غلامرضا زهتابیان

[ 1 ] - بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب زیرزمینی جهت شرب و کشاورزی در دشت یزد-اردکان

 درچند دهه اخیر، کیفیت  آب‌های زیرزمینی دربیشتر مناط...

[ 2 ] - تعیین مؤثرترین شاخص‌های معیار آب و آبیاری بر شدت بیابان‎زایی (بررسی موردی: دشت‌های کاشان و آران بیدگل)

یکی از معیارهای مهم در پدیده بیابان‌زایی معیار آب و آبیاری است که تحت تأثیر شاخص‌های مختلفی می‌باشد و همگی تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی هستند. در این پژوهش به‌منظور تعیین مهمترین شاخص آب و آبیاری در بیابان‎زایی دشت کاشان و آران بیدگل و نشان دادن اهمیت مسئله فعالیت‌های انسانی در پدیده بیابان‌زایی پس از عملیات میدانی و جمع آوری اطلاعات لازم، به بررسی 13 شاخص آب و آبیاری با استفاده از مدل IMDPA پرد...

[ 3 ] - ارزیابی روند تغییرات کمی و کیفی آب زیرزمینی دشت کاشان

در این پژوهش، به منظور تعیین تغییر کمی و کیفی آب زیرزمینی دشت کاشان از دو شاخص افت آب زیرزمینی و هدایت الکتریکی (EC) بهره‌گیری شد. هیدروگراف‌های تراز آب با روش تیسن[1] و بر پایة دادهای چاه‌های پیزومتری ترسیم شدند. نقشه خطوط هم افت، هم ارتفاع و هم EC با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)[2] ترسیم شدند. نتایج حاصل از نقشه‌ها نشان می‌دهد که جریان...

[ 4 ] - ارزیابی وضعیت بالفعل بیابان‌زایی دشت یزد- اردکان براساس دو معیار آب و اقلیم

پدیدة بیابان‌زایی به‌عنوان یکی از بارزترین فرایند‌های تخریب منابع طبیعی در جهان مطرح شده است. طی چند دهة گذشته کوشش‌های جهانی زیادی برای مقابله و تعدیل این پدیده صورت گرفته است. از مهم‌ترین این اقدام‌ها می‌توان به کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی و تعدیل اثرات خشکسالی از سوی سازمان ملل متحده اشاره کرد. در این پژوهش ارزیابی وضعیت بیابان‌زایی دشت یزد-  اردکان با استفاده ازمدل بیابان‌زایی IMDPA انج...

[ 5 ] - ارزیابی تأثیر تغییرات زمانی شرایط اقلیمی و وضعیت آب زیر‌زمینی بر شدت بیابان‌زایی دشت گرمسار

نخستین گام در بیابان‌زدایی، جلوگیری از گسترش بیابان می‌باشد؛ که این مسئله باید متکی بر شناخت پدیده‌هایی است که با کنش واندرکنش با یکدیگر در یک ناحیه تغییراتی را به وجود می‌آورند و منجر به بیابان‌زایی می‌شوند. در این پژوهش با استفاده از روش ایرانی IMDPA شدت بیابان‌زایی دشت گرمسار در 4 دورۀ زمانی 75-1373، 81-1375، 88-1381 و 90-1388 مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از بررسی و ارزیابی‌های اولیه دو معیار ...

[ 6 ] - تاثیر پخش سیلاب بر موفقیت بوته‌کاری و بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب برآباد سبزوار)

در این پژوهش نقش طرح بوته‌کاری ایستگاه پخش سیلاب برآباد شهرستان سبزوار و تاثیر آن بر بیابان‌زدایی مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگی‌‌های گیاهی شامل درصد تاج پوشش و تراکم گیاهی به ترتیب توسط ترانسکت‌های 100 متری و پلات‌های 225 مترمربعی (15×15) و همچنین ویژگی‌های فیزیکی (بافت خاک) و شیمیایی خاک شامل شوری و اسیدیته خاک در سه عمق 30-0، 60-30 و 90-60 (عمق توسعه ریشه‌ها) مورد بررسی قرار گرفت. در این ب...

[ 7 ] - طراحی مدل اکولوژیک کشاورزی و مرتعداری سرزمین با رویکرد Fuzzy AHP (مطالعه موردی: شهرستان اشتهارد)

کاهش بیش از حد توان منابع طبیعی یکی از چالش‌های بسیار مهمی است که بشر در قرن اخیر با آن روبرو است. بهره‌برداری مناسب از اراضی و مدیریت اصولی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش مهمی در راستای نیل به توسعه پایدار دارد. از این رو جهت دستیابی به توسعه پایدار و به­منظور استفاده مناسب از اراضی، باید گرایش‌ها به سمت برنامه‌ریزی و بهره‌برداری اصولی از منابع و بر اساس توان آن‌ها باشد. بنابراین ...

[ 8 ] - تعیین مهم‌ترین معیارها و شاخص‌های موثر بر تخریب سرزمین و بیابان‌زایی

امروزه پدیدۀ تخریب سرزمین و بیابان­زایی از معضلات پیچیده و مهمی است که به بحرانی در سراسر جهان تبدیل شده است و استفاده از سیستم­های ارزیابی برای بررسی روند تخریب و اتخاذ راهکار مناسب جهت مقابله با این پدیده، امری ضروری و حائز اهمیت است. اولین گام در مطالعه و بررسی تخریب سرزمین و بیابان­زایی تعیین معیارها و شاخص­های تأثیرگذار بر این فرآیندها می­باشد. به همین منظور در این مطالعه به بررسی اولویت و...

