علی بدری

[ 1 ] - ارزیابی راهبردهای اسکان مجدد پس از مخاطره زلزله درنواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان آبگرم، شهرستان اردبیل)

ضعف بنیان‌‌های ساختاری نقاط روستایی کشور، از دیر باز جزو موانع توسعه یافتگی این سکونتگاههای انسانی به شمار آمده است. در این میان بروز حوادث غیرمترقبه طبیعی همچون سیل وزلزله بیشترین لطمه را بر این پیکر ناتوان وارد ساخته، به طوری که به دنبال هر حادثه، سازمان اقتصادی و اجتماعی روستاها به همراه ساختار فیزیکی آن دچارصدمات جدی می‌‌شود. در چنین زمینه‌‌ای بازسازی روستاهای آسیب‌‌دیده از حوادث طبیعی، با ...

[ 2 ] - ارزیابی رویکرد تاب‌آوری جامعه در برابر مخاطرات طبیعی مورد مطالعه: شهرستان دماوند)

در سال‌های اخیر بیشتر پژوهش‌های مرتبط با مخاطرات، پارادایم خود را از مدل کاهش تلفات و خسارت به یک مدل جامع‌تر تاب‌آوری اجتماع محلی تغییر داده‌اند. بر این اساس دیدگاه‌ها و نظریه‌های مدیریت سوانح و توسعۀ پایدار در پی ایجاد جوامع تاب‌آور در برابر مخاطرات طبیعی هستند. تاب‌آوری میزان مقاومت سیستم‌ها، توانایی آنها در تحمل تغییر و اختلال و تداوم روابط موجود بین افراد یا متغیرهاست. این تحقیق با در نظر ...

[ 3 ] - روند تحولات شهر نشینی در استان گیلان

بررسی جمعیت و شهرنشینی در استان گیلان گویای این واقعیت است که در دوره زمانی 1365- 1335 رشد جمعیت شهری تقریباً سیر صعودی داشته و ازدهه 1375- 1365 روندی نزولی در پیش گرفته است؛ که نوسان‌های موجود در کل استان، جوامع شهری و روستایی را نشان می‌دهد. در تمام این دوران نرخ رشد جمعیت شهری بیش‌تر از نرخ رشد جمعیت کل و روستایی بوده؛ با این وجود، همواره جمعیت روستایی بیش‌تر از جمعیت شهری بوده است؛ در سال 13...

[ 4 ] - تحلیل مؤلفه‌های مؤثر بر مشارکت زنان در چرخه‌ی‌ مدیریت بحران شهر تهران

Various community groups can play important role in disaster management. Countries with different segments of people directly participate in activities to reduce the risk. Therefore, regarding the role of women's participation in disaster management process and as a part of human society will have an important role in this process, identify and analyze the factors affecting women's presence is ...

[ 5 ] - مروری بر تغییر شکل منظر فرهنگی از دیدگاه اکولوژی، اقتصادی- اجتماعی؛ مطالعه منظرهای شهری- روستایی اتحادیه اروپا

مناظر فرهنگی رشته پیوسته‌ای از مناظر روستایی و مناظر شهری هستند که اغلب طی دوره زمانی طولانی توسعه یافته­اند. درنظر گرفتن ارتباطات منظر از جنبه‌های اجتماعی- اقتصادی و محیط زیستی گامی به سمت توسعه پایدار است، لذا داشتن درک صحیح فرایند تغییرات درگذشته، محرک‌های آن و چگونگی مواجهه آن‌ها با یکدیگر ضروری است. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، مروری است بر نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده و انتشار ی...

[ 6 ] - بررسی ارتباط میان ویژگی‌های قومی- فرهنگی و شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن

بررسی کیفیت زندگی از ابعاد و دیدگاه‌های گوناگون، از اهداف مهم دست‌اندرکاران آن در حوزه‌های مختلف دانش و اجرا در سال‌های اخیر بوده است. این امر اهمیت توجه و ضرورت مطالعه در این حوزه را نشان می‌دهد. یکی از ابعاد مهم کیفیت زندگی، بعد شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی است که ارتباط تنگاتنگی با ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع دارد. کیفیت زندگی از این منظر به ویژه در نواحی روستایی کمتر مورد توجه قرار گرفته ...

