علی‌اکبر نظری سامانی
استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران، کرج
[ 1 ] - مقایسۀ دو پارک ملی خجیر و سرخه‌حصار از لحاظ روند تغییرات پوشش/کاربری
یکی از مهمترین هدف‌های ایجاد پارک‌های ملی در همۀ کشورها حفظ گونه‌ها و جلوگیری از تداوم تخریب در اکوسیستم‌هاست، زیرا حفاظت از این مناطق می‌تواند نقشی اساسی در ادارۀ صحیح سایر مناطق، به‌خصوص مناطق همجوار، داشته باشد. متأسفانه این روند در پارک‌های ملی ایران با سیری معکوس طی چند دهۀ اخیر به‌سوی تغییر در پوشش طبیعی سیمای مناطق تحت حفاظت، به‌خصوص پارک‌های ملی بوده که به افزایش نگرانی‌ها برای حفاظت ا...
[ 2 ] - تعیین قابلیت مولدهای اقلیمی در تولید داده‌های اقلیمی در مناطقی با محدودیت داده (مطالعۀ موردی: شمال و شمال شرق ایران)
مولدهای هواشناسی تصادفی در مطالعه‌های مختلفی از قبیل هیدرولوژیک، مدیریت محیط طبیعی و ارزیابی ریسک کشاورزی استفاده می‌شوند. این قبیل مطالعات اغلب به سری‌های زمانی طولانی مدت از دادۀ هواشناسی نیاز دارند. با توجه به محدودیت داده‌های اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور و نیز کوتاه بودن طول دورۀ آماری، استفاده از مولدهای اقلیمی و مهمتر از آن ارزیابی دقت و صحت آنها قبل از استفاده ضرورت دارد. لذا در این ...
[ 3 ] - ارزیابی کارایی روش تحلیل سلسله مراتبی در پیش‌بینی پتانسیل آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت قروه-دهگلان)
تعیین پتانسیل منابع آب زیرزمینی با توجه به نیاز روزافزون کشور ایران به آب، امری ضروری و اجتنابناپذیر تلقی میگردد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارایی روش تحلیل سلسله مراتبی در شناسایی مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی، از پارامترهای سنگشناسی، بارندگی، تراکم زهکشی، تراکم خطواره و شیب زمین در قالب مطالعهای موردی در دشت قروۀ دهگلان استفاده شد. نظر ده کارشناس برای مقایسات جفتی این پارامترها...
[ 4 ] - ارزیابی کاربرد تکنیک شبکهبندی و روش AHP به منظور پهنه‌بندی پتانسیل تغذیۀ مصنوعی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز چم‌شور استان کردستان)
یکی از راههای خارج شدن از بحران افت سطح آب زیرزمینی، اجرای پروژههای تغذیۀ مصنوعی است که باعث انتقال آب از سطح زمین به داخل آن و متعادل کردن سطح ایستابی میگردد. تعیین مکان مناسب برای تغذیۀ مصنوعی، خود یکی از مهمترین مراحل اجرای این گونه پروژهها است. در این پژوهش، قابلیت کاربرد تکنیک شبکهبندی و روش AHP برای پهنه‌بندی پتانسیل تغذیۀ مصنوعی آب زیرزمینی مورد ارزیابی قرار گرفت. به همین منظور در ...
[ 5 ] - پهنه‌بندی و ارزیابی فراوانی چشمه‌ها در مناطق کارستی با استفاده از رگرسیون لجستیک (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بجنورد)
ارزیابی فراوانی چشمه‌ها به موضوعی مهم برای برنامهریزی استفاده از زمین، به خصوص شناسایی منابع آب زیرزمینی و حفاظت از محیط‌زیست تبدیل شده است. بدین منظور جهت تولید نقشۀ فراوانی چشمههای حوزۀ آبخیز بجنورد، از روش رگرسیون لجستیک باینری (به منظور وجود و عدم وجود چشمه)، تکنیکهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) استفاده گردید. در این منطقه تعداد 359 چشمه شناسایی شد و 14 عامل مؤثر در ...
[ 6 ] - بررسی نقش عوامل ساختاری در فراوانی منابع آب منطقه کارستی مهارلو با استفاده از سنجش از دور و GIS
در مناطق خشک و کم باران مانند ایران، که منابع سطحی آب شیرین محدود بوده و از طرف دیگر این آبها با خطر آلودگی مواجه هستند، یافتن و نگهداری منابع آب زیرزمینی بهترین راه تأمین نیازهای آبی است. همچنین در بعضی از مناطق ایران، اقلیم و ساختار تکتونیکی شرایط خوبی را برای تشکیل سفره‌های کارستی فراهم کرده است. ایران بعد از کشورهای آمریکا، چین و ترکیه، بالاترین درصد کارست را دارد و بیش از ۱۱ درصد سطح کشور ...
[ 7 ] - پیش بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی در حوزه آبخیز کسیلیان با استفاده از مدل سلول خودکار- مارکوف
تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی و شبیهسازی تغییرات آن یکی از ضروری‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت منابعطبیعی میباشد بهطوری که پایش زمانی و دقیق تغییرات آیندۀ عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیمگیری بهینه، از اهمیت بهسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر نیز در راستای شبیهسازی تغییرات آیندۀ کاربری اراضی حوزۀ آبخیز کسیلیان پرداخته است. بدین منظر در اب...