[ 9 ] - تعیین مهمترین پارامترهای ژئومرفومتری کمی در طبقه‎بندی دشت سرهای مناطق بیابانی با استفاده از شبکه‏های عصبی مصنوعی وآنالیز حساسیت

دشت سرها ازجمله مهمترین واحدهای ژئومرفولوژی می‏باشند که به لحاظ فعالیت‏ها انسانی و بهره برداری، بیشتر مورد توجه قرار می‏گیرند. تاکنون روش‏ها و عوامل مختلفی نیز جهت طبقه بندی مناطق دشتی ارائه شده است. یکی از روش‏های طبقه بندی که بیشتر در مطالعات منابع طبیعی در ایران مورد استفاده قرار می‏گیرد، تقسیم بندی واحد دشت سر به سه تیپ دشت سرلخت، اپانداژ و پوشیده می‏باشد که عوامل مختلف کمی و کیفی جهت تفکیک...

[ 10 ] - پایش و تغییرات کاربری اراضی با استفاده از زنجیره ای مارکوف به‌منظور پیش بینی آن (بررسی موردی: دشت عباس)

سنجش‌ازدور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و مقدار تغییرات پوشش اراضی است که اطلاع از این تغییرات به‌عنوان اطلاعات‌پایه برای برنامه‌ریزی‌های مختلف اهمیت ویژه­ای دارد. در این بررسی تغییرات کاربری اراضی طی 24 سال گذشته بررسی شد و امکان پیش­بینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیرۀ مارکوف منطقه دشت عباس مورد ارزیابی قرار گرفت. در این پژوهش، تصاویر سنجنده­های TM لندست 4، ETM+ لندست 7 و OLI لندست 8 ب...

[ 11 ] - ارزیابی بیابان‌زایی بر اساس دو معیار آب و اقلیم (مطالعۀ موردی: دشت کاشان)

بیابان‌زایی مشکل بسیاری از کشورهاست؛ تا کنون به منظور جلوگیری و مقابله با این پدیده اقدامات و کوشش‌‌هایی انجام گرفته است. یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی سازمان ملل است. در این پژوهش، با استفاده از مدل IMDPA و با نرم‌افزار GIS، به ارزیابی بیابان‌زایی در دشت کاشان پرداخته شد. دو معیار آب و اقلیم انتخاب شد و برای هر یک، با توجه به شرایط منطقه، شاخص‌...

[ 12 ] - پایش بیابان‌زایی دشت گرمسار با تأکید بر دو معیار آب و کشاورزی

پایش در مدیریت جامع‌ به‌ معنای جمع‌آوری و ذخیرة نظام‏مند آمار و اطلاعات از فعالیت‏ها و استراتژی‏هایی است که امکان ارزیابی و گزارش از شرایط کلی محدودة مورد نظر را فراهم می‏نماید. برای پایش ‌‌بیابان‌زایی در ‌دشت گرمسار از مدل IMDPA استفاده شد. با اطلاع از شرایط منطقه، دو معیار آب و کشاورزی معیارهای اصلی در بیابان‌زایی ‌در نظر گرفته شد. طبق‌ مدل برای معیار آب‌ سه شاخص‌ـ هدایت الکتریکی، میزان جذب س...

[ 13 ] - ارزیابی عملکرد روش لادا در بررسی وضعیت تخریب خاک منطقة شرق اصفهان

خاک یکی از منابع طبیعی اصلی تجدیدناپذیر در جهان است. تخریب خاک تهدیدی اصلی در سراسر کرة زمین به‌‌شمار می‌رود، زیرا در درازمدت باعث کاهشِ توان تولیدی خاک و ناپایداری زیست‏محیطی می‌شود. تخریب خاک سه وجه مختلف دارد: تخریب فیزیکی؛ تخریب شیمیایی؛ و تخریب بیولوژیکی. در صورتی که بتوان هر یک از تخریب‌های مختلف خاک را در معادله‌ای برآورد کرد، به‌راحتی می‏توان فاکتور تخریب خاک را تخمین زد و ارزیابی کرد. ب...

[ 14 ] - ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‌زایی و شناخت مهم‌ترین عوامل تخریب با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان‌زایی (مطالعة موردی: منطقة دامغان)

مبارزه با بیابان‌زایی، که امروزه تهدیدی جدی برای محیط و رفاه انسان به‌شمار می‌رود، نیازمند درک مسائل پیچیدة این پدیده از طریق ارزیابی، آگاهی از شدت عمل فرایند‌ها، و مشخص‌نمودن عوامل آن است. بنابراین، در این بررسی، پس از مطالعة شرایط حاکم بر منطقة دامغان، که نشان‌دهندة وجود بیابان‌زایی است، شدت و وضعیت فعلی بیابان‌زایی با تکیه بر معیارهای اقلیم، آب، زمین‌شناسی- ژئومورفولوژی، خاک، و فرسایش بادی، ...

[ 15 ] - تأثیر فعالیت‌های کشاورزی بر تخریب اراضی در شهرستان خاتم

نیاز به افزایش سطح اراضی کشاورزی، به ‌منظور بهبود و تأمین منابع غذایی، در دو قرن اخیر باعث تغییرات گسترده در نوع کاربری اراضی و مدیریت غیراصولی این اراضی شده است. ادامۀ این روند به تخریب زمین و بیابان‌زایی منجر می‌‌شود و اصلاح چنین خاک‌هایی بسیار پُرهزینه است. بنابراین، پیشگیری از تخریب اراضی مطلوب‌تر است و این کار به تحقیقاتی بر روی اراضی کشاورزی و نحوۀ بهره‏برداری از آن نیاز دارد. با این هدف، ...