[ 7 ] - ارزیابی اثرات تبدیل روستا به شهر در توسعه مناطق کوهستانی با استفاده از روش نظریه بنیانی (مورد: بخش دیلمان- شهرستان سیاهکل)

در اغلب کشورهای در حال توسعه گرایش برنامه‌ریزان به تمرکززدایی فضایی، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای و دوگانگی‌های شهری- روستایی در دهه‌های اخیر، منجر به اتخاذ راهبردهای متفاوتی گردیده است. یکی از مهم‌ترین این راهبردها، تبدیل روستاها به ‌شهر و تقویت آن‌ها‌ می‌باشد. این پژوهش با تکیه بر مطالعه در بخش دیلمان، در پی ارزیابی سیاست تبدیل روستا به شهر در توسعه مناطق کوهستانی است. پژوهش حاضر، از نظر هدف کا...

[ 8 ] - تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماع محلی در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن)

کشاورزی به عنوان اصلی‌ترین بخش فعالیت در مناطق روستایی کشور، با محدودیت‌های ساختاری متعددی روبرو است که در این خصوص، ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی با مشارکت ساکنین نواحی روستایی می‌تواند به بهبود وضعیت بخش کشاوزی کمک شایان توجهی کند. البته مشارکت روستاییان به عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و نهادی بستگی دارد که هدف از ارائه این پژوهش بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر نگرش جامعه محلی به مشا...

[ 9 ] - بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه‌ موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن

یکی از حوزه‌های مهم در تحقیقات کیفیت زندگی، بررسی عوامل موثر بر آن است. این امر با توجه به ویژگی‌های خاص محیط‌های روستایی، تنوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آنها و تاثیرپذیری کیفیت زندگی از آنها به ویژه در شاخص‌های ذهنی ضرورت بیشتری می‌یابد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، مطالعات پیمایشی و اسنادی و استفاده از پرسشنامه‌های میدانی به بررسی این موضوع در نواحی روستایی د...

[ 10 ] - ارزیابی اثربخشی اجرای طرح هادی روستایی در آفرینش سکونتگاه های روستایی سرزنده (مطالعه موردی: دهستان غنی بیگلو، شهرستان زنجان)

در فرآیند تغییر الگوی زندگی جوامع روستایی متأثر از گسترش شهرنشینی در دهه­های اخیر و تغییر در نوع و دامنه روابط متقابل شهر و روستا در ایران، دورنمای عظیمی از تحولات وسیع در نحوه زندگی، مناسبات اجتماعی و اقتصادی روستاییان همراه با احساس نیاز به تأمین مفهوم سرزندگی در جوامع روستایی البته با ماهیتی متفاوت در مقایسه با یک سکونتگاه شهری، در جریان است. از این­رو تحقیق حاضر به بررسی اثربخشی طرح هادی رو...

[ 11 ] - تأثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین مطالعة موردی: مرز باشماق مریوان

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین خاو و میرآباد، زریوار و سرکل در شهرستان مریوان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی - تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسش‌نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعة آماری این پژوهش، خانوارهای ساکن در سه دهستان مر...

[ 12 ] - نگرش جامعه محلی نسبت به مخاطرات ادراک شده توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان تنکابن)

فعالیت­های گردشگری کشاورزی به عنوان فعالیت مکمل کشاورزی یکی از راهکارهای توسعه و احیای کشاورزی مناطق مختلف کشور محسوب می­ شوند اما با توجه به وجود ریسک در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و روان‌شناختی که به عنوان تهدیدی بر فعالیت­های کشاورزی و در پی آن گردشگری کشاورزی است، بررسی و درک آنها ضرورت می­ یابد. هدف از این پژوهش شناخت ریسک­ های اثرگذار بر فعالیت­ های کشاورزی و ارائه پیشنهاداتی در ...

[ 13 ] - تحلیل عوامل تأثیرگذار بر وضعیت بازاریابی گردشگری روستایی در یک حوزه ی کلانشهری از دیدگاه کارشناسان؛ مورد: روستاهای شمال تهران

چکیده روستاهای شمالی استان تهران همانند بسیاری از مناطق روستایی ایران به­رغم برخورداری از امکانات بالقوه، داشتن جاذب‌های فراوان گردشگری و نزدیکی به کانون‌های پرجمعیت شهری، فرصت‌های بسیار مناسب برای توسعه‌ی گردشگری را داراست. اما با این وجود، تاکنون اقتصاد گردشگری در این روستاها جایگاه واقعی خود را نیافته است. هدف تحقیق حاضر، شناسایی وضعیت مؤلفه­های جذب گردشگر در روستاهای شمال تهران و تعیین اولو...

