اسماعیل صالحی
دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
[ 1 ] - کاربرد ارزیابی ریسک محیطزیستی در پایداری مناطق حفاظت‌شده دریایی (مطالعه موردی: پارک ملی-دریایی نایبند)
مناطق حفاظت‌شده دریایی از رویکردهای اصلی حفظ تنوع زیستی و حفاظت از محیطزیست دریایی و مدیریت شیلات میباشد، اما همچنان محیط‌زیست‌های دریایی و ساحلی با عوامل تهدیدکننده بی‌شماری روبرو هستند. لذا ارزیابی جامع از ریسک‌های چندگانه که مناطق حفاظت‌شده دریایی با آنها روبرو هستند، بسیار مهم است و باید ابعاد اجتماعی-اقتصادی نیز در تحقیقات اکولوژیکی برای مدیریت مناطق حفاظت‌شده دریایی ادغام شود. همچنین چ...
[ 2 ] - بهینه‌کاوی ابزارها و تجارب سیاست‌گزاری به منظور بهبود حفاظت زمینهای کشاورزی پیرامون شهرها در ایران
با توجه به روند پرشتاب تبدیل زمینهای کشاورزی به کاربری‌های ساخته شده در پیرامون شهرهای ایران، ارزیابی سیاستهای کشور و ارائه راهکارهایی برای بهبود سیاست‌گزاری در این زمینه ضروری است. در این پژوهش، برخی از مهمترین ابزارهای سیاست‌گزاری عمومی برای مدیریت رشد شهری و حفاظت زمینهای کشاورزی معرفی میگردد. سپس تجارب حفاظتی پنج کشور ایالات متحده، کانادا، بریتانیا، هلند و ایران بررسی و با روش تحلیل تطبیق...
[ 3 ] - روش شناختی ادراک منظر شهری در ارتباط با ذهنیات و خاطرات جمعی، مطالعه موردی محله تجریش
تغییرات سریع شهرها اغلب با بی توجهی به نقش و ساختارهای محیطی و فرهنگی آنها انجام گرفته است که علاوه بر تخریبات فیزیکی، خاطراتِ یکپارچه و پیوستگی منظر را نیز در معرض نابودی قرار داده است. در این میان منظر تاریخیِ شهر، به عنوان بسترِ خاطرات و امری که مانع این گسستگی می شود دارای ارزش است. این تحقیق به دنبال شناخت عناصر تداعی کننده خاطرات جمعی است که در حفظ و تقویتِ پیوستگی فرهنگی، تعلق خاطر به محل سک...
[ 4 ] - بهسازی محیطی و ارتقای کیفیت فضایی مناطق فرسودۀ شهری در چارچوب توسعۀ پایدار از طریق تداخل بر اونفیلدها در سیستم زیرساخت‌های سبز (نمونۀ موردی: منطقۀ 12 تهران)
فرسودگی بافت در نواحی مرکزی شهرها از مهمترین مسائل پیشروی تداوم حیات شهری است. مهاجرت و جایگزینی ساکنان، تغییر کاربری و ایجاد فعالیت‌های ناسازگار با سازمان فضایی کالبدی بافت قدیم، به افت کیفیت زندگی و تغییر شکل این بافت‌ها منجر می‌شود. امروزه بافت‌های فرسوده با مشکلات ساختاری و اکولوژیکی گوناگون نظیر آلودگی هوا، مشکلات ترافیکی، کمبود فضاهای باز برای زندگی اجتماعی، فقدان فضاهای سبز کافی برای ا...
[ 5 ] - ارائۀ رهیافت سیستمی در برنامهریزی محیطزیستی آلودگی هوا با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) مطالعۀ موردی: شهر تهران
آلودگی هوا از معضلات اصلی کلان‌شهرهایی مانند تهران است و کاهش آن به سطح قابل قبول به مسئلۀ بسیار مهم زیست‌محیطی در این شهر تبدیل شده است. با توجه به پیچیدگی و تعدد عوامل دخیل در آلودگی هوای تهران، برای شناسایی و مدیریت بهتر این عوامل به روش‌های همه‌جانبه‌نگر نیاز است. استفاده از مدل‌های علی- معلولی از روش‌های چندبعدی و سیستمی برای مطالعۀ علل ایجاد مشکلات محیطزیستی و رابطۀ بین سیستم‌های محیط‌ز...