[ 16 ] - برآورد تابع تقاضای آب کشاورزی باغات انار روستای چرخاب یزد

بخش ‏کشاورزی ‏مهم‌ترین ‏مصرف‏کنندة ‏آب ‏در ‏دنیاست. عموماً، در این بخش، آب، به عنوان نهاده‌ای تولیدی، مصرف می‏‏شود. تقاضا برای آب کشاورزی از ‏تقاضا برای محصولاتی‏ سرچشمه می­گیرد ‏‏که برای تولید آن‌ها آب استفاده می‏شود. هدف از این مقاله بررسی کشش تولیدی و تقاضای آب در باغات انار روستای چرخاب است. در این تحقیق، از 95 تولید‏کنندة محصول ‏انار در ‏جامعة‏ ‏آماری 153 باغدار انار،‏‏ تصادفی، نمونه‌‏گیری ...

[ 17 ] - پهنه بندی وضعیت بیابان‏زایی منطقه خضرآباد - اله¬آباد دشت یزد با استفاده از مدل IMDPA و با تأکید بر معیارهای آب و خاک

بیش از  80 درصد از سطح کشور ایران از آب و هوای خشک و نیمه خشک برخوردار است و به همین دلیل بیشتر در معرض خطر بیابان زایی قرار دارد. اقدامات اجرایی در رابطه با کنترل بیابان­زایی باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی بیابانی شدن و شدت آن باشد. بدین منظور امتیازدهی به شاخص­ها جهت بررسی شدت بیابان­زایی منطقه خضرآباد براساس مدل IMDPA صورت گرفت. در این تحقیق دو معیار آب و خاک با 10 شاخص جهت مطالعه حساسیت اراض...

[ 18 ] - تعیین شاخص فرسایندگی مناسب باران در اقلیم نیمه‌خشک ‏سرد ایران، مطالعه موردی: استان کرمانشاه

خاک یکی از عناصر چهارگانه حیات و یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در فرآیند تولید محصولات زراعی، مرتعی و جنگلی محسوب می‌شود. فرسایش خاک، حاصل‌خیزی اراضی بالادست را تحت‌تاثیر قرار داده و به‌طور غیر‌مستقیم، اراضی پایین دست را نیز دچار آسیب می‌نماید. در یک نگاه جهانی نسبت به پدیده فرسایش و رسوب‌گذاری، بیش از 50 % از اراضی مرتعی دنیا و در حدود 80 % از زمین‌های کشاورزی به‌طور معنی‌دار و قابل توجهی دچار فرسا...

[ 19 ] - Application of AHP and ELECTRE models for assessment of dedesertification alternatives

The assessment of de-desertification alternatives can be effective in controlling the reclamation of disturbed landand avoiding destruction of areas at risk. Until now, there has been no method to consider different criteria andalternatives, or to present the optimum alternatives based on systematic structures and experts’ perspectives.Desertification is a complex process resulting from various...

[ 20 ] - Hazard Assessment of Desertification as a Result of Soil and Water Recourse Degradation in Kashan Region, Iran

Desertification in arid, semi-arid and dry sub-humid regions is a global environmental problem. Considering theincreasing importance of desertification and its complexity, the necessity of giving attention to desertification criteria andindices is essential. Models and methods such as MEDALUS, UNEP-FAO, and others have been proposed on local andnational scales. In this research, IMDPA was selec...

[ 21 ] - Application of geostastical methods for determining annual precipitation in Karoon and Dez basins

Prediction of annual average precipitation over a regin is one of important issues in watersherd management and natural resources planning. Geostatistics is one of the useful methods for precipitation prediction which varies based on type of the variable. This study was conducted in Karoon and Dez Basins located in southwertern of Iran. The data set including 20 years of annual precipitation of...

[ 22 ] - THE STUDY OF HUMUS CHANGES IN SURFACE AND SUB-SURFACE LAYERS OF DESERTIFIED LANDS IN KHODABANDEH, IRAN

Soil organic matters are considered as the animal and plant residues and active components of soils. The cultivation practices will cause the quick removal of organic matters in soils even in those which are not affected by erosion. This study was carried out to assess the level of soil humus in the pilot area, to investigate the positive or negative effect of humus level on soil and to introdu...

[ 23 ] - INVESTIGATION OF SEED GERMINATION CHARACTERISTICS AND RECOVERY OF GERRMINATION IN THE HALOXYLON APHYLLUM UNDER DIFFERENT TEMPERATURE AND SALINITY CONDITIONS

Haloxylon aphyllum is one of the most important species in sandy and saline areas in deserts, and some ecophysiology characters for viability in unfavorable condition have evaluated in this species. Seed germination is the critical stages in life cycle for species survival. In this study investigated salinity and temperature stresses on percentage and velocity of germination using six salinity ...

[ 24 ] - THE APPROACH OF DESERTIFICATION MAPPING USING MEDALUS METHODOLOGY IN IRAN

Desertification process as a great problem affects most of the countries in the world specially developing countries. This process has a high rate in arid and semi-arid countries such as Iran. The main objective of this research was to investigate land degradation status and desertification mapping of Kashan area. Different studies have been carried out in the world in order to assess desertifi...

[ 25 ] - Evaluating the application of wastewater in different soil depths (Case study: Zabol)

Water scarcity, its necessity in food production, and environmental protection in the world have forced human beings to seek new water sources. Nowadays, application of unconventional water resources (wastewater) has been proposed in countries facing the crisis of water resources shortage; however, a few studies have dealt with this issue. The present study has evaluated the changes in the elem...

[ 26 ] - Status and evaluation of the selected soil nutrients irrigated by unconventional water (Case study: Qom)

Population’s exponential growth along with drought has increased water resources limitation, especially in arid and semi-arid area. Therefore, the use of non-conventional water is an important tool for water resource management. If unconventional water has no negative impact on soil properties and water, it can be used for irrigation coupled with desertification projects. So, this paper tries t...