[ 8 ] - منشأیابی رسوبات معلق و برآورد عدم قطعیت آن (مطالعه موردی: حوضه زیدشت-فشندک طالقان)
چکیده به منظور اجرای عملیات حفاظتی و مدیریت در حوزه آبخیز نیاز است تا سهم منابع مختلف تولید رسوب تعیین شود. طی سالهای گذشته روشهای منشأیابی در تعیین سهم منابع مختلف رسوب بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفتهاند. با توجه به تعداد کم نمونههای برداشتی از مناطق منشأ و همچنین وجود جوابهای مختلف در نتیجه بیشبرازشی، سهم منابع به دست آمده، دارای عدم قطعیتهایی است که لازم است مورد بررسی قرار گی...
[ 9 ] - بررسی عملکرد اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز کن - سولقان
با وجود اینکه بیشتر از 45 سال از عمر اجرای پروژههای آبخیزداری در کشور میگذرد و روز به روز بودجههای اختصاص یافته به این طرحها افزایش مییابد، همچنان روند فزاینده فرسایش خاک، نابودی منابعطبیعی و خسارات سرسامآور و بسیار دردناک ناشی از آن ادامه دارد که نشاندهنده ضعف در عملکرد و شکست طرحهای حفاظت از منابعطبیعی است. بنابراین در طرحهای آبخیزداری که عموماً با عوامل بسیار مختلفی سر و کار داشته...
[ 10 ] - تعیین مهمترین پارامترهای ژئومرفومتری کمی در طبقه‌بندی دشت سرهای مناطق بیابانی با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی وآنالیز حساسیت
دشت سرها ازجمله مهمترین واحدهای ژئومرفولوژی میباشند که به لحاظ فعالیتها انسانی و بهره برداری، بیشتر مورد توجه قرار میگیرند. تاکنون روشها و عوامل مختلفی نیز جهت طبقه بندی مناطق دشتی ارائه شده است. یکی از روشهای طبقه بندی که بیشتر در مطالعات منابع طبیعی در ایران مورد استفاده قرار میگیرد، تقسیم بندی واحد دشت سر به سه تیپ دشت سرلخت، اپانداژ و پوشیده میباشد که عوامل مختلف کمی و کیفی جهت تفکیک...
[ 11 ] - بررسی مقایسهای آستانه های هیدرولیک جریان فرسایش خندقی در کاربری‌های مختلف اراضی (مطالعۀ موردی: منطقۀ قصرشیرین، استان کرمانشاه)
پیامدهای فرسایش خندقی در اراضی مارنی بهدلیل استفادۀ نامناسب از اراضی از جمله آبیاری و شخم غیراصولی، چرای دام و تخریب پوشش گیاهی قابل توجه است. هدف از این پژوهش مقایسۀ آستانههای هیدرولیک جریان در سه کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر بود که در اراضی مارنی منطقۀ قصرشیرین در استان کرمانشاه بهعمل آمد. به این منظور، با استقرار نه پلات صحرایی (فلوم) در کاربریها، ویژگیهای هیدرولیک جریان مؤثر ...
[ 12 ] - کاربرد روش IUCN در ارزیابی وضعیت پایداری حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان - زیدشت 1)
پایداری مفهومی است که توجه اساسی آن بر حفظ سرمایههای (طبیعی، اجتماعی و اقتصادی) در جهت عدالت بیننسلی است. توسعه پایدار در صورتی تحقق مییابد که همپوشی بین لایههای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد گردد. هدف از این تحقیق ارزیابی و اندازهگیری پایداری حوزه آبخیز است. جهت ارزیابی پایداری در حوزه آبخیز زیدشت 1 از رویکرد بوم نظامی استفاده شده است که در پی حفظ تعادل بین سه مقوله اقتصادی، اجتماعی...
[ 13 ] - مقایسه عوامل تأثیرگذار در خطر زمین لغزش در دو مقیاس مکانی با روش رگرسیون چند متغیره (مطالعه موردی حوزه آبخیز طالقان)
زمین لغزش در بسیاری از مناطق شیبدار به علت وجود سازندهای حساس، رطوبت و دیگر عوامل به صورت طبیعی و غیر قابل اجتنابی رخ میدهد. حوزه آبخیز طالقان نیز به علت وجود مساحت قابل توجهی از مارنهای میوسن مستعد زمین لغزش میباشد.با احداث سد مخزنی طالقان و ایجاد دریاچه سد، شرایط رطوبتی و اکولوژیکی منطقه متفاوت شده است. در این مقاله عوامل مؤثر در ناپایداری دامنهها (عامل شیب، جهت، ارتفاع، سنگ شناسی، کاربر...
[ 14 ] - تعیین نقش کاربری اراضی در تولید رسوب معلق و کف بر پایۀ منشأیابی رسوب در حوضۀ طالقانی، خرم آباد
پدیدة فرسایش خاک از مخرب‌‌ترین پدیدههایی است که موجب خسارتهای فراوان در بسیاری از مناطق میشود. از طرفی، کارایی هرچه بیشتر پروژههای حفاظتِ خاک مستلزم آگاه‌بودن از اطلاعاتِ تغییرات زمانی و مکانی رسوبات تولیدی در یک آبخیز است. با توجه به اینکه بخش اعظم رسوب‌های خروجی از یک حوضه طی وقایع زمانی سیلابی انجام میشود، تمرکز بر منشأیابی رسوبات حمل‌شده به هنگامِ سیلاب، اعم از بار معلق یا کف، در طراحی نوع...