[ 6 ] - به کارگیری ارزیابی راهبردی محیطزیست به منظور تدوین سیاستهای برنامۀ توسعۀ پایدار دریاچۀ ارومیه
تخریب تالاب‌‌ها هشداری جدی بر ناپایداری توسعه است. به‌‌رغم ارزش‌‌های حفاظتی دریاچۀ ارومیه، عرصه‌‌های حیات محیطزیستی، اقتصادی و اجتماعی آن سرزمین روندی قهقرایی دارد. توقف روند فزایندۀ مسائل در مقیاس‌‌های کلان مانند آبریز ارومیه، نیازمند سندی است که حاوی سیاست‌ها و راهبردهای بالادست باشد. بنابراین، اتخاذ رویکرد ارزیابی راهبردی محیطزیست در حوضۀ آبریز ارومیه ضروری به نظر میرسد. هدف این ...
[ 7 ] - مدیریت بهداشت، ایمنی و محیطزیست در پارک‌های شهری (منطقة مورد مطالعه: منطقة 6 شهرداری تهران)
این مقاله سعی دارد با توجه به اهمیت مسائل بهداشتی، ایمنی و محیطزیستی در پارک‌های شهری، در قالب مدیریت یکپارچه به دنبال سنجش وضعیت بهداشت، ایمنی و محیطزیست پارک‌های شهری منطقة 6 تهران، چارچوب سنجش وضعیت این عوامل را در پارک‌های شهری مهیا و زمینۀ ارتقای کیفیت آنها و استفادۀ مثبت در تجارب بعدی را فراهم کند. در این راستا بر اساس نتایج حاصل از انتظارهای شهروندان و خدمات شهرداری در قالب روش برنامه...
[ 8 ] - بسط راهبردهای پایداری اکولوژیک برای افزایش تابآوری محیط زیست شهری (نمونة موردی: مناطق 1 و 3 شهرداری تهران)
تفکر تابآوری در سیستم‌های پیچیده مانند شهرها درک پویایی و روابط غیرخطی در این نوع سیستم‌ها را میسر می‌سازد. این تفکر، در بستر اکولوژی شهری مدرن امکان یکپارچه‌سازی عوامل انسانی و اکولوژیکی در سیستم‌های شهری و درک تعاملات بین آنها، بسط راهبردهای پایداری با توجه به تعاملات شناسایی شده را فراهم می‌آورد. در این راستا، با استفاده از مدل مفهومی آلبرتی و همکاران می‌توان نیرو محرکه‌های بیوفیزیکی، انسان...
[ 9 ] - مکان یابی و تحلیل تناسب فضای سبز شهری با در نظر گرفتن اصول اکولوژیک (مطالعة موردی: پارک‌های محله‌ای بیرجند)
فضای سبز، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وکالبدی است و برای این‌که بتواند نقش‌ها و عملکرد‌های خود را به خوبی ایفا کند، اولین و مهمترین گام تعیین مکانهای مناسب برای آن است، که پیش زمینه آن تجزیهوتحلیل تناسب فضای سبز است. و سه گام اصلی آن تعیین عامل‌های تناسب، وزن‌دهی عامل‌ها به روش AHP و در پایان روش هم‌اندازی لایه‌ها و تهیة نقشه ت...
[ 10 ] - درهم تنیدگی منزلگاه عشایر آق‌اولر مریان با سکونتگاههای تاریخی تالشان
تنوع ساختار اکولوژیکی سرزمین ایران زمینة شکل‌گیری مناظر فرهنگی متعددی را فراهم آورده است. مناظر فرهنگی، ترکیبی از تداوم حیات انسان و هنر پیرایش سرزمین را با بهره‌مندی از اجزای محیط طبیعی و در قالب سکونتگاههای انسانی از دوران گذشته تاکنون به نمایش می‌گذارند. در شرایط کنونی رشد جوامع انسانی در کنار پیشرفت‌های علمی، افزایش بهره‌گیری بشر از منابع و پیامدهای منفی ناشی از توسعة گردشگری بدون وجود طراح...