[ 27 ] - Trend of Groundwater Quality Changes, Using Geo Statistics (Case Study: Ravar Plain)

Groundwater aquifers are an important source of water supply for agriculture, industry and drinking. The present study investigates the changes in the quality of groundwater using geostatistical methods in the Ravar plain during a 10-year period. In this study, after selecting the appropriate spatial interpolation method to draw water quality parameters such as TDS, SAR and EC, zoning maps of R...

[ 28 ] - ارزیابی آسیب پذیری آبخوان دشت خضرآباد به روش دراستیک

ورود آلاینده‌های سطحی به منابع آب زیرزمینی به‌‌‌ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک که با محدودیت کمی و کیفی منابع آب مواجه هستند، از مشکلات جدی می‌باشد. لذا شناخت مناطق آسیب‌پذیر و هدایت برنامه‌های توسعه به مناطق کم خطر از ضروریات دستیابی به توسعه پایدار در بخش مدیریت منابع آب می‌باشد. از این رو در این پژوهش با توجه به ویژگی‌های هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی منطقه مورد مطالعه آسیب‌پذیری آبخوان در مقاب...

[ 29 ] - بررسی خصوصیات خاک تحت تأثیر آبیاری با آب های غیرمتعارف در دو عمق سطحی و تحتانی

بحران آب یکی از مسائل اساسی مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. این وضعیت در سال های اخیر به دلیل وقوع پدیدة خشکسالی بحرانی تر شده است. این پژوهش با هدف ارزیابی و مقایسة تأثیر پساب، آب شور و آب لب شور بر تغییرات درصد آهک، کلر محلول، اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک انجام گرفت. بدین منظور، پنج مکان مطالعاتی شامل شاهد، آبیاری با آب های شور، لب شور، پساب و آبیاری تلفیقی پساب و آب شور درنظر گرفته شد....

[ 30 ] - ارزیابی آثار آبیاری با فاضلاب تصفیه‌‌شده بر برخی خصوصیات خاک

بحران آب از مسائل اساسی مناطق خشک مانند ایران است که به‌تازگی به ‌دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی شدت یافته است. بنابراین استفاده از آب‌های نامتعارف، در مناطقی که آب با کیفیت مناسب در دسترس نیست، رو به فزونی است. یکی از این منابع، پساب شهری است که می‌تواند نیاز غذایی گیاه را نیز تأمین کند و در صورتی که تأثیر منفی بر خاک و آب نداشته باشد، می‌تواند در آبیاری توأم با طرح‌های بیابان‌زدایی استفاده شود. در ...

[ 31 ] - Evaluating the application of wastewater in different soil depths (Case study: Zabol)

Water scarcity, its necessity in food production, and environmental protection in the world have forced human beings to seek new water sources. Nowadays, application of unconventional water resources (wastewater) has been proposed in countries facing the crisis of water resources shortage; however, a few studies have dealt with this issue. The present study has evaluated the changes in the elem...

[ 32 ] - Status and evaluation of the selected soil nutrients irrigated by unconventional water (Case study: Qom)

Population’s exponential growth along with drought has increased water resources limitation, especially in arid and semi-arid area. Therefore, the use of non-conventional water is an important tool for water resource management. If unconventional water has no negative impact on soil properties and water, it can be used for irrigation coupled with desertification projects. So, this paper tries t...

[ 33 ] - Trend of Groundwater Quality Changes, Using Geo Statistics (Case Study: Ravar Plain)

Groundwater aquifers are an important source of water supply for agriculture, industry and drinking. The present study investigates the changes in the quality of groundwater using geostatistical methods in the Ravar plain during a 10-year period. In this study, after selecting the appropriate spatial interpolation method to draw water quality parameters such as TDS, SAR and EC, zoning maps of R...

[ 34 ] - + تاثیر تغییر کاربری اراضی بر روی تخریب زمین و بیابان‌زایی در حوزه آبخیز روانسر

[ 35 ] - تجزیه و تحلیل تغییرات کمّی و کیفی آب زیرزمینی و ناهنجاری‌های اقلیمی مؤثّر بر روند بیابان-زایی دشت گرمسار

[ 36 ] - بررسی عوامل محیطی ناپایداری سرزمین و پتانسیل بیابان‌زایی

Introduction: More than 168 countries face the phenomenon of land degradation and desertification. Land use changing and more exploitation of nature's potential in arid and semiarid ecosystems over the past three decades have increased the trend of desertification phenomena in these ecosystems. Deserts are dynamic ecosystems that are constantly evolving. Deserts are dynamic ecosystems that are ...

[ 37 ] - بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت و کمیت آب‌های زیرزمینی در دشت گرمسار

Groundwater resources as one of the most important sources of water needed for agriculture, industry and drinking is important, that are encountered With different risks such as level fall, reduced feed rate due to lack of rainfall and contaminants normal and abnormal. This study was conducted in Garmsar alluvial plain in Semnan province. According to the research purposes, process and effect o...

[ 38 ] - بررسی تاثیر پخش سیلاب در تغییرات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: منطقه برآباد شهرستان سبزوار )

Using seasonal floods is very important in arid and semi arid areas. Suspended sediments in the flood are caused changes in soil properties. The aim of this study is to investigate the soil chemical and physical properties affected by low quality floods irrigation. Sampling from three phases, in each phase three points (beginning, middle and end of the row) and in the depths of 30-0, 60-30 and ...