[ 15 ] - پایش بیابان‌زایی دشت گرمسار با تأکید بر دو معیار آب و کشاورزی
پایش در مدیریت جامع به معنای جمع‌آوری و ذخیرة نظاممند آمار و اطلاعات از فعالیتها و استراتژیهایی است که امکان ارزیابی و گزارش از شرایط کلی محدودة مورد نظر را فراهم مینماید. برای پایش بیابان‌زایی در دشت گرمسار از مدل IMDPA استفاده شد. با اطلاع از شرایط منطقه، دو معیار آب و کشاورزی معیارهای اصلی در بیابان‌زایی در نظر گرفته شد. طبق مدل برای معیار آب سه شاخص‌ـ هدایت الکتریکی، میزان جذب س...
[ 16 ] - ارزیابی اثر طرح آبخیزداری حوضة آبخیز کن بر میزان فرسایش و رسوب
در ایران به دلیل فقدان سابقة طولانی در اجرای طرحهای حفاظت خاک و آبخیزداری، این اقدامات به صورت کمّی ارزیابی نشده و روشهای مشخصی بدین منظور ارائه نشده است. در این تحقیق تلاش شده است اثر عملیاتِ آبخیزداریِ اجراشده در سال 1379 در حوضة آبخیز کن بر میزان فرسایش و رسوب بررسی و موفقیت یا شکست طرح و علل آن روشن شود. بدین منظور، پس از تهیة آمار و اطلاعات مورد نیاز، متوسط بار معلق در دورة قبل (1347 ـ 13...
[ 17 ] - بررسی دانه بندی رسوبات بادی در رابطه با مورفولوژی تپه های ماسه ای (مطالعه موردی: ارگ کاشان)
ارگ ریگ بلند کاشان یکی از مهمترین پهنه های پوشیده از ماسه است که، از دیدگاه ژئومورفولوژی، مجموعهای متشکل از انواع تپه های ماسه ای مهم در ایران به‌شمار می آید. این تحقیق به منظور مقایسه دانه بندی رسوبات بادی در اَشکال مختلف تپه های ماسه ای و نیز قسمتهای مختلف تپه های عرضی واقع در قسمت شمالی ارگ کاشان انجام شد. به منظور تعیین متغیرهای آماری مختلف، از رسوبات موجود در هر یک از انواع تپه ...
[ 18 ] - تعیین عوامل مؤثر بر رشد طولی فرسایش خندقی (مطالعة موردی: حوزة آبخیز دره کره)
فرسایش خندقی یکی از مخرب‌‌ترین اشکال فرسایش آبی است که با رشد و گسترش آن حجم درخور توجهی از خاک از دسترس خارج میشود. این فرسایش یک جریان پیچیدة ژئومورفولوژی و نشانة فرسایش پیشرفته و تخریب سرزمین است. در این تحقیق با استفاده از عکس‌های هوایی سالهای ۱۳۴۶ و ۱۳۷۲ و با عملیات میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) گسترش طولی 25 خندق در منطقة دره کره طی دو دورة زمانی ۱۳۷۲ـ ۱۳۸۷ و ۱۳۴۶ـ ۱۳۷۲ انداز...
[ 19 ] - تاثیر تغییر کاربری اراضی و تغییرات بارش بر تولید رسوب در حوزة آبخیز طالقان
تغییر در نوع استفاده از عرصه های طبیعی کشور مشکلی است که از گذشته های دور مطرح بوده است. شیوه های بهره برداری اراضی، بهره برداری از جنگل و مرتعٌٌ، ایجاد مناطق مسکونی و شهری و... از عواملی هستند که روی شدت فرسایش و تولید رسوب یک منطقه اثر می گذارند. لذا آگاهی از مقادیر کمی فرسایش خاک ناشی از تبدیل اراضی می تواند در برآورد دقیق اثرات نامطلوب، پنهان و غیر ملموس فرسایش موثر عمل نموده و این امر ب...
[ 20 ] - بکارگیری روشهای PSO و PROMETHEE در مکان‌یابی ایستگاه بازیافت پسماندهای جامد شهری در شهرستان کرج
یکی از مسائل عمده و بغرنج جوامع بشری که حاصل فعالیت و مصرف‌گرایی غیراصولی بشر میباشد، تولید انواع مواد زاید جامد در کیفیت‌ها و کمیت‌های مختلف است. یکی از جالب‌ترین گزینه‌ها در مدیریت مواد زاید، بازیافت است که دارای صرفه اقتصادی و فواید زیست‌محیطی است. یکی از موارد بسیار مهم در اجرای صحیح عملیات بازیافت، یافتن بهترین مکان برای انجام عملیات است. هدف از این تحقیق ارائه چارچوبی جهت ترکیب روشهای ت...