[ 11 ] - بررسی میزان تابآوری محیطی با استفاده از مدل شبکة علیت
شهرها، سیستم‌های پیچیده و به‌هم وابسته‌ای هستند و نسبت به تهدیدات طبیعی، انسانساخت و تروریستی، بسیار آسیب‌پذیرند. مشخصاتی که شهرها را مطلوب و دست‌یافتنی می‌سازد، نظیر سبک‌های معماری، مراکز تمرکز جمعیت، مکانهای اجتماع، و زیرساخت‌های به هم وابسته، آنها را همچنین در معرض ریسک‌های بالایی نسبت به مخاطرات طبیعی (سیل، زلزله) و انسانساخت قرار می‌دهد. بررسی‌های جهانی که در مورد خسارات ناشی از حوادث ط...
[ 12 ] - استفاده از متریک اندازه مؤثر شبکه در تحلیل از هم گسیختگی پوشش‌های جنگلی محدودة اثر جاده در پارک ملی گلستان
از هم گسیختگی یکی از مهمترین فرایندهای فضایی منجر به بروز تغییر در سیمای سرزمین است که شامل تبدیل پوشش یا زیستگاهی خاص به قطعات کوچکتر و دارای ارتباط کمتر و کاهش پایداری و زیست پذیری آنهاست. از مهمترین عوامل بروز از هم‌گسیختگی در زیستگاهها و پوشش‌های طبیعی، جاده‌ها هستند. حضور جاده‌ها در مناطق حساس زیستی، بخصوص مناطق تحت حفاظت، کاهش ارزش‌ها و کارکردهای مؤثر این گونه مناطق را به همراه خواهد دا...
[ 13 ] - بررسی ایمنی زمینهای بازی کودکان در پارک‌ها با رهیافت برنامهریزی محیطی
با افزایش جمعیت، مشکلات ایمنی شهری نیز افزایش یافته و به تبع آن سلامت شهروندان و بویژه کودکان تهدید می‌شود. در این بررسی توصیفی و مروری، مطالعه ایمنی و سلامت در زمینهای بازی کودکان در فضاهای شهری مورد بررسی و توجه قرار گرفته است. با استفاده از بانک اطلاعاتیPub Med ،183 مقاله ده ساله اخیر جمع‌آوری، که پس از اعمال محدودیت‌هایی در غربالگری،10 مقاله برای مطالعة دقیق متن کامل گزینش شدند. مقالات بررس...
[ 14 ] - بررسی فرایند مدیریت پسماندهای بیمارستانی در کرج
این پژوهش برای اولین بار با هدف بررسی فرایند مدیریت پسماندهای بیمارستانی در بیمارستان‌های شهر کرج در سال 1387 انجام شده است. روش گردآوری دادهها, مصاحبه و مشاهده و ابزار گردآوری پرسشنامه‌ای به سبک لیکرت است. همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی-تحلیلی و نرم افزار SPSS استفاده شده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد که 64 درصد از بیمارستان‌های مورد پژوهش از نظر تولید مواد زاید عفونی وضعیت مطل...
[ 15 ] - نقش آسایش محیطی فضاهای شهری در پیشگیری از ناهنجاریهای رفتاری
این مقاله اختصاص به بررسی رابطهء برخی از انواع آلودگی های محیطی با پدیدة آلودگی های رفتاری‌در فضاهای شهری دارد. بررسی های مقدماتی ومطالعات نظری به ساختن فرضیه ای با مضمون " همزمانی و هم‌مکانی انواع آلودگی‌های محیطی با وقوع انواع انحرافات و ناهنجاری های رفتاری" انجامید.سپس درچارچوب فرایند ساختن مدل تحلیلی، مفاهیم انواع آلودگی های محیطی تبیین شده و براین اساس شاخص‌های محیطی هریک استنتاج و سپس به ...
[ 16 ] - نقش ضوابط و مقررات شهرسازی در تحقق شهر خوب و توسعة پایدار شهری
مجموعه تصمیمات مردم ساکن هر شهر، شکل آن شهر را می‌سازد. ولی شهر باید کنترل شود، چون زندگی شهر با هرج و مرج و بدون سازوکارهای انتظام بخش و قابل اجرا رو به انحطاط خواهد رفت. برهمین اساس همه جوامع برای کنترل تصمیمات مردم و عملکرد صحیح و آسان نیاز به قوانین و مقررات دارند تا همان مردم با اطمینان زندگی کنند و به کار خود بپردارند و بدانند که از دیگران هم می‌توان انتظار پیروی از این مقررات را داشت. ضو...