[ 39 ] - تأثیر عوامل اقلیمی و زمین‏ شناسی بر کمّیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت مه‏ ولات

به‏منظور بررسی کمّیت و کیفیت آب زیرزمینی دشت مه‏ولات با استفاده از داده‏های سطح آب، هدایت الکتریکی و غلظت کل نمک‏های محلول نقشۀ نوسانات سطح آب زیرزمینی و متغیرهای کیفی یادشده در سه دورۀ آماری 1380، 1386 و 1391در محیط نرم‌افزار Arc GIS9.3، با روش زمین‏آماری تهیه شد. در مرحلۀ دوم برای تعیین عوامل مؤثر بر تغییرات کمّی و کیفی آب زیرزمینی به بررسی عواملی همچون کاهش میزان بارش و خشکسالی‏ها (با استفاده ...

[ 40 ] - بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های کیفی آب زیرزمینی دشت جیرفت

با توجه به رشد روزافزون جمعیت، آب زیرزمینی یکی از منابع مهم تامین آب آشامیدنی در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران به شمار می‌آید. این منابع در نقاط مختلف به صورت طبیعی یا از طریق فعالیت‌های انسانی دچار تغییر کیفیت شده و آلوده می‌شوند. به همین جهت مدیریت منابع آب دارای اهمیت زیادی شده است.  هدف از این تحقیق، بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت جیرفت جهت مصارف شرب می‌باشد و ه...

[ 41 ] - بررسی وضعیت عناصر غذایی خاک در اراضی کشاورزی و مرتعی (مطالعه موردی: کویر میقان اراک)

ایران به دلیل قرار گیری بخش گسترده‌ای از آن در منطقه خشک و نیمه خشک، فعالیت‌های کشاورزی از جمله روش‌های غلط آبیاری و مدیریت نادرست اراضی می‌تواند بطور گسترده‌ای تخریب خاک و بیابان‌زایی را باعث شود. بنابراین برای جلوگیری از تخریب هرچه بیشتر خاک این مناطق، باید تحقیقاتی برروی اراضی کشاورزی و نحوه بهره‌گیری از آنها انجام گیرد، تا مشخص گردد که آیا کشاورزی منجر به تخریب اراضی می‌شود یا خیر؟ برای دست...

[ 42 ] - نقش کشاورزی در تخریب حاصلخیزی خاک منطقه طالقان

کشور ایران با موقعیت جغرافیایی ویژه خود بطور عمده دارای اقلیم خشک و نیمه­خشک می­باشد، به­طوری­که با میانگین بارش سالانه در حدود 240 میلی­متر که معادل یک­چهارم بارش متوسط جهان است یکی از کشورهای خشک محسوب می­شود. علاوه بر این، پراکنش نامنظم بارش از نظر مکانی و زمانی نیز باعث بروز مشکلاتی در زمینه منابع­طبیعی و کشاورزی شده است و سالانه حجم عظیمی از منابع آب و خاک ما از بین می­رود. از زمان پیدایش ...

[ 43 ] - اثر فاکتور محیطی آب زیرزمینی در پراکنش تیپهای گیاهی در اراضی حاشیه پلایای میقان اراک

این تحقیق با هدف بررسی رابطه بین فاکتورهای محیطی آب و پوشش گیاهی می­باشد؛ به عبارت دیگر، یافتن فاکتورهایی می­باشد که بیشترین تأثیر را در پراکنش تیپهای پوشش گیاهی در حاشیه پلایای اراک دارند. پس از تهیه نقشه اولیه پوشش گیاهی اقدام به نمونه­گیری از آب و پوشش گیاهی گردید. سپس متغیرهای آب شامل K،Na،Cl،Mg،  %Na(درصد سدیم تبادلی)، Th،SAR، Co3، Hco3، So4، TDS (سختی کل)، EC، pH و Anion (سولفاتها، بی­کرب...

[ 44 ] - بررسی قابلیت شاخص‌های مختلف دورسنجی در بارزسازی پوششهای سطح زمین در مناطق خشک (مطالعه موردی: نجم‌آباد ساوجبلاغ)

امروزه علاقه­مندی زیادی به بررسی محتوای کیفی داده­های ماهواره‌ای برای مطالعات مختلف علوم زمین وجود دارد. شاخص­ها یکی از روشهای بارزسازی در استخراج اطلاعات مفید در تصاویر ماهواره‌ایست. در این تحقیق سعی شده است تا اثر شاخص­های مختلف ازجمله شاخص­هایMIRV2 GREENNESS, TVI, VNIR, MND, MSAVI, GEMI, TSAVI, SAVI, PD322 ,BI, INT1, INT2, PVI, SI1, SI2, SI3,  GEMI, و WDVI در بارزسازی پوشش سطح زمین در منطقه­...

[ 45 ] - کاربرد فرایند تحلیلی سلسله مراتبی(AHP) در ارزیابی راهبردهای بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: منطقه خضرآباد یزد)

با توجه به اهمیت روزافزون مسئله بیابان­زدایی و پیچیدگی این فرایند که در اثر برهم کنشهای متغیرهای مختلفی در طی زمان حاصل می­شود، لزوم پرداختن به راهکارهای بهینه به منظور جلوگیری از بیابانی­شدن یا احیاء و ترمیم مناطق تخریب­یافته، ضروری به نظر می­رسد. به­طوری­که ضمن جلوگیری از هدررفتن سرمایه­های محدود، بازدهی طرحهای کنترل، احیاء و بازسازی عرصه­های طبیعی بالا رود. با مطالعه منابع تحقیقاتی، مشخص شد ...