[ 21 ] - مکان‌یابی ایستگاه بازیافت پسماندهای جامد شهری در شهرستان کرج با استفاده از GIS به کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و منطق فازی
مدیریت پسماندهای جامد بهعنوان یکی از شاخصهای مهم توسعه، در سطح کلان مطرح است. یکی از جالب‌ترین گزینه‌ها در مدیریت مواد زاید، بازیافت است که دارای صرفه اقتصادی و فواید زیست‌محیطی قابل‌توجهی است. یکی از موارد بسیار مهم در اجرای صحیح عملیات بازیافت پسماند، یافتن بهترین مکان برای انجام عملیات است. هدف از این تحقیق ارائه چارچوبی جهت ترکیب روشهای تصمیمگیری دلفی و دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتبی (A...
[ 22 ] - تعیین عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش‌های کم‌عمق در حوزه آبخیز خیاوچای
ارزیابی حساسیت‌پذیری زمین‌لغزش‌های کم‌عمق با استفاده از روشهای مناسب و تعیین عوامل مؤثر در کاهش خطرات آن بسیار مؤثر میباشد. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش‌های کم‌عمق و بررسی کارایی مدل شاخص آماری در تهیه نقشه حساسیت‌پذیری میباشد. بدین منظور تعیین نرخ مربوط به طبقات هر عامل با استفاده از روش شاخص آماری صورت پذیرفت که با تطبیق نقشه پراکنش زمین‌لغزش و 10 لایه اطلاعاتی تهیه...
[ 23 ] - بررسی عوامل محیطی ناپایداری سرزمین و پتانسیل بیابان‌زایی
Introduction: More than 168 countries face the phenomenon of land degradation and desertification. Land use changing and more exploitation of nature's potential in arid and semiarid ecosystems over the past three decades have increased the trend of desertification phenomena in these ecosystems. Deserts are dynamic ecosystems that are constantly evolving. Deserts are dynamic ecosystems that are ...
[ 24 ] - پایش و پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و زنجیرۀ مارکوف (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز سمل- استان بوشهر)
Assessment of land use spatiotemporal changes provide valuable data for managers to elaborate plans. Land use change modeling is one of the methods used by planers to manage land use changes. Detection of such changes may help decision makers and planners to understand the factors in land use and land cover changes in order to take effective and useful measures. Remote sensing (RS) and geograph...
[ 25 ] - ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‌زایی با استفاده از مدل ICD (مطالعۀ موردی: منطق حفاظت‌شدۀ کالمند یزد)
Nowadays, desertification is one of the ecological crises of the world. To control Desertification, having a clear understanding of its factors and processes is necessary. KALMAND Protected Area region of Yazd with area of 71269.37 Hectares’ was considered to evaluate current Condition of desertification using ICD. Iranian Classification of Desertification (ICD) was presented by M. Ekhtes...
[ 26 ] - مقایسه وضعیت فعلی بیابان‌زایی به دو روش IMDPA و MICD با تأکید بر معیار فرسایش بادی (مطالعه موردی: دشت فخرآباد مهریز)
In order to deal desertification phenomenon it is necessary to identify its producing and increases causes. For this purpose several studies conducted inside and outside the country that have been led to submit regional models.. Each of these models has different pattern and use different indicators which can lead to different results. In this study, Fakhrabad plain of Mehriz region by extent o...
[ 27 ] - تعیین و ارزیابی معیارها و نشانگر¬های پایداری در حوزه آبخیز طالقان- زیدشت یک
توسعه پایدار در صورتی تحقق مییابد که همپوشی بین لایههای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد گردد. هدف از این تحقیق تعیین معیارها و نشانگر‌های پایداری و ارزیابی و اندازهگیری پایداری میباشد. جهت ارزیابی پایداری در حوزه آبخیز زیدشتیک از رویکرد بومسازگان استفاده شده است که در پی حفظ تعادل بین سه مقوله اقتصادی، اجتماعی و اکوسیستم است. متغیرهای انتخابی با روشهای معمول و رایج ارزیابی شدند و مقد...
[ 28 ] - تعیین نواحی احتمالی تخلیه آب زیرزمینی زیردریایی به سواحل خلیج فارس در استان بوشهر با استفاده از نقشه ناهنجاری دمایی استاندارد
تخلیۀ آب زیرزمینی زیردریایی هرگونه جریان زیرسطحی آب است که از خشکی به طرف دریا وجود دارد. شناسایی نواحی دارای این جریان اهمیت بسیار زیادی در مطالعات هیدرولوژیک و اکولوژیک دارد. به‌منظور تعیین نواحی احتمالی تخلیۀ آب زیرزمینی به خلیج فارس در سواحل استان بوشهر، ابتدا با استفاده از نرمافزار ENVI® 5.3 و GIS10.3.1 و اعمال تصحیحات لازم (اتمسفریک، رادیومتریک، هندسی) بر داده‌های حرارتی باند 10 لندست 8،...
[ 29 ] - ارزیابی کارایی مولد کلیژن در تولید داده‌های اقلیمی به منظور استفاده در مدل WEPP (مطالعه موردی: ایستگاه زیدشت، استان البرز)
سابقه و هدف: مدل‌های هیدرولوژیک و محیط زیست ابزار مهمی برای مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست هستند، این مدل‌ها به داده‌های ورودی مختلف (مثل تابش خورشیدی، سرعت باد، بیشینه و کمینه دما، بارش، محتوای آب خاک، جریان آبراهه و غلظت رسوب) با فواصل زمانی متفاوت (مثل روزانه، ساعتی) نیاز دارند. این داده‌ها در بسیاری مناطق محدود میباشند. بسیاری از ایستگاه‌های ارزیابی اقلیمی دوره‌های آماری کوتاهی دارند و اغل...