[ 17 ] - تحلیل خطر آتش‌سوزی پس از زلزله در خطوط لوله گاز با استفاده از شبیه‌سازی مونت‌کارلو (مطالعه موردی: منطقه 20 شهر تهران)
به نظر میرسد با توجه به عمر بالای خطوط لوله گاز منطقه 20 شهر تهران و در برخی موارد گذر لوله‌های گاز از روی گسل و یا نزدیکی گسل‌های موجود، این منطقه پتانسیل خسارت بالایی در برابر سوانح احتمالی از جمله زلزله و آتش‌سوزی پس از آن داشته باشد. در این تحقیق، روشی تحلیلی- عددی برای تخمین احتمال وقوع اشتعال ناشی از شبکه توزیع برق و خطوط لوله گاز پس از زلزله در منطقه 20 شهر تهران ارائه شده است. به این م...
[ 18 ] - بسط چارچوب ارزیابی راهبردی محیط زیستی طرح های توسعه شهری بر اساس تفکر تابآوری
ارزیابی راهبردی محیط زیستی به‌عنوان ابزاری برای در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری است. با توجه به مرور منابع و بررسی تجارب کشورهایی که در برنامه‌ریزی‌های خود از فرآیند ارزیابی راهبردی محیط زیستی بهره می‌گیرند، مشخص شد که چارچوب‌هایی که تاکنون به‌کار گرفته شده از کارآیی لازم برای تحلیل سیستم‌های پیچیده اجتماعی اکولوژیکی به‌ویژه شهرها برخوردار نیست. از این‌رو ضرورت دارد از...
[ 19 ] - Evaluation of visual pollution in urban squares, using SWOT, AHP, and QSPM techniques (Case study: Tehran squares of Enghelab and Vanak)
Visual pollution, observed in urban areas, makes human beings suffer indirectly from mental distress and illnesses in long term. We are daily confronted with a variety of advertisement pictures in city squares and review them in our minds. But we may not be aware of the fact that such a visual scramble leads to mind distraction, decreasing mental concentration. The present study applies the tec...
[ 20 ] - Application of Driving force- Pressure- State- Impact- Response (DPSIR) framework for integrated environmental assessment of the climate change in city of Tehran
Climate change is a complicated issue with many factors playing role in its formation and distribution. Considering this complication, a comprehensive and holistic approach is needed for a better understanding and management of those factors. The causal frameworks are among systemic and integrated methods for addressing the causes of environmental problems and the relationships that exist betwe...
[ 21 ] - Green Space Suitability Analysis Using Evolutionary Algorithm and Weighted Linear Combination (WLC) Method
With current new urban developments, no balance can be found between green spaces and open areas present within urban networks and natural land patterns since urban networks are dominating ecological networks. Accordingly, one of the major tasks of urban and regional planners is the optimal land use allocation to urban green spaces. Therefore, to achieve this goal in this research, locations of...
[ 22 ] - Application of driving force- Pressure- State- Impact- Response (DPSIR) Framework for Analyzing the Human habitat in City of Tehran
Human habitat change is a complicated issue that many factors play different roles in its formation and distribution. Considering this complication, a more comprehensive and holistic approach is needed for a better understanding and management of those factors. The causal frameworks are among systemic and integrated methods for addressing the causes of environmental problems and the relationshi...
[ 23 ] - ارائه برنامه ریزی یکپارچه محیط زیستی پسماند با استفاده از چارچوب نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR) (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)
زمینه و هدف :امروزه ماهیت پیچیده معضلات محیطزیستی، بخصوص در محیط‌های شهری، استفاده از روش‌های همه جانبه نگر را برای حل این مشکلات بسیار لازم و ضروری نموده است که در این میان، پسماندهای شهری به علت اثرات منفی محیط زیستی و بهداشتی، مهمترین چالش پیشروی میباشد. حجم بالای تولید روزانه پسماند در کلانشهر تهران، منجر شده است که مشکل پسماند به یکی از معضلات حاد این شهر تبدیل شده و مدیران شهری هموار...