[ 14 ] - مطالعات گردشگری روستایی در ایران: ارایه‌ی تحلیلی اسنادی از مقالات انتشاریافته‌ی فارسی

چکیده گردشگری پدیده‌ای نو شناخته می‌شود که از نیمه‌ی سده‌ی بیستم به‌تدریج همگام با گسترش آن در فضاهای روستایی وارد ادبیات علمی مطالعات روستایی شده است. این روند نخست از کشورهای توسعه‌یافته‌ی اروپایی و آمریکای شمالی آغاز گردید و در دو دهه‌ی اخیر مورد توجه پژوهشگران و مسئولان توسعه‌ی ­روستایی کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران واقع شده­است. بررسی‌های به‌عمل‌آمده در این پژوهش نشان می­دهد که پیشی...

[ 15 ] - مشارکت اجتماع محلی در برنامه ریزی گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن)

با توجه به محدودیت منابع برای ایجاد ظرفیت در بخش کشاورزی در نواحی روستایی همچنین تغییر نگرش روستاییان نسبت به فعالیت در این بخش، فعالیتهای کشاورزی در برخی از مناطق دارای پتانسیل¬های گردشگری در حال افول است. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی با مشارکت جامعه روستایی یکی از راه حل های مناسب است. هدف این تحقیق بررسی مشارکت اجتماع محلی در برنامه ریزی گردشگری کشاو...

[ 16 ] - تاب آوری روستاهای مناطق نمونه گردشگری در حوضه های سیل خیز بر اساس روش تصمیم گیری چند شاخصه مطالعه موردی: روستاهای چشمه کیله تنکابن و سرد آبرود کلاردشت

بسیاری از مکان¬های قابل سکونت انسانها در معرض مخاطرات طبیعی قرار دارند. نکته قابل تأمل آن است که مخاطرات طبیعی را نمی¬توان از بین برد بلکه باید با اقدامات کاهشی به مدیریت این پدیده پرداخت و یا این که تاب آوری جوامع در برابر این نوع مخاطرات را بهبود بخشید. بررسی پیشینه مطالعات نشان می¬دهد ارتقاء تاب¬آوری ساکنین در برابر بلایای طبیعی، تحت تاثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، محیطی و مدیریتی قرار دارد. ه...

[ 17 ] - بخش‌بندی گردشگران روستایی بر اساس انگیزه‌های گردشگری (مطالعۀ موردی: دهستان سروستان، شهرستان بوانات)

به شناخت و بخش‌بندی گردشگران روستایی به‌عنوان نقش‌آفرینان اصلی توسعۀ گردشگری در نواحی روستایی کمتر توجه شده است. بخش‌بندی گردشگران براساس ویژگی‌های مختلف، از جمله متغیرهای انگیزشی است که برای سیاستگذاری‌های هدفمند و بهره‌گیری مطلوب از ظرفیت‌های بازار گردشگری، اهمیت بسزایی دارد. همچنین اطلاعات ارزشمندی دربارة سلیقه‌های مختلف فراهم می‌آورد و از این راه، زمینة پاسخگویی مطلوب به نیازهای متنوع گردشگ...

[ 18 ] - بررسی روند موضوعی پایان نامه/ رساله های رشته ی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی (1379 - (سال های 1388 مورد مطالعه: پایان نامه/ رساله های دانشگاه های تهران، شهید بهشتی و تربیت مدرس

بررسی سیر موضوعی پایان نامه های رشته ی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی در یک دوره یزمانی مشخّص، تصویری از فعالیت های پژوهشی دانشجویان این رشته را ترسیم می کند . باتوجه به اهمیت پایان نامه ها و هزینه، زمان و انرژی زیادی که صرف تهیه ی آنها می شود؛ آگاهیاز محتوا و شناسایی گرایش های موضوعی آنها ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر از نوعتوصیفی تحلیلی و روش انجام آن تحلیل محتوایی است. جامعه ی آماری پژو...