[ 30 ] - بررسی تلفیق داده‌های بادسنجی با ژئومرفولوژی ارگ کاشان
یکی از مهمترین فرآیندهای طبیعی در مناطق نیمه خشک، خشک و فراخشک فرسایش بادی است که در نتیجه وزش بادهای فرساینده به وقوع میپیوندد. در مطالعات مربوط به فرسایش بادی باید سرعت باد و همچنین فراوانی و تداوم وزش باد در نظر گرفته شود. ارگ کاشان یکی از معدود مجموعههای متنوع از انواع تپههای ماسهای در ایران به شمار میآید. به منظور بررسی رابطه بین ویژگی های باد (نسبت یک جهته، شاخص بادناکی، تداوم و فراو...
[ 31 ] - مدلسازی کمی ارتفاع و فاصله بین تپههای ماسهای با استفاده از مطالعات ژئومرفومتریک در بیابان‌های داخلی ایران
با توسعه و پیشرفت مطالعات علوم زمین در علم ژئومرفولوژی شاخه جدید ژئومرفومتری ایجاد شده است که به نوعی دانشی تلفیقی در زمینه علوم زمین، ریاضی و کامپیوتر است. از این دانش می‌توان برای طبقه‌بندی کمی عوارض سطح زمین برپایه تغییرات ارتفاعی استفاده کرد. در این تحقیق تلاش شده است که با مدلسازی کمی ارتفاع و فاصله بین تپههای ماسهای در بیابان‌های داخلی ایران (ارگ کاشان و ارگ جن) و به طبقه‌بندی آنها پرد...
[ 32 ] - تهیه نقشه سیمای طرح با هدف کنترل فرسایش براساس الگوی ژئومورفولوژی (مطالعه موردی: حوضه آبریز زنوزچای)
در بسیاری از مناطق ایران انتخاب کاربری و مدیریت زمین بدون توجه به قابلیت‌ها و توان سرزمین انجام میشود که سبب اتلاف سرمایه و کاهش ظرفیت محیطی میشود. با دانستن وضعیت شکل زمین می‌توان به چگونگی خاک و رستنی‌های هر واحد شکل زمین و توان آن برای کاربری‌های انسان در سرزمین پی برد. در این تحقیق ابتدا با تلفیق سه نقشه جهت دامنه، شیب دامنه و طبقات ارتفاعی، نقشه شیب تهیه شد و در مرحله بعد نقشه ژئومورفولو...
[ 33 ] - تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش به منظور کنترل تخریب اراضی زراعی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان)
یکی از مهمترین عوامل تخریب اراضی زراعی حوزه آبخیز طالقان، زمین لغزش می باشد. زمین لغزش، یکی از انواع حرکتهای توده ای زمین است که هر ساله، موجب تخریب اراضی، تسریع فرسایش خاک و انتقال گسترده رسوبات به پشت سد طالقان میگردد. اولین گام در ارزیابی خطر و کنترل زمین لغزش، تهیه نقشه حساسیت به وقوع آن میباشد. هدف اصلی این تحقیق، تهیه نقشه حساسیت به وقوع زمین لغزش به منظور شناسایی مناطق مستعد به این پدیده...
[ 34 ] - ارزیابی ارتباط کاربری اراضی و آلودگی نیترات منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت قروه-دهگلان واقع در استان کردستان)
آلوده‌شدن منابع آب زیرزمینی به نیترات به یکی از نگرانی‌های مهم در اکثر دشت‌های ایران تبدیل شده است. اولین قدم در برنامهریزی و اجرای طرحهای جلوگیری و کنترل آلودگی، شناسایی منشاء آلودگی است. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت آلودگی نیترات آب زیرزمینی و تعیین اثر کاربری اراضی بر آن انجام شده است. به همین منظور داده‌های غلظت نیترات آب زیرزمینی 93 چاه مربوط به مهر ماه سال 1391 از شرکت آب منطقه‌ای استان...
[ 35 ] - شناسایی محدوده احتمالی حضور چشمه های زیردریایی خلیج فارس در سواحل استان بوشهر با استفاده از داده های حرارتی لندست 8
به منظور تعیین نواحی پتانسیل حضور چشمه های زیردریایی در سواحل استان بوشهر، نقشه دمای سطح دریا در اطراف بحرین و سواحل استان بوشهر با توجه به ضرایب تصحیحات اتمسفری و با اعمال روابط حاکم بر DN باند 10 حرارتی ماهواره لندست 8 طی چهار ماه از سال 1395 با استفاده از نرم‌افزارهای ENVI و ArcGIS تهیه گردید. پس از استخراج دمای برآوردی چشمه های زیردریایی بحرین، شش چشمه به عنوان شاخص تعیین شد. دمای این چشم...
