علیرضا سلیمانی
استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه پیام نور
[ 1 ] - ارزیابی اثرات چرخه حیات نیروگاه‌ها بر میزان فشار روانی شهروندان (مطالعه موردی: نیروگاه حرارتی تبریز)
چرخۀ حیات نیروگاههای حرارتی با تولید گازهای گلخانهای همراه است، بنابراین چنانچه مواد آلوده‌کنندۀ نیروگاه و حد اثرگذاری هر یک از این مواد در آلوده کردن هوا شناسایی نشود، سلامت جسمی و روانی شهروندان با خطرهای جدی مواجه خواهد شد. بر همین اساس، این پژوهش با هدف اندازهگیری مواد آلایندۀ نیروگاه حرارتی تبریز و تأثیرات آن در آلوده کردن هوای کلانشهر تبریز و نیز آثار آن در ایجاد فشار روحی- روانی بر ش...
[ 2 ] - نقش تنوع معیشتی در تابآوری خانوارهای روستایی پیرامون دریاچه ارومیه در برابر خشکسالی
Nowadays, the severity of the drought hazard has reached a point that has affected all the rural and urban areas surrounding it. Increasing the resilience of villages via livelihood solutions, is one of the best strategies for reducing the vulnerability of villages against natural hazards such as drought. The eastern side of the Lake Urmia consists of the six cities of Osku, Azarshahr, Bonab, S...
[ 3 ] - بررسی نقش ظرفیت‌سازی اجتماعی بر میزان مشارکت روستائیان در فعالیت‌های عمرانی؛ مطالعه‌ی مورد: شهرستان بناب
مشارکت بدون شک عامل اساسی در فرآیند دست‌یابی به توسعه همه جانبه است؛ اما تمرکز به شیوه‌های مدیریتی سنتی سبب گردیده تا به اهمیت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اجتماعی ساکنان روستاها در زمینه‌ی مدیریت توسعه روستاییی توجه جدی نشده و این کار ضمن اینکه موفقیت برنامه‌ها را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است، در عین حال مانع از شکل-گیری زمینههای لازم برای استفاده از قابلیت‌ها و توانایی‌های روستائیان به عنوان ...
[ 4 ] - بررسی تأثیر طراحی شهری بر رفتار و اخلاق شهروندان (مطالعۀ موردی: خیابان‌های امام، مدرس و کاشانی ارومیه)
امروزه، خیابان‌های شهری به‌دلیل وجود کاربری‌های مختلف، از تأثیرگذارترین عناصر شهری در زندگی روزمرة شهروندان محسوب می‌شوند، اما متأسفانه بی‌توجهی به ابعاد اجتماعی در طراحی شهری، آثار نامطلوبی بر الگوهای رفتاری شهروندان در خیابان‌ها داشته است. این پژوهش با تحلیل مفهومی رابطه میان فضا و اخلاق و رفتار شهروندان، رویکرد فضامحور در مدیریت رفتارهای شهری را به بحث می‌گذارد و تأثیر معیارهای کالبدی و بصری...
[ 5 ] - بررسی و تحلیل رضایت‌مندی روستاییان از کیفیت خدمات دهیاری‌ها با بهره‌گیری از مدل تحلیل شکاف: مورد مطالعۀ شهرستان بناب
پژوهش حاضر با بهره‌گیری از مدل شکاف به ارزشیابی کیفیت خدمات دهیاری‌ها می‌پردازد. بدین منظور 32 گویه در ابعاد رفتاری، کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی تعریف شده است. این تحقیق از نوع کاربردی و از لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. برای محاسبۀ روایی، 50 پرسش‌نامه توزیع شد و با داده‌های کسب‌شده و استفاده از فرمول ویژۀ کرونباخ آلفا، پایایی بخش‌های مختلف پرسش‌نامۀ تحقیق 88/0 الی 90/0 به دست آمد. ت...
[ 6 ] - بررسی عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی بر دانش کشاورزان گندم‌کار دربارة کشاورزی پایدار در استان اردبیل
کشاورزی پایدار، نظامی است که ضمن مدیریت صحیح و استفاده از منابع برای تأمین نیازهای غذایی بشر، کیفیت محیط زیست و ذخایر منابع طبیعی را افزایش می‌دهد. هدف از این تحقیق بررسی عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی بر دانش کشاورزان گندم‌کار دربارة کشاورزی پایدار در استان اردبیل است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. جامعة آماری مورد‌ِنظر را کلیة کشاورزان گندم‌کار...
