یدالله رفیعی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی(استادیار)
[ 1 ] - اندیشه دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی
اگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلام تا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و معنوی در دفاع از دین و مبانی آن، و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است . در این خصوص بهار و احمد صافی از...
[ 2 ] - تطبیق معنایی "شجاعت" در قرآن و فرهنگ جاهلی
در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه‌های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه‌ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن‌ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن‌ها اندیشه‌های اخلاقی متعالی‌ای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزنده‌ای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که مع...
[ 3 ] - تصویرپردازی هنری در سوره‌ی قیامت
تصویرپردازی هنری از جمله مباحثی به شمار می‌رود که به شیوه‌های مختلف سال‌ها مورد توجه مفسران و بلاغیون قرار گرفته است. از آنجا که قرآن کریم، عالم هستی را به صورت زنده و پویا ترسیم نموده، قرآن‌پژوهان کوشیده‌اند تا این صحنه‌های دلنشین را وصف کنند و در اختیار همگان قرار دهند؛ از این رو عناصری را برای آن برگزیدند. از میان عناصر مطرح شده، این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، عنصر رنگ، حرک...
[ 4 ] - بررسی تطبیقی شعر احمد صافی و بهار (با تکیه بر موضوع دین)
شعر از آغاز حیات بشری، با همۀ لحظات آسمانی و زمینی‌اش، با انسان همراه بوده است. هرچند شعر در مکتب متعالی اسلام جایگاه واقعی و دینی یافت، در زبان‌های مختلف به‌ویژه عربی و فارسی تکامل خود را در قالب‌های متفاوت نشان داد. اگر شعر و شاعری درخدمت خیر و صلاح جامعه باشد و جامعۀ بشری را به‌سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد، بدون تردید مورد تأیید اسلام است و قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از چنین ش...
[ 5 ] - بررسی و نقد کتاب «قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی»
چکیده کتاب قطر الندی و بل الصدی یک دوره نسبتا کاملی از قواعد زبان عربی به ویژه نحو را در بر دارد که ابن هشام انصاری آن را در قرن هشتم هجری قمری به رشته تحریر در آورد و از آن زمان تاکنون شروح متعددی بر آن نوشته شده است و همواره یکی از منابع مهم درسی حوزه و دانشگاه به شمار می‌رود که این امر حاکی از اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. از این رو نگارنده برآن شد تا از جهت محتوایی این اثر مهم ...
[ 6 ] - درآمدی بر زمینه‌های نوستالژی در نهج البلاغه
نوستالژی یک حالت روحی بوده و یکی از رفتارهای ناخود آگاه انسان به شمار میآید که در پی انگیزشهای فردی یا اجتماعی و سیاسی به وجود میآید. امام علی(ع) نیز به عنوان یک انسان که در جامعه خویش زندگی میکرد و واقعیتهای آن را ملاحظه مینمود، گاهی چنین حسی برایش دست میداد. مرور گذاری کتاب نهج البلاغه بیانگر انعکاس حس غربت امام به خاطر رخدادهای جامعه پیرامونش است. نیرنگ دشمنان، ساده لوحی سپاهیان، دغدغ...
[ 7 ] - اندیشه دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی
اگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلام تا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و معنوی در دفاع از دین و مبانی آن، و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است . در این خصوص بهار و احمد صافی از...
[ 8 ] - تطبیق معنایی "شجاعت" در قرآن و فرهنگ جاهلی
در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه‌های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه‌ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن‌ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن‌ها اندیشه‌های اخلاقی متعالی‌ای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزنده‌ای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که مع...
[ 9 ] - روش‌شناسی کتاب الأصول فی النحو ابنسراج (با تکیه بر نقد و بررسی ویژگی‌های کتاب)
اختلافات فراوان میان دو مکتب نحوی بصره و کوفه باعث شد تا برای نحو هم‌‌چون فقه و کلام علمی پدید آید و پژوهش‌گر‌‌ان این حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصول‌النحو» یا «علل‌النحو» نامیده‌اند. ابنسراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این علم پرداخته است. بسط و تفصیل او در باب‌ها و فصل‌های این کتاب بر ذهن دریابندۀ این دانشمند بزرگ دلالت د...
Co-Authors