[ 46 ] - مدلسازی توزیع مکانی برخی از خصوصیات شیمیایی آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی در حوزه آبخیز گرمسار)

تغییر در کیفیت آبهای زیرزمینی که معمولاً بر اثر مدیریت غلط استحصال آب زیرزمینی رخ می‌دهد مقدمه‌ای بر تخریب سایر منابع چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر‌مستقیم است. این تحقیق با هدف مدلسازی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روشهای زمین‌آماری و معین انجام شد. عاملهای کاتیون، آنیون، یون سولفات و یون بی‌کربنات از کل خصوصیات آب زیرزمینی انتخاب شدند. به­طوری­که، در ابتدا نرمال­بودن داده‌ه...

[ 47 ] - بررسی اثر معیار خاک در بیابان‌زایی با استفاده از مدل مدالوس (مطالعه موردی منطقه حبله‌رود)

    از مهمترین چالش­های بشر در قرن حاضر در ابعاد گوناگون بیابان­زایی بوده که از آن تحت­عنوان تخریب اراضی نه تنها در مناطق خشک، نیمه­خشک و خشک نیمه­مرطوب بلکه در مناطق مختلف و به­ویژه کشورهای در حال توسعه یاد می­شود. مناسبترین روش برای بررسی عوامل مؤثر در تخریب اراضی و شدت بیابان­زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل­های ارزیابی بیابان می­باشد. از مدل 1MEDALUS به علت آسانی، در دسترس بودن داده­ها و ...

[ 48 ] - بررسی پوشش زیراشکوب در محیط‌های تحت کشت سیاه‌تاغ در منطقه اردستان

از آنجایی که شناسایی اثرهای یک گونه در یک منطقه خاص می‌تواند تعیین‌کننده اثرهای آن گونه در دیگر مناطق کشور باشد، اقدام به بررسی اثرهای تاغکاری بر پوشش زیراشکوب بین درختچه تاغ و زیردرختچه تاغ در اراضی بیابانی شهرستان اردستان شد. برای مطالعه 3 منطقه تاغکاری و یک منطقه به عنوان شاهد که از نظر ارتفاع، شیب، خاک و ژئومورفولوژی تقریباً مشابه بود انتخاب شد و با استفاده از روش آماری تعداد پلاتهای مورد نی...

[ 49 ] - بررسی علل شوری خاک در استان کرمان (مطالعه موردی : دشت کبوترخان)

یکی ازعوامل موثر در کاهش توان بیولوژیکی خاک وازبین رفتن پوشش گیاهی و در نهایت ایجاد شرایط مناسب جهت توسعه بیابان، شورشدن خاک می‌باشد. در نواحی خشک و نیمه خشک، آب عمده ترین عامل محدودیت کشاورزی است. در این مناطق به دلیل کمبود جریانهای سطحی، فشار عمده بر آبهای زیرزمینی وارد می‌شود.عدم رعایت نکات فنی در بهره برداری از آبهای زیرزمینی و برداشت بیش از حد از آنها، سبب افت آب زیرزمینی در بسیاری از مناط...

[ 50 ] - بررسی روند تغییرات زبری با استفاده از شاخص زاویه بادپناهی در دشت سرهای مختلف (مطالعه موردی : منطقه خضر آباد-رستاق در دشت یزد- اردکان)

در این تحقیق تغییرات زبری سطح زمین در راستای ترانسکت طولی دشت­سر­ها در منطقه خضر آباد - رستاق واقع در دشت یزد - اردکان با استفاده از شاخص زاویه بادپناهی بررسی می­گردد. زاویه بادپناهی با استفاده از زبری­سنج میله­ای در طول ۳۵ سانتیمتری ترانسکت طولی مطابق با روش Potter et al. اندازه­گیری شد. اطلاعات ارتفاع نقاط به نرم­افزارهای Minitab و  Excel انتقال و محاسبات لازم در زمینه فراوانی نسبی و تجمعی زا...

[ 51 ] - تأثیر هیدروژل و کمپوست براستقرار و ویژگی¬های رویشی گیاه سیاه تاغ (Haloxylon aphyllom)

با مدیریت درست آب و خاک و استفاده از فن­آوری نوین می­توان از بارندگی­های پراکنده و سایر منابع محدود آب در مناطق خشک و نیمه خشک در امر حفظ و ذخیره آب در خاک استفاده کرد. از جمله این اقدامات استفاده از کمپوست، کودهای آلی و تغییر در خصوصیات فیزیکی خاک با استفاده از اصلاح کننده های مختلف مانند پلیمرهای سوپرجاذب است. در این تحقیق اثر اصلاح کننده­های فیزیکی خاک شامل پلیمر جاذب رطوبت در چهار سطح (0، 1...

[ 52 ] - بررسی اثرات توسعه کشاورزی و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در بیابان زایی منطقه طشک (استان فارس)

بخش وسیعی از کشور ایران را نواحی اقلیمی خشک و نیمه­خشک در بر می­گیرد. در این مناطق به دلیل کمبود بارندگی، کشاورزی متکی به    آب­های زیر­زمینی و آبیاری است. بهره­برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و روش­های نادرست آبیاری می­تواند پیامد­های منفی از جمله افت سفره­های زیر زمینی و تخریب کیفی منابع آب و شوری­زایی را به­ دنبال داشته باشد. هدف اصلی این تحقیق تعیین شدت بیابان­زایی ناشی از تخریب منابع...

[ 53 ] - بررسی تأثیر شبکه­ های آبیاری سدکرخه بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویرماهواره ای - مطالعه موردی: منطقه نیمه خشک دشت عباس

دردهه‌هایاخیر،تغییراتسریعکاربریاراضیبه ویژه در مناطق دارای اکوسیستم حساس باپیامدتخریبمنابعطبیعی همراه بوده است. متأسفانهبخشمهمی</stron...