[ 36 ] - تعیین نقش جنگلهای بلوط در حفاظت از کیفیت آب بر پایۀ تابع تولید خدمات در حوضۀ زوجی تنگ‌شول فارس
آبهای سطحی از مهمترین منابع تأمین آبهای آشامیدنی هستند که تحت تنشهای محیطی و انسانی قرار دارند. تحقیقات زیادی اثر مثبت پوشش جنگلی را بر کیفیت آب نشان داده‌‌اند، ولی نبود اطلاعات کمی و اقتصادی در زمینۀ تأثیر جنگل بر کیفیت آب، موجب شده است تا این مسئله فقط به طور کیفی بیان شود. اطلاعات کمی و به‌ویژه تأثیر آن بر هزینۀ پالایش آب در ایران بسیار کم است و یا موجود نیست. به این منظور، در پژوهش ح...
[ 37 ] - تعیین نمایه‌های مؤثر بر تغییر کیفیت خاک در رابطه با نوع کاربری اراضی
مطالعات کیفیت خاک در شناسایی اثرات مدیریت‌های مختلف در عرصه‌های کشاورزی و منابع طبیعی ازجمله تخریب مرتع و جنگل‌ها و احیای اراضی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش شاخص کیفیت خاک در دو عمق خاک و شش کاربری اراضی مختلف منطقه شهریار استان تهران با استفاده از تغییرهای فیزیکی و شیمیایی و آنالیز چند متغیره بدست آمد، بدین منظور کاربری اراضی مرتعی(طبیعی، قرق، تحت چرا) و زراعت آبی (باغ پسته، زراعت...
[ 38 ] - کاربرد ویژگیهای رسوب‌شناسی برای تعیین منشأ تپههای ماسهای حاشیه غربی دریاچه ارومیه
شناخت دقیق منشأرسوبات تپههای ماسهای و تعیین حساسیت آنها به فرسایش از اهمیت بالایی برخوردار است که موجب میگردد فعالیتهای اجرایی مبارزه با فرسایش در مناطق حساس‌تر متمرکز شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات رسوب‌شناسی و طبقه‌بندی تپههای ماسهای ایجاد شده در حاشیه غربی دریاچه ارومیه است. در پژوهش، ابتدا نقشه رخساره‌های ژئومورفولوژی منطقه تهیه و سپس به ترتیب 21 نمونه از منطقه برداشت و12 نمون...
[ 39 ] - ارزیابی صحت طبقه بندی تصویر ماهواره IRS-P6 با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Google Earth به منظور تهیه نقشه پوششی/ کاربری اراضی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان)
امروزه تصاویر سنجش از دور قادر به ارائه جدیدترین اطلاعات در جهت مطالعه پوشش زمین و کاربری های اراضی می باشند، که ارزش و قابلیت استفاده از نقشه های تولیدی، به میزان صحت آنها بستگی دارد؛ از این رو هدف این پژوهش ارزیابی صحت طبقه بندی تصویر سنجنده LISS-III ماهواره IRS-P6 با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Google Earth به منظور تهیه نقشه پوشش/کاربری اراضی بوده است، لذا از تصاویر ماهواره Quickbird که توسط...
[ 40 ] - آشکارسازی تغییرات پوشش/کاربری منطقه طالقان با استفاده از سنجش از دور
داده‌های سنجش از دور چند طیفی منبع اطلاعات مهمی برای تشخیص تغییرات سطحی میباشند، به طوری که امروزه تصاویر سنجش از دور قادر به ارائه جدیدترین اطلاعات در جهت مطالعه پوشش زمین و کاربری‌های اراضی هستند؛ لذا هدف این پژوهش آشکارسازی تغییرات پوشش/کاربری منطقه طالقان در فاصله زمانی 1366 تا 138...
[ 41 ] - مدلسازی کمی ارتفاع و فاصله بین تپههای ماسهای با استفاده از مطالعات ژئومرفومتریک در بیابان‌های داخلی ایران
باد به عنوان عامل اصلی در تخریب و فرسایش مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد که برای جلوگیری از اثرات تخریبی آن باید شناخت کافی از ویژگی بادهای منطقه حاصل گردد. هدف اصلی این تحقیق، وضعیت فرسایندگی باد و میزان حمل‌ماسه در منطقه مورد مطالعه میباشد. جهت بررسی از داده‌های بادسنجی 8 ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه با دوره آماری موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گلبادهای سالانه منطقه نشان داد که...
[ 42 ] - مدل سازی مشخصات ژئومتری فرسایش خندقی (مطالعه موردی: استان ایلام)
یکی از انواع فرسایشهای آبی که موجب تخریب اراضی و بر هم خوردن تعادل در پهنههای منابع طبیعی میشود، پدیدۀ فرسایش خندقی است. تخریب اراضی، بر هم خوردن منظر زمین و تعادل اکولوژیک و به مخاطره افتادن منابع زیستی در این مناطق، از جمله موارد دیگری است که پژوهش در مورد فرسایش خندقی به ویژه در شهرستان درهشهر را گریزناپذیر و الزامی میکند. در همین راستا تعداد 36 خندق در پهنۀ خندقی دره شهر در استان ایلا...