[ 19 ] - تبیین شاخص‎های محک پایداری در ارزیابی آثار الگوهای گردشگری در نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهرها (مطالعه‎ی موردی: نواحی روستایی پیرامون کلان‎شهرتهران)

با مطرح شدن پارادایم توسعه‎ی پایدار در حوزه‎ی گردشگری، ارزیابی توسعه‎ی پایدارگرشگری روستایی مورد توجّه قرار گرفته شد، اما موضوعی که بدان توجّه چندانی نشده، ارزیابی پایداری الگوهای متنوّع گردشگری در نواحی روستایی است، به‎دلیل آنکه‌ هر یک از الگوها آثار ‌و پیامدهای متفاوتی را برجای می‎گذارند. بنابراین ارزیابی پایداری الگوهای گردشگری روستایی و ارائه‎ی راه‎کارهای مناسب توسعه‎ی پایدار آنها الزامی است. ...

[ 20 ] - سنجش میزان پایداری نواحی روستایی برمبنای مدل تحلیل شبکه، با استفاده از تکنیک بردا مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان فسا

امروزه توسعه روستایی به عنوان یکی از مباحث توسعه با چالش های فراوانی روب ه روست و بدون انجام سنجش و برنام ه ریزی و تصمی م گیری، پویایی از تصمیم گیری بهینه و فرایند بازخورد توسعه پایدار حذف می گردد. در این تح ق یق برای سنجش میزان پایداری نواحی روستایی از مدل تحلیل شبکه ای که یکی از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره ب ه شمار می آید، استفاده شده است . مدل تجزیه و تحلیل شبکه از سلسله مراتب کنترل، ...

[ 21 ] - تحلیل عوامل مؤثر بر الگوی مشارکتی توسعه روستایی، مطالعه موردی: حوضه آبخیز حبله‌رود

امروزه توسعه روستایی بدون نهادینه شدن مشارکت، امری دور از دسترس تلقی می‌شود. به‌نظر می‌رسد سه پیش‌شرط یا زمینة اساسی برای مشارکت اجتماع‌های محلی در برنامه‌های توسعه روستایی باید فراهم شود: اجتماعی، اداری ـ مدیریتی، و ساختاری. هدف پژوهش حاضر، تحلیل تأثیر این عوامل بر مشارکت روستاییان، سازمان‌های غیردولتی و اجتماع‌محور در توسعه روستایی در حوضه آبخیز حبله‌رود است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از ...

[ 22 ] - ارزیابی توسعه پایدار گردشگری در مناطق روستایی حاشیه کلان‌شهر تهران (مورد مطالعه: روستای آهار)

امروزه موضوع پایداری سرلوحه تمامی فعالیت‌ها و برنامه‌های توسعه ازجمله گردشگری روستایی است. ازاین‌رو اندیشمندان بارها بر ارزش‌ها و اهداف سه‌گانه توسعه پایدار تأکید کرده‌اند که دربرگیرنده ابعاد زیست‌محیطی و اقتصادی و اجتماعی‌فرهنگی است. آنان به‌صراحت بیان داشته‌اند که دستیابی به توسعه پایدار بدون هم‌گرایی در ابعاد مذکور و تلفیق آن‌ها با یکدیگر، امری محال خواهد بود. بنابراین در این مقاله سعی شد از...

[ 23 ] - نقش عناصر آموزش و پرورش در توانمندسازی جوانان روستایی(مطالعة موردی: دانش‌‌آموزان روستایی مقطع دبیرستان بخش سربند شهرستان شازند)

آموزش و آگاهی به‌‌‌عنوان یکی از ارکان اصلی فرایند توانمندسازی و همچنین دستیابی به توسعة ‌‌پایدار، اهمیت زیادی دارد. آموزش رسمی و عمومی که بخش مهمی از زندگی را دربرمی‌گیرد، به‌‌‌عنوان نهاد اجتماعی اثرگذار نقش بسزایی در فرایند توانمندسازی انسان‌‌ها دارد. شناسایی استعدادها و ایجاد شرایط لازم برای شکوفایی آنها در زمینه‌‌های مختلف و رشد موزون و متعادل انسان در جنبه‌‌های عقلانی، عاطفی، اجتماعی و جسما...

[ 24 ] - شناخت الگوی ادراکی روستای خوب بر اساس روش-شناسی کیفی مورد مطالعاتی: روستای کرفس (شهرستان رزن- استان همدان)

برنامه­ریزی توسعه نواحی روستایی، با در نظر گرفتن ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، محیط زیستی، کالبدی، و نهادی و بر اساس درک واقع­بینانه از نیازهای روستاییان، مستلزم تغییر نگرش متولیان برنامه­ریزی و ساختارشکنی در رویکردهای مرسوم است. این پژوهش با هدف بازشناسی معیارها و شاخص­های «خوب بودن» سکونتگاه روستایی تلاش می­کند با رویکردی متفاوت به مفهوم «روستای خوب» نه از دیدگاه متخصصین ذی­ربط بلکه ب...