[ 54 ] - ارزیابی و پایش پوشش گیاهی مبتنی بر منطق فازی با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی: پارک ملی بمو - شیراز)

بیابان‌زاییپسازدوچالشتغییراقلیموکمبودآب‌شیرین،سومینچالشمهمجامعهجهانیدر<str...

[ 55 ] - بررسی و تحلیل ارتباط زمانی و مکانی بین خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان تهران

خشکسالی یک رخداد طبیعی تکرارشونده و موقتی است و منجر به وارد آمدن خسارت‌های زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم‌های طبیعی می‌شود. در این تحقیق، از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص خشکسالی جریانات رودخانه‌ای (SDI) جهت ار...

[ 56 ] - تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

در این تحقیق، به ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر منابع آب زیرزمینی و پایش تغییرات مکانی و زمانی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی در حوضۀ غرب تالاب جازموریان پرداخته شد. به‌طوری‌که به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهوارۀ‌ لندست، سنجنده‌ها2002 TM و 2015OLI با استفاده از روش حداکثر احتمال، استفاده گردید، همچنین جهت ارزیابی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی نیز از اطلاعا...

[ 57 ] - ارزیابی متغیرهای اقلیمی دشت جیرفت با مدل HadCM3 در دوره‌های آتی

استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی، افزایش جمعیت و دیگر عوامل موجب تغییرات بارز در اقلیم کرۀ زمین گردیده است. در این تحقیق به منظور ارزیابی روند پارامترهای بارش، دمای کمینه و بیشینۀ دشت جیرفت در دوره‌های آتی، از مدل HADCM3 استفاده شد. سپس اقدام به شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی در دورۀ 2011-2030 و دورۀ 2046-2065  براساس سه سناریوی A1B، A2 وB1 با مدل LARS-WG شد. نتایج نشان داد که بر مبنای هر سه سنار...

[ 58 ] - اثر پوشش گیاهی بر ایجاد خرد اقلیم در اکوسیستم‌های مناطق خشک (مطالعۀ موردی: دشت سیستان)

تغییر در سطح زمین اثراتی بر اقلیم نزدیک به سطح یا میکروکلیما خواهد داشت. تالاب بین المللی هامون در دهه‌های اخیر خشک و پوشش گیاهی در آن کاهش چشمگیری داشته است. آمارهای ایستگاه سینوپتیک زابل نشان دهندۀ افزایش درجه حرارت این محل می‌باشد‌. برای نشان دادن نقش وضعیت سطح زمین بر میکروکلیمای نزدیک به سطح در سه میکروسایت با درصد پوشش مختلف، درجه حرارت عمق 5 سانتیمتری، سطح زمین و ارتفاع 150 سانتیمتری از ...

[ 59 ] - آشکارسازی مسیرهای طوفان گرد و غبار با استفاده از مدل‌های عددی و تصاویر ماهواره‌ای (مطالعه موردی: استان اصفهان)

یکی از مهمترین چالش‌های زیست محیطی سال‌های اخیر در منطقه خاور‌میانه و ایران، رخداد گرد و غبار می‌باشد. پایش و کنترل کیفیت ذرات گرد و غبار، در سطح وسیع و با روش‌هایی که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کمتری برخودار باشند، از اهمیت فراوانی برخودار است. این پژوهش بر آن است که با استفاده از بارزسازی و تحلیل عددی نسبت به تعیین منابع ریزگردها و چگونگی حرکت آنها بر فراز ایران و استان اصفهان در می 2013 بپر...

[ 60 ] - ارزیابی روند تغییرات کمی و کیفی آب زیرزمینی دشت کرج

مدیریت استفاده بهینه از منابع آب یکی از مهمترین مسائل مطرح در توسعه پایدار به‌شمار می‌آید. با توجه به اهمیت مطالعه آب‌های زیرزمینی در زمینه شرب، صنعت و کشاورزی، بررسی تغییرات کیفی آب می‌تواند برای بشر حائز اهمیت باشد. در این پژوهش، به‌منظور بررسی تغییر کمی و کیفی آب زیرزمینی دشت کرج از دو شاخص افت آب زیرزمینی و هدایت الکتریکی (EC) استفاده شده است و هیدروگراف‌های تراز آب با روش تیسن بر پایه داده...

[ 61 ] - بررسی توسعه مزارع و پوشش گیاهی دست کاشت در حاشیه کویر دامغان

[ 62 ] - بررسی تأثیر کاشت تاغ‌زارها بر منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت جعفریۀ قم)

ازجمله گیاهان سازگار با مناطق خشک و نیمه‌خشک، گونه‎های مختلف جنس تاغ هست که به دلیل برخورداری از شرایط مناسب ساختاری و سیستم ریشه‎ای عمیق و مناسب، قادر به استفاده از منابع آب زیرزمینی هستند؛ لذا درک و پذیرش تأثیر تاغ بر منابع آبی محدود موجود در این مناطق به مدیریت بهتر منابع آبی و اکوسیستم‌های طبیعی کمک خواهد کرد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر جنگل‎های دست‎کاشت تاغ بر منابع آب زیرزمینی در دشت ج...

[ 63 ] - An Iranian Model of Desertification Potential Assessment for Sustainable Regional Development

Extended abstract 1-Introduction Desertification means land degradation in the arid, semi-arid and dry sub-humid regions because of natural or anthropogenic factors. Desertification is accounted as the third most important global challenge after the crisis of water shortage and drought in the 21st century. Desertification is a problem for many countries, especially the developing countries. I...

[ 64 ] - Investigation on the Climatic Parameters Fluctuation Using Data from the The European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (Case study: Shirkouh Region - Yazd Province)

Any changes in the climate system affect on the access and management of natural resources such as water and soil. Temperature and precipitation are the key elements of climate for studying their trend can be important for atmospheric scientists, environmental managers and planners in the field of hydrology, agriculture, environment and so on. In this study, the trend of climate fluctuations wa...