[ 43 ] - پایش روند تغییرات کاربری اراضی و نقش آن بر سنجه‌های سیمای سرزمین (بررسی موردی: شمال‌شرق اهواز)
اثر فعالیتهای انسان بر کاربری اراضی و سیمای سرزمین و اثرات متعاقب آن بر محیط طبیعی همواره مورد توجه بوده است. بنابراین آگاهی از این تغییرات به‌منظور برنامهریزی پایدار سرزمین مهم است. در این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات و تهیه نقشههای پوشش، از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده TM در سال 1990، سنجنده +ETM در سال 2002، سنجنده OLI لندست 8 در سال 2013 استفاده شد. مراحل اجرایی شامل تجزیه‌وتحلیل گرادی...
[ 44 ] - واکاوی و پهنه‌بندی انرژی باد بر اساس قابلیت حمل ماسه در راه‌آهن قم-تهران
با توجه به حاکمیت مناطق بیابانی در وسعت زیادی از ایران، بررسی و مطالعه رژیم بادی به‌منظور طراحی ایمن خطوط ریلی و همچنین حمل رسوبات بادی از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. در این پژوهش به واکاوی رژیم بادی و قابلیت حمل ماسه با استفاده از روش فرایبرگر در ایستگاه‌های هواشناسی موجود در حاشیه راه‌آهن قم-تهران به طول 178 کیلومتر پرداخته شده است. گلبادهای سالیانه نشان می‌دهند که درمجموع حاکمیت باد...
[ 45 ] - طبقه‌بندی ناهمواریهای کارستی با استفاده از شاخصهای ژئومورفومتریک و شبکۀ عصبی مصنوعی (مطالعۀ موردی: بخشی از حوضه‌های خرم‌آباد، بیرانشهر و الشتر)
استفاده از شاخصهای ژئومورفومتری در تفکیک ناهمواریهای سطح زمین کاربرد گستردهای را طی دهۀ گذشته در علم ژئومورفولوژی داشته است. در این تحقیق از روش پرسپترون چند لایۀ شبکۀ عصبی مصنوعی برای طبقه‌بندی ناهمواریهای کارستی استفاده شد. ابتدا با استفاده از نقشۀ مدل رقومی ارتفاع، شاخصهای ژئومورفومتری تهیه شد و سپس این شاخصها بهعنوان نرونهای لایۀ ورودی در شبکۀ عصبی مصنوعی استفاده شد. علاوه بر این از...
[ 46 ] - نقش تغییرپذیری اقلیمی برالگوی زمانی و مکانی فرسایندگی باران (بررسی موردی: حوزۀ آبخیز فشند)
انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آنها میباشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخصهای متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شدهاند که بر مبنای ویژگیهای باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آنها میباشند. همچنین تغییرات زمانی و مانی آن در برآورد مناطق حساس ضروری میباشد و به منظور مدیریت و حفاظ...
[ 47 ] - Determine the location of Gully erosion occurred based on the Geomorphology threshold and factors affecting it (case study: Cham-e- Zhab of Darrehshahr , Ilam)
Gully erosion is the most important water erosion which causes land degradation and imbalance in lands. Land degradation, broken ecological balance of landscapes and sensitive condition of biological resources are among reasons of gully erosion study. This study performed with the goal of determining the topographical threshold of gully erosion and expansion and also predicting sensitive areas ...
[ 48 ] - Determining the Factors affecting on the geometry of Gully Erosion (Case study: Darrehshahr, Ilam)
One of the types of water erosion and land degradation which causes imbalance in the area of natural resources and agricultural land and gives heavy losses, is the gully erosion phenomenon. To control this phenomenon, It is important to understand the influence factors on the geometry specification. Land degradation, a broken ecological balance of the land and landscape and risk of falling at b...
[ 49 ] - Analysis of Changes of Land use/Cover by using SWOT Matrix for Compling Solution for Land Use Sustainable Management of land use in Taleghan, Iran
Substantial population growth and urbanization arbitrarily banning the exploitation of natural resources and environmental factors adversely impacts the environment and resources necessary for nutrition and healthy life styles. The secret to success and survival of ecosystems depends on a stable, continuous monitoring of the environment. The SWOT model has been developedto consider all int...
[ 50 ] - تعیین نقش روند تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی بر وضعیت بیابان‌زایی آتی، مطالعه موردی: سبزوار
رشد فعالیتهای صنعتی طی 200 سال گذشته در دنیا منجر به افزایش بی‌سابقه غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر و افزایش دما در لایههای پایین اتمسفر شده است. بی‌نظمی در وضعیت بارندگی‌ها، خشکسالی‌ها و بیابان‌زایی در نقاط مختلف دنیا در ارتباط با چنین تغییرات اقلیمی مرتبط دانسته شده است. از آنجایی‌که پدیده بیابان‌زایی بهعنوان یکی از بارزترین وجوه تخریب منابع طبیعی در جهان مطرح شده است، در این پژوهش با بر...
[ 51 ] - بررسی روند تغییرات سرعت ماهانه باد در حاشیه دریاچه ارومیه طی 30 سال گذشته
بررسی روند تغییرات سرعت باد بهعنوان یکی از پیچیده‌ترین شاخصهای هواشناسی از اهمیت فراوانی برخوردار است. به صورتی که ازنظر مقیاس‌های زمانی اعم از کوتاه‌مدت یا بلندمدت و مکانی بر ویژگیهای اقلیمی هر منطقه‌ای تأثیرگذار بوده است. در تحقیق حاضر، با استفاده از رویکرد آزمون‌های نا پارامتری من- کندال و پتیت جهت تحلیل روند سری‌های ماهانه و سالانه در 4 ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه (ایستگاه‌های ت...
