختار سکونتگاه‌های خود را شکل می‌دهند. در یک محیط ثابت وجود اختلاف‌هایی در سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و نمادین به شکل‌گیری طبقات اجتماعی مختلف و بالطبع به تفاوت‌هایی در روش زندگی می‌انجامد. بر همین اساس جستجو در چگونگی اثرپذیری الگو و ساختار خانههای طبقات اعیان و متوسط شهری اردبیل در اواخر دورۀ قاجا...
[ 20 ] - تحلیل محرمیت در خانه های سنتی بر اساس نسبت توده به فضا (نمونه موردی: خانه های تک حیاط در اقلیم گرم و خشک)
همنشینی توده و فضا، جزء جدایی ناپذیر معماری ایرانی است. در معماری مسکونی ایران بنا به ضرورت و نیاز، درجات مختلفی از همنشینی این دو عنصر دیده میشود که نتیجه آن ظهور خانههای چهار طرفه، سه طرفه، دو طرفه و یک طرف ساخت است. در هرکدام از این الگوها، نحوه پیکرهبندی فضا متفاوت بوده و لذا ساختارهای متفاوتی از فضا در آنها شکل گرفته است. بنابراین الگوهای متفاوتی از محرمیت در این فضاها به وجود آمده که پ...
[ 21 ] - مقایسه تطبیقی راندمان عملکردی پیکرهبندی فضاها در سه نظام خانه با پیمون بزرگ، پیمون کوچک و خرده پیمون با استفاده از روش چیدمان فضا
از میان فضاهایی که انسان در آن حضور می‌یابد، خانه مکانی است که آدمی به طور روزمره از آن تأثیر میگیرد و برآن تأثیر می‌گذارد. هرکدام از فضاهای مختلف خانه دارای ویژگیهای منحصر به فردی هستند که عوامل مختلفی از قبیل عوامل اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی و غیره در شکل‌دهی به آنها نقش دارند. استقرار این فضاها در کنار یکدیگر، نظامهای فضایی متفاوتی را ایجاد می‌کند که منجر به شکل‌گیری گونههای مختلف در این ن...
[ 22 ] - تحلیل ارتباط میان مؤلفههای فرهنگ و ابعاد محیط مصنوع نمونه موردی: خانه‌ای تاریخی در تبریز
رابطه میان فرهنگ و شکل محیط مصنوع موضوعی است که پژوهش‌های زیادی را در سراسر جهان به خود اختصاص داده است. مظاهر فرهنگی که بیان‌های فرهنگ هستند، به اشکال مختلفی در ساختار محیط متجسم می‌گردند. شیوه زندگی و نظامهای فعالیت منتج از آن نیز آشکارترین این مؤلفهها هستند که در ساختارهای معماری قابل بازیابی میباشند. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر این مؤلفهها در ساختار کالبدی خانه است. بر همین اساس پژوهش...
[ 23 ] - تحلیل تطبیقی الگوهای فضایی و ویژگیهای شناختی بازار ایرانی با استفاده از تئوری‌های" چیدمان فضا" و "گشتالت" (مطالعه موردی: مجموعه بازار قزوین)
رفتار فضایی انسانها در محیطهای گوناگون از یک سو متأثر از ویژگیهای عینی محیط و از سوی دیگر تحت تأثیر شرایط ذهنیِ آنها قرار دارد. بنابراین نحوه ادراک آنها از یک فضا، تا حد زیادی به ویژگیهای عینی محیط و شرایط ذهنی آنها در شناخت عناصر محیط بستگی دارد. از آنجا که چگونگی انطباق ویژگیهای عینی محیط با شیوههای ادراک ذهن افراد، یکی از مهمترین چالشهای مطرح در حوزه طراحی محیط است، پژوهش حاضر این...
[ 24 ] - Analyzing the Way of the Nomads’ Life and Its Effect on Their Habitat System along with the Migration Route and summer and Winter Camps Case study: Boyer-Ahmad Nomads
Nomadic life is a way of life with annual relocation in which a group of people moves with their cattle from winter tents to summer pastures and returns to their winter camps in the cold season. The most important characteristic of nomadic life is movement to meet the needs of their life style. This relocation requires certain conditions which overshadow all aspects of nomadic life such as arch...
[ 25 ] - بررسی تأثیر ارزشهای فرهنگی بر ارتقاء راندمان عملکردی فضا در خانههای روستایی با تکیه بر نقش الگوهای رفتاری
عملکرد مطلوب فضا، موضوعی است که تحت تأثیر شرایط مختلفی شکل میگیرد. در همین ارتباط الگوهای رفتاری و نظامهای فعالیتی جاری در یک فضا ازجمله مواردی هستند که بر کیفیت عملکردی آن تأثیر زیادی دارند و این موارد نیز تا حد زیای تابع شرایط و هنجارهای فرهنگی حاکم بر جامعه هستند. بر همین اساس میتوان به ارتباط میان ارزشهای فرهنگی و کیفیت استفاده از فضا پی برد. لذا پژوهش حاضر باهدف تحلیل نقش ارزشهای فرهن...
[ 26 ] - تحلیل میزان نمودپذیری معانی مختلف خانه در الگوهای آپارتمانی و مستقل حیاطدار (نمونه موردی: شهر شیراز)
بیان مساله: خانه معنایی فراتر از یک سرپناه دارد. این مکان برای افراد مختلف حاوی معانی مختلفی است که شناخت این معانی میتواند زمینه ساز خلق مکانی مطلوب برای زندگی آنها باشد. از این رو پژوهش حاضر در پی بررسی معانی مختلفی است که افراد نسبت به محیط زندگی آنها ادراک می‌کنند. بر این اساس دو الگوی سکونتگاهی رایج در مسکن معاصر کشور شامل الگوی آپارتمانی و مستقل حیاطدار به عنوان نمونه‌های موردی ان...
[ 27 ] - بررسی تأثیر ابعاد سلامت بر انتخاب مسکن استیجاری در بین شهروندان شهر شیراز
وضعیت اقتصادی افراد در جوامع کنونی، نقش مهمی در گرایش به زندگی آنها در گونههای آپارتمانی و تبدیل آن به یک الگوی رایج در مسکن شهری دارد. این در حالی است که زندگی در این گونه فضاها با مشکلات عدیدهای چون افزایش میزان کمبود ویتامینD ، اضافه وزن و کاهش سلامت جسمانی، انواع آسیبهای اجتماعی، کاهش فضاهای شخصی و کاهش سطح سلامت روانی همراه است که این موارد خود تهدید کننده سلامت ساکنان به شمار میرود. ب...
[ 28 ] - Analysis of functional efficiency in Houses of Tabriz City in Qajar-period Based on Quality of Access to Space
The function of a space in a building greatly depends on the position of that space in its general configuration system and its desirable performance occurs when the space in relation to other parts of the building can meet the expectations of its users. This topic is known in the literature for functional efficiency. For this purpose, the present study by selecting 18 homes of the Qajar period...
[ 29 ] - Comparative comparison of mosques of different styles of Iranian-Islamic architecture based on the concept of hierarchy
The hierarchy in architecture is an attempt to express the concept of transition and the gradual aspect of the process of perception. This principle is well-known as one of the fundamental principles in traditional art and is consistent with the hierarchy of being above its material level. This principle proposes, in the order of reaching a space, the fundamental pattern of connection, transfer...
Co-Authors