محمدجواد شمس
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
[ 1 ] - دعا در قرآن و عهد عتیق
در طول تاریخ، زیباترین و دلنشین‌‌ترین لحظات زندگی انسان مؤمن، دعا کردن به درگاه خداوند متعال بوده است. تکیه کردن به بالاترین قدرت هستی و توجه به مبدأ وجود، و بی‌‌نیازی از سایر موجودات، موجب آرامش روحی فرد میشود. میتوان گفت مهمترین عنصر مشترک بین انسانهای دین‌‌دار در ادوار مختلف، دعا بوده و هست، چنان‌‌که زبان گفتگوی همه انسانهای مؤمن در ادیان مختلف، دعا بوده است و از این طریق با معبود حقیق...
[ 2 ] - مقایسة تکالیف و حقوق همسران در تلمود و من لایحضره الفقیه
در یهود و اسلام، به دلیل منبع مشترک و تأکیدشان بر لزوم رعایت شریعت، مشابهت‌های فراوانی وجود دارد. همچنین این دو دین به مناسبت تأکید بسیارشان بر شریعت، به عنوان ادیان تکلیف‌مدار شهرت یافته‌اند؛ تکالیفی که در روابط میان افراد و همچنین رابطة انسان با خدا شکل می‌گیرد و مؤمنان مکلّف به اجرای آن هستند. یکی از این روابط، رابطة متقابل همسران است که قوانین جاری میان آن دو، برای شکل‌گیری خانواده‌ای سالم و...
[ 3 ] - آراء سعدالدین حمویی در عرفان نظری
نوشتار حاضر جستاری است درباب آراء عرفانی عارف نامدار سدة هفتم هجری قمری، شیخ المشایخ سعدالدین محمّد بن معین‌الدین (مؤیدالدین) محمّد بن حمویی بحرآبادی جوینی (587-649/650ق) از خاندان شافعی مذهب حمویی که در مدّت چهار صد سال در ایران، مصر و شام منشأ خدمات مؤثر مادی و معنوی بودند. سعدالدین حمویی از عارفان طریقت کبرویّه و در سلک مریدان برجستة شیخ نجم الدین کبری و در شمار نخستین صوفیانیست که با اعتقاد به...
[ 4 ] - شیخ احمد تجانی و طریقت تجانیه
تجانیه، سلسلۀ عرفانی منسوب به شیخ احمد تجانی(1150-1230ق)، که به همت او در 1196ق بنیان نهاده شد، یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیه در شمال آفریقا است که نقش مهمی در نشر اسلام و جذب بسیاری از مسلمانان این منطقه داشته است. شیخ احمد در نوجوانی قدم در طریق سلوک نهاد، و پس از تشرف به مهمترین طریقت‌های موجود زمان خویش همچون: قادریه، ناصریه و خلوتیه و دریافت اجازه تلقین ذکر، سرانجام در سال 1196ق مدعی ش...
[ 5 ] - تأثیر آرای ابن‌عربی بر نظریة نجات فراگیر ملاصدرا
نظریة نجات صدرالدین شیرازی را میتوان بدیلی در کنار نظریات سه‌گانة نجات، یعنی انحصارگرایی، شمول‌گرایی و کثرت‌گرایی به شمار آورد. ملاصدرا به نجات همة افراد بشر حتی کسانی که به تعبیر قرآن در دوزخ جاودانه خواهند بود معتقد است. او این نظریه را با تکیه بر اصول حکمت متعالیه، مانند اصالت وجود و تشکیک آن و مساوقت وجود و خیر، ارائه کرده است. این نظریه با شباهت زیاد در آثار ابن‌عربی مشاهده میشود و خود م...
[ 6 ] - «کلمۀ الهی»: انواع آن و تطابق میان آنها از منظر عرفانی
در عرفان اسلامی‌همۀ مظاهر هستی جلوه‌ای از حق تعالی هستند که بنا به اصل تجلی از منشأ واحدی به ظهور رسیده‌اند. برای این مظاهر الهی گاه تعبیر «کلمه» به‌کار رفته است. این تعبیر بیانگر این اصل است که متکلم حقیقی عالَم، ذات واحد حق است و هر آنچه موجود گشته، به نَفَس رحمانی حق به منصۀ ظهور رسیده و همچون ارتباط کلمه با صاحب کلام، ارتباطی مستقیم و روشن با وی دارد. برای انواع کلمات الهی تعابیر مختلفی ذکر شد...
[ 7 ] - اصول و مبانی انسانشناختی اکهارت در امکان خداگونگی انسان
باتوجه به آنکه الهیات اکهارت را الهیات سلبی دانستهاند که بر ناشناختنی بودن خداوند و تعالی وجودی او از ممکنات تأکید میکند، مسأله خداگونگی انسان از منظر اکهارت امری ناممکن و ناشدنی به نظر میرسد. لذا این سوال مطرح میشود که چگونه اکهارت به خداگونگی انسان معتقد است؟ مبانی و اصول وی در این مسأله چیست؟ خداگونگی انسان از منظر اکهارت بر اصول و مبانی انسانشناختی وی استوار است. این پژوهش به تحقیق د...
Co-Authors