[ 25 ] - نقش مدیریت محلی در توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی؛ (مطالعه موردی: شهرستان آران و بیدگل)

با وجود زمینه و پشتوانه‏های قانونی برای ایفای نقش مدیریت ‏محلی و مداخله در فرایند توسعة روستا و از جمله توسعه و گسترش فیزیکی سکونتگاه‌های روستایی، بررسی نقش‏آفرینی و میزان تأثیرگذاری مدیریت روستایی سطح خرد نیازمند کنکاش و تحقیق است. مقالة حاضر به ابعاد مختلف فرایند توسعة فیزیکی سکونتگاه‏های واقع در محدودة یک حوزة روستایی پرداخته‏ است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به‌لحاظ روش غالب تحقیق پیمایشی ا...

[ 26 ] - برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری روستایی با استفاده از ماتریس ارزیابیIFE و EFE (مطالعه موردی: بخش سامان- شهرستان شهرکرد)

رشد و توسعه نواحی روستایی نیازمند برنامه‌ریزی و اجرای راهبردهای کارآمد در زمینه‌های مختلف از جمله گردشگری است. پژوهش حاضر با تدوین راهبرد توسعه گردشگری روستایی و به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، و از نوع پیمایشی انجام شده است. سه گروه (خانوارهای روستایی، گردشگران، مسئولان) در انجام این پژوهش مشارکت داشته‌اند. بخش سامان دارای 23 روستاست که از 8 روستا با مجموع 2848 خانوار بر اساس پتانسیل‌ها و جاذبه‌ه...

[ 27 ] - ارزیابی تأثیر ارتقای روستاها به شهر در توسعه مناطق کوهستانی از دیدگاه مردم محلی (مطالعه موردی: بخش دیلمان- شهرستان سیاهکل)

در اغلب کشورهای در حال توسعه، گرایش برنامه‌ریزان به تمرکززدایی فضایی، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای و دوگانگی‌های شهری- روستایی در دهه‌های اخیر، به اتخاذ راهبردهای متفاوتی در این زمینه انجامیده، که از مهم‌ترین آنها تبدیل روستاها به ‌شهر و تقویت آن‌ها‌ بوده است. پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعه در بخش و شهر دیلمان، در پی ارزیابی تأثیر سیاست تبدیل روستا به شهر در توسعه مناطق کوهستانی در زمینه‌هایی چون ر...

[ 28 ] - تحلیل ادراکات روستاییان از پیشرفت زندگی، و ابعاد و موانع آن (مطالعه موردی: روستای دوساری دشت جیرفت)

مفهوم پیشرفت زندگی روستایی ابعاد، محرکات و موانع چندگانه‌ای دارد. از آنجا که ادراکات و انگیزه‌های پیشرفت مردم متنوع‌اند پیشرفت زندگی نیز در نظر روستاییان مفهومی نسبی دارد. بنابراین در بررسی چنین موضوعاتی، برای اینکه هر دو جنبه جغرافیای ذهنی و عینی رعایت شود بایستی به ادراکات روستاییان رجوع کرد، زیرا ادراکات منعکس‌کنندة واقعیت‌ها‌ی عینی و ذهنی به همراه یکدیگرند. با توجه به چنین مبنای نظری، نمی‌ت...

[ 29 ] - تحلیل مقایسه‌ای آثار اقتصادی گردشگری خانه‌های دوم با گردشگری روزانه بر نواحی روستایی، با رویکرد توسعه پایدار (مورد مطالعاتی: شهرستان شمیرانات، استان تهران)

از جمله تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی، پیامدهای اقتصادی آن است که همواره مورد توجه صاحب‌نظران بوده است. در این زمینه، موضوع درخور تأمل همان تأثیرات اشکال و الگوهای مختلف گردشگری بر نواحی روستایی است. نواحی روستایی با توجه به موقعیت‌شان در ابعاد مکانی ‌ـ ‌فضایی دربرگیرندة انواع مختلفی از گردشگری‌ها (مذهبی، ورزشی، طبیعت‌گردی و جز اینها) هستند که بسیاری از آنها در قالب الگوهای گردشگری خانه‌های ...