[ 65 ] - تحلیل سیستم‌‌های سینوپتیک و بررسی روند تغییرات گرد و غبار (مطالعه موردی: اردستان)

طوفان‌های گرد و غبار و بادهای شدید، فرآیندی طبیعی است که در سراسر مناطق خشک و نیمه خشک دنیا رخ می‌‌دهد. در این تحقیق تغییرات تعداد وقوع گرد‌‌و‌‌غبار در ماه، فصل و سال‌‌های مورد مطالعه (2013- 2000) برای ایستگاه سینوپتیک اردستان و ‌‌ارتباط آن با خشکسالی (محاسبه خشکسالی با استفاده از شاخص SPI) مورد بررسی قرار گرفت. استخراج کدهای مربوط به پدیده گرد و غبار(06 و 07) و تحلیل آماری داده‌‌های مرتبط با ا...

[ 66 ] - بررسی اثر تغییر اقلیم بر مقادیر جریان حدی حوزه آبخیز کن

تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش‌هایی است که بر اکوسیستم‌های طبیعی و جنبه‌های مختلف زندگی انسان تاثیر دارد. تاثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات بصورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق حاضر براساس مدل SDSM و ASD به پیش‌بینی دوره 2100-2010 پرداخته شد و در نهایت اثرات تغییر اقلیم بر شرایط هیدرولوژیک حوزه آبخیز کن ب...

[ 67 ] - بررسی و مقایسۀ عناصر غذایی خاک در کاربری و الگوی کشت مختلف (منطقۀ مطالعاتی: اشتهارد)

کاهش کیفیت و سلامت خاک به دلیل عدم مدیریت مناسب زمین و یا تغییر در کاربری اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران به یک چالش اساسی تبدیل شده که بر عناصر غذایی خاک نیز تأثیرگذار است. با توجه به اهمیتی که عناصر غذایی در رشد و نمو گیاه دارند، این تحقیق با هدف بررسی و مقایسۀ عناصر غذایی خاک در دو لایۀ سطحی و تحتانی در اراضی کشاورزی منطقۀ اشتهارد صورت گرفت. در ابتدا نقشه‌های مختلف منطقه شامل نقشۀ خاک، ط...

[ 68 ] - ارزیابی شاخص‌های پایداری خاک در مناطق بیابانی (مطالعۀ موردی: عرصه‌های مرتعی و کشاورزی شهرستان سمنان)

پایداری خاک به ویژه در اکوسیستم‌های شکننده یک شاخص ضروری برای مدیریت پایدار اراضی است و به ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بستگی دارد. با این وجود پایداری خاک به طور مستقیم قابل اندازه­گیری نبوده و باید از شاخص­های کیفیت و پایداری خاک استنتاج شود. به منظور بررسی پایداری خاک در منطقۀ بیابانی سمنان، مزارع، باغات و مراتع واقع در یک مزرعۀ آموزشی با مدیریت‌های مختلف آبیاری انتخاب و از شاخص...

[ 69 ] - ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز مهارلو-بختگان)

شناسایی مناطق آسیب‌پذیر به تخریب سرزمین لازمه مدیریت پایدار منابع طبیعی است که یکی از گام‌های موجود در چارچوب حفاظتی محسوب می‌شود. در پدیده تخریب سرزمین موضوعی که بسیار اهمیت دارد، شناسایی مناطق حساس به تخریب و همچنین ارزیابی میزان آسیب‌پذیری به این پدیده است. هدف از این مطالعه ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین در حوضه آبخیز مهارلو-بختگان با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره است. بدین منظور از...

[ 70 ] - ارزیابی ناپایداری و تخریب اراضی با استفاده از روش‌های فازی، تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بختگان فارس)

در کشور ایران، با وجود شرایط آب و هوایی خشک و نیمه­خشک، استفادۀ بهینه از منابع محدود آب و خاک از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. آنچه به عنوان تخریب سرزمین از آن یاد می­شود، نتیجۀ سیاست­های نادرست در مدیریت اراضی است که نمونۀ بارز آن در حوزۀ آبخیز بختگان به چشم می­خورد. عوامل و دخالت­های انسانی و نیز تغییر اقلیم و پدیدۀ خشکسالی در سال­های اخیر و نیز بسیاری عوامل دیگر سبب شده تا این حوزه از نظر مناب...

[ 71 ] - Net Primary production changes affected by climate fluctuations (Case study: Qazvin plain)

Vegetation changes can change the rainfall and temperature cycle and also climate fluctuations, especially temperature and precipitation parameters, have significant effects on vegetation. Climate change causes restriction for plant activities which cause changes in vegetation indices including NPP. Considering that Qazvin plain has been affected by climate fluctuations and drought in recent ye...

[ 72 ] - Investigating the Trend of Desertification Changes in Different Land Uses of Gavkhoni Basin Using Change Vector Analysis Method

Introduction: Desertification refers to the decreased biological potentials in the ecosystem of hyper-arid, arid, semi-arid, and humid semi-arid regions because of climate change and human activities. The phenomenon occurs due to a combination of direct and indirect factors whose intensity varies according to time and place, making the scientific, replicable, and systematic evaluation of desert...

[ 73 ] - Analysis of land use changes in the middle Taleghan watershed during a thirty year period

In this study, land use change in the middle Taleghan watershed has been studied and analyzed. First, the land use map of Taleghan Mian watershed was prepared during the last thirty years in four years 1987, 1998, 2008 and 2017. Landsat satellite imagery was used to prepare land use map in four years. In this research, the hybrid classification method (combination of supervized and unsupervized...