[ 24 ] - بررسی اثربخشی سامان دهی بصری کارکرد فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان انقلاب اسلامی، تهران)
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ فعالیت های اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺷﻬﺮ ﺑﺴﺘﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﺮﻫﻨﮓ از طریق فعالیت های اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ جریان در می آید.ﮐﺎﻟﺒﺪ ﺷﻬﺮ، ﺑﺎﻻﺧﺺ ﻧﻤﺎﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ بازنمایی این رابطه ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ارزش ﺳﻨﺖﻫﺎی زیستی را عینیت ﻣﯽ ﺑﺨﺸﻨﺪ. در این پژوهش با توجه به ازدحام محدوده مورد مطالعه به دلیل وجود کتابخانه ها وفروشگاه های متعدد و مهم ترازهمه استقرار دانشگاه تهران درطول این مسیر، وقرین با این شرایط، نبود ویا بودن ...
[ 25 ] - Evaluation of visual pollution in urban squares, using SWOT, AHP, and QSPM techniques (Case study: Tehran squares of Enghelab and Vanak)
Visual pollution, observed in urban areas, makes human beings suffer indirectly from mental distress and illnesses in long term. We are daily confronted with a variety of advertisement pictures in city squares and review them in our minds. But we may not be aware of the fact that such a visual scramble leads to mind distraction, decreasing mental concentration. The present study applies the tec...
[ 26 ] - Application of Driving force- Pressure- State- Impact- Response (DPSIR) framework for integrated environmental assessment of the climate change in city of Tehran
Climate change is a complicated issue with many factors playing role in its formation and distribution. Considering this complication, a comprehensive and holistic approach is needed for a better understanding and management of those factors. The causal frameworks are among systemic and integrated methods for addressing the causes of environmental problems and the relationships that exist betwe...
[ 27 ] - تحلیل و بررسی سرزندگی پارک های جدید شهری (نمونه موردی: پارک آب و آتش تهران )
پارک‌های شهری به عنوان یکی از فضاهای عمومی، به دلیل دارا بودن کارکردهای گوناگون اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی، جزء مهمترین بخش‌های محیط‌های شهری به حساب می‌آیند. این درحالیست که علی‌رغم تأثیر مستقیم سرزندگی پارک‌های شهری در ایفای نقش‌های مهم این فضاها از طریق حضور مستمر شهروندان و ارتقای سطح محیطزیستی آنها، کمتر پژوهشی به بررسی سرزندگی این فضاها پرداخته است. این مقاله سعی دارد تا در قالب پژوه...
[ 28 ] - مقایسه اثربخشی آموزش محیطزیست با استفاده از آموزش رسمی و غیررسمی در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی
هدف از این پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش محیطزیست در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی بود. برای اجرای این پژوهش، از آموزش رسمی و غیررسمی استفاده شد. روش تحقیق نیمه تجربی بوده که جامعه آماری را کلیه دانش‌آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهر کرج تشکیل داده‌اند. از میان مناطق ۱۲ گانه شهر کرج، منطقه ۵ و دبستان دخترانه نگین البرز انتخاب گردید. ابزار گردآوری دادهها یک پرسشنامه محقق ساخته دارای دو بخش با هد...
[ 29 ] - بررسی سرانه و عوامل تاثیرگذاردردست یابی به فضای سبزمطلوب درشهرهای کوچک (مطالعه موردی شهر زیارتعلی)
فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتورهای مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، میتواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با استفاده ازمدل معماری بهرام سلطانی و تخمین حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران در یکی از گرم و خشکترین شهرهای ایران و ارایه پیش...
[ 30 ] - ارزیابی اثر بلندمرتبه سازی بر عملکرد جریان باد شهری، پژوهش موردی: منطقه 22 کلانشهرتهران
امروزه روند رو به رشد شهرها و افزایش جمعیت باعث برهم زدن نظم طبیعت و تغییر ساختار اصلی و اولیه سرزمین شده است. در سالهای اخیر در جهت جلوگیری از رشد افقی شهرها ایده ساخت بناهای بلند در شهرهای جهان و همچنین کلانشهر تهران مطرح شده است. یکی از اثرات منفی بلندمرتبه سازی تغییر جریان باد شهری میباشد. بر این اساس هدف این مطالعه ارزیابی اثر ساختمان‌های بلند بر علمکرد جریان باد شهری با استفاده از روش...