[ 30 ] - سنجش و ارزیابی پایداری حوزه روستایی کلان‌شهر تهران

حوزه‌های کلان‌شهری از جمله حوزه‌هایی است که به خاطر نظام متفاوت روابط مختلف سکونتگاهی و حضور و جریان نیروهای گوناگون اجتماعی و اقتصادی و سیاسی نشأت گرفته از قطب کلان‌شهری، سیمایی متفاوت به کانون‌های روستایی‌شان بخشیده‌اند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با واکاوی ابعاد مختلف حاکم بر پایداری توسعه سکونتگاه‌های حوزه کلان‌شهر تهران در رویکردی نظام‌مند به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که: آیا سکونتگاه‌ه...

[ 31 ] - راهبردهای توسعه اکوتوریسم در شهرستان مریوان

امروزه از جمله فرصت‌های جدید اقتصادی و اجتماعی و اکولوژیکی که به دلیل نیازهای جهانی به شدت در حال رشد و گسترش است، صنعت گردشگری است. کشور ایران به دلیل دارا بودن پتانسیل‌های متنوع و گسترده همواره به عنوان یکی از کانون‌های گردشگری در قلمرو سرزمینی مطرح بوده است. از همین رو، از میان فرصت‌های گردشگری موجود در کشور، جاذبه‌های طبیعی و چشم‌اندازهای بکر و آب‌و‌هوای مناسب، زمینه را برای توسعه اکوتوریسم...

[ 32 ] - سنجش شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی در نواحی روستایی مطالعه‌ موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن

در چند دهه‌ اخیر، کیفیت زندگی به‌عنوان یکی از موضوعات مورد علاقه‌ بسیاری از علوم، مورد توجه محققان، برنامه‌ریزان و دولت‌ها قرار گرفته‌است. با توجه به اهمیت موضوع و کمبود تحقیقات علمی انجام شده این بحث در نواحی روستایی، به‌ویژه محدوده مطالعه شده با خصوصیات قومی، فرهنگی و مذهبی منحصربفرد، از اهمیت خاصی برخوردار است. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و با بهره‌گیری از شیوه پیمایشی با هدف...

[ 33 ] - روند تغییرات معیشتی - زیستی در زیست بوم های عشایری با رویکرد پایداری محیط (مطالعة موردی: زیست بوم طایفة فارسیمدان، استان فارس)

تغییر و تحوّل همیشه همراه جوامع بشری بوده و بعد از انقلاب صنعتی به دلیل گسترش فنّاوری این تغییرات سرعت بیشتری به خود گرفته است. در این میان، جوامع عشایری که در طول تاریخ کهن سرزمین ایران نقش بسیاری مهمّی را بر عهده داشته­اند، امروزه به دلایل متعدّد، تغییرات عمیقی را در ابعاد مختلف زندگی خود تجربه کرده و از نقش و اهمّیّت دیروزین آن کاسته شده است. با این حال، در چنین فراشدی، چالش­ها و فرصت­های زیادی فر...

[ 34 ] - مطالعه‌ی تطبیقی کاربرد روش‌های سنجش توسعه‌یافتگی در مطالعات ناحیه‌ای مورد: شهرستان اسفراین

[ 35 ] - تحلیل مقایسه‌ای ادراکات ساکنان محلی به اثرات گردشگری در نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستاهای حوضه آبریز رودخانه کُلان شهرستان ملایر)

تاکنون بخش وسیعی از مطالعات گردشگری در نواحی روستایی بر شناخت اثرات مثبت و منفی آن در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و محیط‌زیستی متمرکز شده است. اما با در نظر گرفتن ناهمسانی دیدگاه‌های مردم محلی از اثرات یاد شده، پژوهش‌های اندکی در زمینه مقایسه ادراکات ذینفعان، به‌ویژه ساکنان روستایی انجام شده است. این پژوهش به تحلیل مقایسه‌ای ادراکات ساکنان محلی از اثرات گردشگری در منطقه حوضه آبریز رودخانه کُ...