[ 7 ] - کاربرد مدل کارت‌های امتیازی متوازن (1BSC)در برنامه‌ریزی گردشگری
امروزه یکی از راه‌های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعهی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست‌یابی به این هدف نیازمند به‌کارگیری برنامه‌ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدلهایی که میتوان از طریق آن و با مشارکت تمامی عوامل مؤثر در گردشگری اعم از مردم محلی، گردشگران و سازمان‌های مسئول، برنامه‌ی مناسب را به کار گرفت؛ مدل BSC است. لذا هدف اصلی م...
[ 8 ] - ساختار فضایی سکونتگاه های روستایی در نواحی مرزی ایران و ترکیه با رویکرد پدافند غیرعامل
در کشور ایران مناطق مرزی به دلیل وجود طیف گسترده‌ای از تهدیدات بالقوه و بالفعل کانون‌های بحران در کشورهای همسایه، لزوم اقدامات و تدابیر مؤثر دفاعی و مقابله با این تهدیدات آشکار است تا از این طریق بتوان ضمن تأمین امنیت، شرایط را جهت رشد و توسعه اقتصادی روستاهای فراهم ساخت. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل ساختار فضایی ...
[ 9 ] - تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در سکونتگاه های شهری میانه اندام مطالعه موردی: شهر بناب
وجود سرمایهی اجتماعی کلید تداوم حیات شهروندی است و فقدان سرمایه اجتماعی مانع اساسی در شکلگیری بستری مبتنی بر مدیریت شهری توانمند، پاسخگو و کارآمد محسوب میشود. در این راستا پژوهش حاضر، با هدف اصلی ارزیابی و اولویتبندی میزان سرمایه اجتماعی در نواحی یازدهگانه شهر بناب صورت پذیرفته است. نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی است. بر این اساس، جامعه مورد مطالعه در این پژوهش 846...
[ 10 ] - بررسی نقش نشاط اجتماعی بر میزان مشارکت روستائیان در طرح‌های توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان بناجوی شرقی شهرستان بناب)
از آنجایی که نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین رکن توسعه محسوب میشود بنابراین میزان نشاط اجتماعی گذشته از تأثیرات جسمانی که بر وی دارد. موجب افزایش بازدهی نیروی کار از جمله از طریق مشارکت در روند برنامه‌ریزی توسعه روستایی میشود. با توجه به اهمیت نشاط اجتماعی، هدف پژوهش حاضر سنجش میزان نشاط اجتماعی و بررسی تأثیر آن بر میزان تمایل روستائیان به مشارکت، در روستاهای دهستان بناجوی شرقی از توابع شهرست...
[ 11 ] - سنجش و ارزیابی فرآیند پایداری در روستاهای گردشگرپذیر مطالعه موردی: شهرستان عجب‌شیر- محور توریستی قلعه چایی
چکیده امروزه نقش گردشگری در توسعهی روستاها به عنوان یک چارچوب و روش اصلی برای نشان دادن میزان پایداری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی توسعه محسوب میشود؛ ولی بایستی توجه نمود که فرآیند سنجش میزان پایداری در روستاهای گردشگرپذیر مستلزم انتخاب متغیرها و مدلهایی است که از توانایی لازم برای نشان دادن شرایط واقعی روستاها و همچنین پایداری آنها در مراحل مختلف ت...
[ 12 ] - تحلیل الزامات تحقق راهبردهای توسعه روستایی ایران با تاکید بر راهبرد صنعتی شدن کشاورزی
الزامات راهبرد کشاورزی صنعتی در چهارچوب ساختار اقتصادی کشور، تعاملات فضایی نظام سکونتگاهی، کارکرد بازار و ساخت اقتصادکشاورزی روستاها قابل بررسی است. در این راستا، هدف این تحقیق شناخت الزامات تاثیرگذار در تحقق کشاورزی صنعتی در روستاها است. نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی و علی است. جامعه آماری این پژوهش را 23 نفر از کارشناساسان دانشگاهی تشکیل داده‌اند. براین اساس، جمع آوری ...
[ 13 ] - ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری در کلانشهرها، مطالعه موردی: مناطق ده گانه تبریز
توسعه شهری بر اساس اصول توسعه پایدار یکی از مفاهیم اصلی شهرسازی در دهههای گذشته بوده است. اصطلاح توسعه پایدار شهری به معنای فراهم آوردن زمینههای لازم برای استفاده متعادل و کارآمد از منابع شهری است تا تمام شهروندان بتوانند از زیرساختهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی شهری متناسب با نیازهای خود بهرهمند شوند. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت پایداری در کلانشهر تبریز صورت گرفته است. پژوهش از نوع ت...