[ 31 ] - انطباق‌پذیری راهبرد توسعه شهری در نظام برنامهریزی شهری ایران (نمونه مورد مطالعه: شهر شاهرود)
برنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرح‌های شهری با برنامه‌های عمرانی، ایجاد طرح‌ها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بی‌توجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامهریزی شهری کنونی ایران می‌باشند. این مسائل نتیجه‌ی نگاه بالا به پایین است که به عنوان رویکرد غالب در نظام برنامهریزی شهری ایران منجر به تهیه طرح‌ها برای شهروندان و نه با شهروندان می‌شود. تجربه ر...
[ 32 ] - تحلیل عوامل مؤثر در وضعیت محیط زیست انسانی شهر تهران براساس مدل DPSIR
اهمیــت محیط‌های مســکونی شــهری به‌عنوان سکونتگاههای اصلــی مــردم، روزبه‌روز در حــال افزایــش اســت. در این بین، تراکم بالای جمعیت در نواحی شهری کیفیت محیط زیست این مناطق را کاهش داده است که به همین دلیل باید به کیفیت این زیستگاهها توجه ویژه‌ای شود. این مطالعه با هدف شناسایی زنجیره‌های علـت و معلـولی، به‌صورت توصیفی-تحلیلی براساس مدل DPSIR با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و تجزیهوتحلیل آ...
[ 33 ] - A Comparative Assessment of State of Environment Report in Tehran and Sydney, With an Emphasis on Sustainable Cities’ Criteria
One of the most comprehensive tools to show the changing trend in urban ecosystems is by providing periodic State of Environment Report (SoER) for cities in national programs, wherein it is quite essential to have a truthful and realistic view of the current state of the environment as well as significant human impacts. Developing countries like Iran are faced with incoherent and deficient SoER...
[ 34 ] - A Comparative Assessment of State of Environment Report in Tehran and Sydney, With an Emphasis on Sustainable Cities’ Criteria
One of the most comprehensive tools to show the changing trend in urban ecosystems is by providing periodic State of Environment Report (SoER) for cities in national programs, wherein it is quite essential to have a truthful and realistic view of the current state of the environment as well as significant human impacts. Developing countries like Iran are faced with incoherent and deficient SoER...
[ 35 ] - مطالعه و بررسى تأثیرات توسعه شهرى(1) بر محیط زیست
شهرها سیستم هاى بازى هستند که به طور مداوم منشاء تغییرات بوده و خود نیز در حال تغییر و تحول هستند و با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها در جهان امروز، فضاى فیزیکى شهرها نیز توسعه و گسترش یافته و زمین هاى اطراف را اشغال کرده است. رشد فیزیکى شهرها اراضى مرغوب را بلعیده و از بین برده است. بدین گونه که جوامع انسانى در مراحل اولیه شکل گیرى با هدف استفاده از خاک هاى مرغوب براى زراعت، در کنار...
[ 36 ] - پایش تغییرات مولفه های فضایی-راهبردی زیستگاه ها براساس رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده لیسار)
طبق مدل لکه-کریدور-ماتریس، سیمای سرزمین دارای اجزای بی بدیلی می باشد که با حفظ آن ها پیوستگی و انسجام سیمای سرزمین علی رغم برخی تغییرات حفظ خواهد شد. براساس این مدل، لکه های زیستگاهی، ماتریس و نفوذپذیری آن برای برقراری ارتباط بین لکه ها، از اجزای استراتژیک زیستگاهی می باشند که اگر حفظ شوند، پایداری زمانی زیستگاه تامین خواهد شد. هدف از این تحقیق استفاده از رویکرد اکولوژی سیمای سرزم...
[ 37 ] - ارزیابی تغییرات ساختاری زیستگاه مرال (Cervus elaphus maral) براساس تحلیل تغییرات زمانی لایه تناسب زیستگاهی و شاخص‌های اکولوژی سیمای سرزمین در منطقه حفاظت شده لیسار(استان گیلان)
هیج اکوسیستمی جزیره نیست و پایداری اکوسیستم‌ها، مستلزم تناسب وسازگاری بستراکوسیستم و توانمندی‌های درونی آن است. در میان عوامل تهدیدکننده تنوع زیستی،تباهی و از هم گسیختگی زیستگاهی در صدر تهدید‌های بزرگ تنوع زیستگاهی شناخته شده اند. بنابراین تحلیل تغییرات زمانی سطوح ...