[ 36 ] - چالش‌های همکاری قلمرویی در بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی مشترک: با روش نظریه‌‌ی داده‌بنیاد

این مقاله به نقش منابع آب مشترک در شکل‌گیری همکاریی‌های قلمرویی می‌پردازد و به این منظور، حوضه‌ی ابرکوه، در مرز میان استان‌های یزد و فارس، به عنوان مطالعه‌ی موردی برگزیده شده است. در این حوضه، روستاهای بالادست و پایین دست از یک سفره‌ی آب زیرزمینی مشترک بهره می‌برند. تا اواخر دهه‌ی 1350، رابطه‌ی نظام‌مندی میان اجتماعات بالادست و پایین دست برای بهره‌برداری از منابع آب مشترک برقرار بوده است. این ر...

[ 37 ] - عوامل مؤثر بر انتخاب موضوع تحقیقات علمی دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی

بخش زیادی از تحقیقات روستایی کشور را دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی در قالب پایان‌نامه/ رساله انجام می‌دهند. اولین شرط دستیابی به حداکثر کارایی پایان‌نامه/رساله این دانشجویان، انتخاب موضوعهای مناسب برای این تحقیقات است؛ از این‌رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر انتخاب موضوع پایان‌نامه/رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی انجام شده اس...

[ 38 ] - واکاوی گرایش شغلی دانشجویان با تأکید بر کارآفرینی مورد مطالعه: دانشجویان رشته جغرافیای دانشگاه تهران

یکی از دغدغه‌های ذهنی دانشجویان در هنگام تحصیل، وضعیت آینده شغلی‌شان است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی گرایش شغلی دانشجویان رشته جغرافیا انجام شده است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- همبستگی است. تعداد 180 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان نمونه آماری از بین 945 نفر از دانشجویان دوره‌های کارشناسی (ترم چهارم به بعد) و تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشکده جغرافیای ...

[ 39 ] - بررسی نگرش مردم محلی به سیاست تبدیل روستا به شهر بر حسب محل سکونت (مطالعه موردی: بخش دیلمان، شهرستان سیاهکل)

در اغلب کشورهای در حال توسعه اتخاذ سیاست تبدیل روستا به شهر بر مبنای این فرض است که شهرهای کوچک در فرایند توسعه ملی، منطقه‌ای و محلی نقش دارند. این پژوهش با مطالعه در بخش دیلمان، در پی ارزیابی نگرش مردم به سیاست تبدیل روستا به شهر در توسعه است. نوع پژوهش، کاربردی، روش انجام آن توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. تمرکز اصلی در بخش مطالعه میدانی بر پرسشنامه ا...

[ 40 ] - تحلیل محتوای کیفی سیاست‌های فضایی توسعة روستایی کشور پس از انقلاب اسلامی

نگرش یکپارچه به عناصر کلیدی سیاست‌گذاری فضایی روستایی شامل مکان‌ها، مردم و فعالیت‌ها در تدوین قوانین، برنامه‌ها و سیاست‌ها موجب توسعة پایدار روستایی می‌شود. نبود نگرش یکپارچه و بخشی‌نگری در فرایند تدوین برنامه‌های توسعة روستایی در ایران موجب شده است توسعة پایدار این مناطق با چالشی جدی مواجه شود. هدف مقالة حاضر، تحلیل محتوای کیفی سیاست‌های فضایی توسعة روستایی کشور است. مقالة حاضر به لحاظ ماهیت ا...

[ 41 ] - تحلیل عوامل کلیدی موثر بر شکل‌دهی الگوی آمایش فضاهای روستایی با رویکرد آینده‌نگاری (مورد مطالعه: استان لرستان)

برنامه‌های توسعه و عمران روستایی بر اساس الگو‌های مختلف در استان لرستان، توفیق مورد انتظار را در رونق اقتصادی و بهبود زندگی روستاییان نداشته و به لحاظ اجتماعی در نهادینه کردن مشارکت روستاییان و توانمندسازی آنان موفقیت چندانی کسب ننموده است. برای‌ از بین بردن این آثار منفی از فضاهای روستایی استان، ضروری است که عوامل کلیدی مؤثر برای ارائه الگوی آمایش فضاهای روستایی با رویکرد آینده‌نگاری به عنوان ...

[ 42 ] - پیوندهای جمعیّتی روستایی - شهری و تأثیر آن بر خلق سرمایة اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان های دماوند، فیروزکوه و شمیرانات)

کنش‌های متقابل بین شهرها و روستاها جریان‌هایی را به­وجود آورده­اند که عنصر کلیدی آن مردم هستند. مردمی که در قالب گروه‌های اجتماعی با ارتباط‌ها و تماس‌ها، جریان ایده‌ها را شکل داده و وابستگی اجتماعی را اجتناب‌ناپذیر ساخته‌اند. هدف پژوهش حاضر بررسی پیوندهای جمعیّتی بین دو سکونت­گاه شهری - روستایی در قالب شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر خلق سرمایة اجتماعی است. برای دستیابی ب...