[ 14 ] - کاربرد مدل کارت‌های امتیازی متوازن (1BSC)در برنامه‌ریزی گردشگری
امروزه یکی از راه‌های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعهی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست‌یابی به این هدف نیازمند به‌کارگیری برنامه‌ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدلهایی که میتوان از طریق آن و با مشارکت تمامی عوامل مؤثر در گردشگری اعم از مردم محلی، گردشگران و سازمان‌های مسئول، برنامه‌ی مناسب را به کار گرفت؛ مدل BSC است. لذا هدف اصلی م...
[ 15 ] - توسعه گردشگری مناطق روستایی با تأکید بر اولویت‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)
گردشگری روستایی، یکی از مفاهیم و اشکال توسعه پایدار روستایی است که در آن از منابع موجود در مناطق روستایی استفاده میشود. اما انزوای جغرافیایی و محرومیت در برخورداری‌ها باعث شده تا ظرفیت‌های فراوان این مناطق راکد مانده و کمکی به تقویت بنیان‌های اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی نکند. در این راستا، هدف این پژوهش شناسایی و اولویتبندی ضرورت‌های سرمایه‌گذاری در زیرساختهای روستاهای گردشگرپذیر استان است...
[ 16 ] - بررسی نقش ادراک خطر خشک شدن دریاچه ارومیه در تغییر الگوهای رفتاری روستائیان پیرامونی
ریسک ادراکی روستائیان در برابر خشکسالی را میتوان قضاوت ذهنی آنان در مورد درجه خطرآفرینی خشکسالی و تغییر رفتارهای غیر سازنده آنان دانست. خشک شدن دریاچه ارومیه به دلیل اثرات مخربی که بر جوامع روستایی دارد نیازمند شناخت رفتارها و واکنشهای روستائیان است تا بتوان حساسیت آنها را نسبت به خشکسالی برانگیخت. هدف این پژوهش بررسی نقش ادراک ریسک خشکسالی دریاچه ارومیه در تغییر رفتارهای روستائیان است. ...
[ 17 ] - بررسی و ارزیابی وضعیت جزیره حرارتی کلانشهر تهران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای
جزیره حرارتی شهر یکی از بارزترین پیامدهای گسترش شهرنشینی و توسعه کلانشهرها است. اثرات ناشی از شکلگیری جزیره‌های حرارتی می‌تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پوشش عناصر سطح زمین در تغییرات اقلیمی دما در کلانشهر تهران صورت پذیرفته است. در این مطالعه، اطلاعات مورد نیاز از باندهای‌های 10 و 11 سنجنده‌های OLI و TIRS ماهواره لندست ...
[ 18 ] - تحلیل نقش گردشگری بر ارتقای دانش و آگاهی‌های زیست‌محیطی روستاییان (مطالعه موردی: محور توریستی صور- توتاخانه)
هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای توریستی صور و توتاخانه می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه تحقیق 234 نفر به د...
[ 19 ] - تحلیل وضعیت تابآوری شاخص‌های کالبدی مساکن شهر تبریز در برابر حوادث غیرمترقبه
هدف از این پژوهش بررسی وضعیت شاخص‌های مسکن شهری با رویکرد تابآوری مساکن شهری تبریز است، روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جهت وزندهی به شاخص‌ها از مدل AHP و برای ارزیابی و رتبه‌بندی تابآوری هریک از مناطق شهری تاپسیس و ویکور و برای تولید نقشه از GIS استفاده شده است. در این پژوهش، هفت شاخص کالبدی شامل: مصالح یا اسکلت ساختمانی، کیفیت مساکن، قدمت ابنیه، نمای مساکن، تعداد طبقات، امکانات رفاه...
[ 20 ] - تحلیل شاخص عدالت فضایی در روستاهای گردشگرپذیر (مطالعة موردی: استان آذربایجان شرقی)
تحلیل شاخص‌های عدالت فضایی با هدف کلی شناخت نحوة توزیع منابع و جلوگیری از بروز نابرابری‌ها اهمیت دارد. در این میان، ضرورت شناخت نحوة توزیع بهینة کاربری‌ها در روستاهای گردشگرپذیر از اهمیت اساسی برخوردار است؛ زیرا در این روستاها، استفاده از زمین و فضا به‌عنوان منبع عمومی، باید براساس اصول علمی برنامه‌ریزی کاربری زمین صورت بگیرد. مطالعة حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل شاخص عدالت فضایی کاربری اراضی در ...
[ 21 ] - Explaining the Role of Geopolitical Components Affecting spatial planning of border regions (Case Study: West Azarbaijan Province)
The present study aims at identifying geopolitical components affecting the spatial planning of border regions in the East Azarbaijan province. The research is an applied research that has been carried out using statistical tests, path analysis and Promethean decision making model. The results of the research showed that social variables with r = 0.811, r = 0.662, political, r = 0.851, ranked f...