[ 38 ] - بررسی مفهوم ارزیابی راهبردی محیطزیست و روش‌های اجرای آن
با توجه به ناتوانی ارزیابی اثرات محیطزیست در توجه به ادغام سیاستهای محیطزیستی در سطوح استراتژیک به‌خصوص در فرایند سیاست گزاری و برنامهریزی، ارزیابی راهبردی محیطزیست برای رسیدگی به شکاف‌های پروژه، بر اساس ارزیابی اثرات محیطزیستی مطرح و ارتقا داده شد. درواقع ارزیابی راهبردی محیطزیست به‌عنوان ابزاری برای واردکردن ملاحظات محیطزیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری در مورد اجرای سیاست‌ها، برنامه‌ها...
[ 39 ] - ارزیابی اثرات زیست محیطی تفرجگاه های شهری (منطقه موردی: منطقه گردشگری مروارید شهر نکا)
با افزایش جمعیت و کاهش دسترسی شهروندان به محیط های باز و طبیعی، نیاز به گردش و تفریح و توسعه تفرجگاه های شهری بیش از پیش احساس می شود. صنعت گردشگری دارای مزایای متعددی است. از جمله این مزایا نقش چشمگیر این صنعت در بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی مردم است. گردشگری در محیط طبیعی، فرهنگی و اجتماعی صورت می پذیرد و دارای تاثیرات متعدد و متنوعی است که تاثیر بر محیط زیست یکی از آن هاست. چنانچه توسعه گردشگ...
[ 40 ] - Influential Factors of Air Pollution Awareness in Isfahan, Iran
The main objectives of the present study are to both evaluate the level of awareness about air pollution and examine the determinants, likely to affect this awareness. As a result, it discusses influential factors on air pollution awareness, presenting findings from a case study, conducted in the city of Isfahan, Iran, wherein 400 individuals have been selected via proportional random sampling ...
[ 41 ] - Influential Factors of Air Pollution Awareness in Isfahan, Iran
The main objectives of the present study are to both evaluate the level of awareness about air pollution and examine the determinants, likely to affect this awareness. As a result, it discusses influential factors on air pollution awareness, presenting findings from a case study, conducted in the city of Isfahan, Iran, wherein 400 individuals have been selected via proportional random sampling ...
[ 42 ] - ارزیابی کمیت مؤلفه آب کلانشهر تهران براساس مدل DPSIR
Since the introduction of cities and urbanization, healthy water supplement and urban wastewater treatment have been considered as an important factor to evaluate progress in the urban areas. Tehran as a megacity is facing the lack of water. Tehran water supplement is far from its area; therefore, Tehran-Karaj plain has been considered in this study. So, Tehran water quantity index using the DP...
[ 43 ] - انطباق‌پذیری راهبرد توسعه شهری در نظام برنامهریزی شهری ایران (نمونه مورد مطالعه: شهر شاهرود)
برنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرح‌های شهری با برنامه‌های عمرانی، ایجاد طرح‌ها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بی‌توجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامهریزی شهری کنونی ایران می‌باشند. این مسائل نتیجه‌ی نگاه بالا به پایین است که به عنوان رویکرد غالب در نظام برنامهریزی شهری ایران منجر به تهیه طرح‌ها برای شهروندان و نه با شهروندان می‌شود. تجربه ر...
[ 44 ] - ساخت مدل مفهومی تابآوری کاربری اراضی شهری در برابر بلایا با رویکرد توسعه پایدار
زمینه و هدف: شهر، با شکل و شمایل کنونیاش، با توجه به تاریخ سکونتگاهی انسان (حداقل دههزار سال)، موجودیتی نو- زاده- شده است. این موجود نو ظهور، اگر چه وسعت اندکی از کل سرزمین را اشغال کرده است، اما اکثریت جمعیت انسانی را درون خویش بلعیده است. از سوی دیگر انسان همواره با بلایا و بحرانهای طبیعی و انسانساخت روبه رو است. هر چند اجتناب از بحران ممکن نیست اما با طراحی مناسب می...