[ 43 ] - The Assessment of Degree of Rural Settlers’ Satisfaction with Respect to Provision of Cooperative Village Councils’ Services – Case: Cooperative Council of Dashtesar

Introduction: Cooperative firms after government and private sectors are being considered as a third dimension of any economy. The numbers of this type of firms are increasing. This in turn has let to great revenues which would well justify their value and importance. Nowadays, there are many cooperative firms with different names but all have one goal in common, that is the achievement of d...

[ 44 ] - Analysis of Rural Settlements Resilience against Earthquake (Case Study: Marivan County)

Analysis of Rural Settlements Resilience against Earthquake Case Study: Marivan County   Iran is a seismic prone country located over the Himalayan-Alpine seismic belt. Striking earthquakes during the past years and decades are strong proofs for vulnerability of rural areas in this country; loss of lives, damage to buildings, even demolishing villages have been experienced in Iran rural area...

[ 45 ] - طراحی الگوی چالش‌های تدوین سیاستگذاری فضایی مناطق روستایی کشور

در سال‌‌های اخیر سیاستگذاری روستایی دچار تغییرات اساسی شده و از‌آنجاکه این سیاستگذاری‌‌ها عمدتاً در قالب توسعه پایدار و با دیدگاه سرزمینی مطالعه می‌شود، پوشش همگانی همه بخش‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد. در ایران، نبود دیدگاه کل‌نگر در فرایند سیاستگذاری کشور سبب شد تا بخش‌های مختلف در روستاها هر‌یک به‌صورت جزیره‌ای عمل کنند و به اصل مکمل بودن مکان‌ها توجه چندانی نشود. هدف این مقاله، طراحی الگوی چا...

[ 46 ] - تبیین فرایند همکاری‌های قلمرویی در بهره‌برداری از قنات (مورد مطالعه: قنات حسن‌آباد، استان یزد)

ویژگی برجسته قنات حسن‌آباد به نقش آن در ایجاد همکاری‌های بین‌قلمرویی برمی‌گردد که میان سه حوزه مهریز، ده‌نو و حسن‌آباد در طول 40 کیلومتر پدید آمده و استمرار یافته است. مراقبت از قنات حسن‌آباد تا آخرین چاه که در قلمروی مهریز واقع است صورت می‌گیرد و دو قلمروی پایین‌دست در آن مشارکت دارند. در این مقاله تلاش شده است تا با روش نظریه‌ زمینه‌ای به این سؤال پاسخ داده شود که چگونه جریان آبی مانند ...

[ 47 ] - تحلیل عوامل و فرایندهای مؤثر بر تدوین سیاست‌گذاری فضایی توسعه کالبدی مناطق روستایی ایران

روستاهای ایران با مشکلات عدیده ای در ابعاد اکولوژیکی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی روبه رو هستند. مجموعه مشکلات فوق منجر به تبدیل روستاها به مکانی برای استقرار گروه­های پردرآمد شهری،  اغتشاش کالبدی، تغییر کاربری اراضی و عدم توجه به فرآیند تدوین سیاست­ها و برنامه­ها در برابر فراورده و برآیند آنها می­شود و در نتیجه، آینده توسعه کالبدی مناطق روستایی با چالشی جدی مواجه است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضع...

[ 48 ] - تبیین نشانگرهای منظر پایدار روستایی در ایران مبتنی بر آرای متخصصان و حرفه‌مندان

روستاها در بستری طبیعی و با استفاده از مصالح و فناوری محلی طی ده‌ها و گاه صدها سال به تدریج برپا شده‌ و تکامل یافته‌اند. با توجه به اینکه در حال حاضر، شاهد تخریب محیط‌های روستایی و عناصر باارزش آن هستیم، شناسایی و تبیین نشانگرهای منظر پایدار روستایی منطبق با موقعیت و شرایط ایران ضرورت دارد. پس از مطالعه اجزا و خصوصیات منظر روستایی و عوامل تأثیرگذار بر آن، معیارهای اولیه بیان‌کننده پایداری منظر ...