[ 52 ] - تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر آبدهی چشمههای کارستیک در منطقة البرز میانی
در توسعه منابع آبی موجود، عوامل متعددی تأثیرگذار میباشد که از جمله این عوامل می‌توان به نقش عوامل ساختاری نظیر گسل‌ها، درز و شکاف‌ها و عوامل ژئومورفولوژیک همچون زبری توپوگرافیکی منطقه اشاره کرد. این پژوهش به بررسی تأثیر این عوامل در وضعیت منابع آب کارستی و در نهایت رخداد چشمه‌ها در منطقه البرز میانی می‌پردازد. عوامل مذکور در قالب لایههای اطلاعاتی مؤثر بر ذخیره آب زیرزمینی در سامانه‌های سیستم ...
[ 53 ] - Spatial Assessing of cost-effectiveness of check dams in controlling sediment load (Case study: Kond watershed)
Extended abstract 1- Introduction Evaluation is a process of assessing the degree of achievement to determined goals. In the meantime, choosing the right method for evaluating the effects will have a significant role on the results and management strategies. Therefore, considering the importance of check dams in watershed management programs in Iran, in this study, performance of check dams i...
[ 54 ] - تحلیل و بررسی شاخصهای خشکسالی هیدرولوژیکی استان کردستان
استان کردستان در سالهای اخیر با افت چشم‌گیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. در این پژوهش، فاصله زمانی بین وقوع خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدرولوژیکی، در جهت تمهیدات لازم برای مقابله با خشکسالی ناشی از کمبود منابع آبی سطحی و زیرزمینی تعیین شد. به‌همین دلیل، وضعیت خشکسالی هیدرولوژیکی استان کردستان با استفاده از شاخص منابع آب زیرزمینی (GRI) و شاخص خشکسالی جریانات رودخانه‌ای (SDI) ارزیا...
[ 55 ] - ارزیابی عملکرد سدهای اصلاحی در کنترل دبی و بار رسوبی در دوره عمر مفید آنها (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کند)
سابقه و هدف: ارزیابی عملکرد عملیات آبخیزداری همواره با مقایسه پاسخ‌های حوزه آبخیز در شرایط قبل و بعد از اجرای عملیات انجام میشود. این روند سبب میشود تا اثر عملیات در طول زمان پخش شده و اثر واقعی آن دیده نشود و متعاقباً ضعف آن سری عملیات در طول زمان ناشناخته باقی بماند. لذا با توجه به اهمیت سدهای اصلاحی در برنامه‌های آبخیزداری در ایران، هدف از این مطالعه تعیین زمان واقعی تاثیر یا عمر مفید سدهای...
[ 56 ] - بررسی وضعیت خطوارگی سازندهای کارستی حوزه‌های آبخیز مشرف به خلیج فارس
این پژوهش سعی بر آن دارد تا با تعیین خطوارههای سازندهای زمینشناسی منتهی به خلیج فارس و تبیین سهم نسبی هر سازند، نقش و اهمیت سازندهای کارستی را در نفوذ جریانهای سطحی و تغذیه منابع آب زیرزمینی منطقه به نمایش بگذارد. بدین منظور، نزدیکترین زیرحوضهها از چهار حوضۀ رودخانههای مند، حله، کَل-مهران و زهره به سواحل خلیج فارس جهت استخراج خطوارهها، ترسیم نمودارهای گلسرخی و تحلیل آنها با استفاده از نر...
[ 57 ] - Seasonal Variation of the Solute and Determine the Solubility of Limestone Formations
Study of karstic rocks properties, understanding teh chemical and physical properties TEMPhas a special place in resent researches. By understanding of teh properties mentioned such as Bulk density, Porosity, coefficient of solubility, solubility rate … can be evaluated for karst development in teh soluble rocks. Teh purpose of dis study is teh assessment of seasonal variations of teh solute an...
[ 58 ] - مدلسازی رسوب معلق و تعیین عوامل مؤثر بر آن در حوزه‌های آبخیز کارون بزرگ و کرخه
پدیده‌های فرسایش و رسوب دو پدیده اجتنابناپذیر حوزه‌های آبخیز هستند. در این پژوهش به منظور مدلسازی تعیین بار معلق رسوب 69 حوزه موجود در حوزه‌های آبخیز کارون بزرگ و کرخه ابتدا اطلاعات 30 نوع ویژگی فیزیوگرافیکی، ژئومرفولوژیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شد. با استفاده از تجزیه مؤلفه‌های اصلی، ماتریس خصوصیات به 8 ویژگی عامل مبنا شامل: رسوب سالانه، مساحت، محیط، طول آبراهه ...
[ 59 ] - Determining the effect of plant species type on some soil properties in the mountain rangelands in Kakhk watershed
Abstract Background and objectives: Biological control of erosion in sloping lands and recognizing the effects of plant species, which are used for rangeland improvement, is the most effective and sustainable method for stabilizing and controlling soil fertility in rangeland.Variations of plants composition cause extensive changes in the soil so that in the short term return to the origina...