[ 45 ] - بررسی و ارزیابی میزان تاب آوری ساختاری- کالبدی کاربری اراضی شهری در برابر بلایا(مطالعه موردی: منطقه ی یک شهرداری تهران)
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ فعالیت های اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺷﻬﺮ ﺑﺴﺘﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﺮﻫﻨﮓ از طریق فعالیت ها و ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ جریان می افتد. شهرها، محل تراکم بالای جمعیت و پدیده های انسان ساخت هستند. در صورت وقوع زلزله در شهرها با تراکم جمعیتی بالا و نبود آمادگی برای مقابله با این بلایای طبیعی، احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا می رود. به منظور جلوگیری ازاین امر، پرداختن به تاب آوری ساختاری کالبدی...
[ 46 ] - برآورد مقدار انتشار ترکیبات آلی فرار بیوژنیکی به وسیلۀ درختان شهری با استفاده از مدل i-Tree Eco (بررسی موردی: شهر تبریز)
در این پژوهش با بهره‌گیری از مدل i-Tree Eco ضمن ارزیابی ساختار جامعه درختان شهری تبریز مقدار انتشار ایزوپرن و مونوتوپرن توسط درختان برآورد شد. نتایج بیانگر کاربرد موفقیت‌آمیز مدل در منطقه مورد بررسی بوده و نشان داد که جامعه درختان شهری با درصد پوشش 4/9 درصدی در سال 6/18428 و 5/49757 کیلوگرم مونوترپن و ایزوپرن را نشر می‌دهند. کاربری زمین فضای باز و 10 گونه درختی از 48 گونه شناساییشده بهترتیب م...
[ 47 ] - اولویت‌بندی روش‌های مشارکت و آموزش مردم در پیش‌بینی و هشدار سیلاب در ایران
سیل از مخرب‌ترین مخاطرات طبیعی در جهان است که نتایج زیانبار آن، به‌ویژه در مناطق توسعه‌یافته، هزینه‌های زیادی ایجاد می‌کند. از این‌رو برای مقابله با سیلاب و خطرهای ناشی از آن، می‌توان از دو دسته اقدامات اساسی شامل اقدامات سازه‌ای و اقدامات غیرسازه‌ای استفاده کرد. از روش‌های مؤثر در میان اقدامات مدیریت غیرسازه‌ای، می‌توان به روش‌های پیش‌بینی و هشدار سیلاب اشاره کرد که توسعۀ آنها نیازمند استفاده ...
[ 48 ] - ارزیابی تنوع زیستی، ترکیب و توزیع گونه‌های درختی جنگل شهری (بررسی موردی: تبریز)
این پژوهش به بررسی تنوع زیستی، خاستگاه و پراکنش گونه‌های درخت شهری در تبریز پرداخته است. شاخص‌های مختلف تنوع زیستی (غنای گونه، شانون-وینر، منهنیک و سیمپسون، یکنواختی شانون-وینر و فن ریرفکشن سندرز) با استفاده از مدل i-Tree Eco در مقیاس کل شهر و به تفکیک طبقات کاربری زمین در تبریز برآورد شد. در محدوده مورد بررسی، 48 گونه درختی شناسایی شد. برآورد جمعیت جامعۀ درختان شهری توسط مدل مبین حضور 192800 ا...
[ 49 ] - تدوین قواعد عقلانیت اکولوژیک در برنامهریزی بازآفرینی زیستپذیری محله‌های شهرهای کویری (مطالعه موردی: شهر یزد)
نادیده انگاشتن زیرساخت‌های اکولوژیک و عدم تعادل بین محیط طبیعی و مصنوع بحران زیستپذیری شهرهای معاصر را رقم زده است. عقلانیت اکولوژیک رویکردی منشعب از پارادایم فکری اکولوژی شهری و ابزار برنامهریزی برای دستیابی به پایداری اجتماعی- اکولوژیکی طی دوره‌های طولانی مدت است. هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین رویکرد زیستپذیری و عقلانیت اکولوژیک در محلات شهر کهن کویری یزد و تدوین قواعد عقلانیت اکولوژ...