محمدرضا نوری دلوئی
تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی، گروه ژنتیک پزشکی
[ 1 ] - CAR T- cellها: درمانی هدفمند در سرطان
سابقه و هدف: با توسعه و پیشرفت روزافزون در زمینة ایمنی‌درمانی تومورها، امروزه توجه خاصی به درمانهای ایمنی انواع سرطان‌ها معطوف شده است. درمانهای بر پایة گیرنده‌های کایمری آنتی‌ژن‌ها (CARs)، یکی از انواع درمانهای مبتنی بر سلول‌های Tی تغییریافته به‌شمار می‌رود که به‌صورت هدفمند تنها روی سلول‌های توموری فرد و نه سلول‌های طبیعی اثر می‌گذارد. مواد و روش‌ها: پژوهش‌ها در دهه‌های اخیر حاکی از این ا...
[ 2 ] - ویرایش هدف‌دار ژنوم با میانجی‌گری نوکلئازهای مهندسی شده؛ رویکردی نو در ژن درمانی
زمینه و هدف: مهندسی هدف‌دار ژنوم(genome targeting engineering)، یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های مهندسی ژنتیک در هزاره‌ی سوم است. اساس این فرایند در عملکرد اندونوکلئازهای مهندسی‌شده نهفته‌است.این ابزارها از طریق ایجاد برش‌های دو رشته‌ای در یک ناحیه‌ی شناخته-شده از ژنوم و به‌دنبال آن ترمیم این برش‌ها توسط سازوکارهای نوترکیبی هومولوگ (Homologous Recombination) یا اتصال انتهاهای غیرهومولوگ (Non-Homologo...
[ 3 ] - ژنتیک مولکولی، تشخیص و درمان سرطان پستان: مقاله مروری
سرطان پستان رایج ترین سرطان در میان زنان است و از هر 8 تا 10 زن، یک نفر دچار سرطان پستان می شود. این سرطان یک بیماری به شدت ناهمگن است که به انواع متعددی چون (Lobular carcinoma in situ) LCIS،(Ductal carcinoma in situ) DCIS ، و کارسینوم مهاجم تقسیم می شود. دو ژن BRCA1 و BRCA2 با خطر بالایی همراه بوده و مرتبط با سرطان ارثی پستان هستند. جهش در ژن CHEK2 نیز به بخش عمده ای از سرطان های خانوادگی منجر...
[ 4 ] - ارتباط بین چند شکلی ژن IL-1Ra در دهنده و گیرنده پیوند مغز استخوان با بیماری پیوند علیه میزبان به عنوان یک عامل پیش‌آگهی دهنده
چکید ه سابقه و هدف GVHD بیماری است که در 40-20 درصد از گیرندگان پیوند هماهنگ از نظر HLA دیده میشود. شماری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که چند شکلی در ژن‌های سایتوکاین، بر مشکلات پس از پیوند تاثیر می‌گذارد. یکی از اعضای این خانواده( IL-1RN ) آنتاگونیست گیرنده (IL-1Ra)IL-1 را کد میکند که یک مولکول با خاصیت ضد التهابی است و با IL-1 a و IL-1 b در اتصال به گیرنده رقابت میکند. میزان شرکت IL-1 د...
[ 5 ] - مهندسی ژنوم از آزمایشگاه تا بالین توسط CRISPR/Cas9
اکتشاف قیچیهای مولکولی به همراه توانایی آنها در ایجاد تغییرات هدفمند در نقاط مشخصی از ژنوم، به بررسیهای کارکردی ژنها، ژنوم و اپیژنوم منجر شده است. این فنون با افزایش فهم پژوهشگران در رابطه با اساس مولکولی بیماریها و تسهیل درمانهای نوین ژنتیکی کمک شایانی به علم ژنتیک پزشکی کرده است. سادگی سیستم CRISPR/Cas9، دستورزی راحت و قابلیت هدفگیری چندگانه، CRISPR/Cas9 را به عنوان سیستم منتخب در بسی...
[ 6 ] - lncRNAها: راهکاری نو در درمان سرطان
lncRNAها (long non-coding RNAs)، رونوشتهای غیر کد کنندهی پروتئین با طول بلندتر از 200 نوکلئوتید هستند که از طریق ساختار مولکولی ویژهی خود، با سایر مولکولها در میانکنش بوده و از این طریق بر شماری از فرایندهای مهم سلولی تاثیرگذار هستند. بررسی کارکردهای lncRNA در مسیرهای متنوع سلولی، به نحو گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. این مولکولها به شکل طبیعی در انواع سلولها بیان میشوند، اما بیان ک...
[ 7 ] - نقش lncRNA ها در پیدایش سرطان
سرطان، بیماری پیچیده‌ای است که بیان ژن در آن به صورت نامتعادل انجام می‌پذیرد. عامل‌های ژنتیکی درگیر در ایجاد سرطان، به نحو قابل‌توجهی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. با این وجود، شواهد نشان داده‌اند که بخش چشمگیری از عامل‌های مستعدکننده به سرطان را نمی‌توان به تغییر در توالی‌های کدکننده پروتئین نسبت داد. شناسایی شمار زیادی از RNAهای غیر کدکننده‌ی بلند (long non-coding RNAs یا lncRNAs) با طول بیش...
[ 8 ] - lncRNAها: جایگاه و سازوکارهای عملکرد آنها
در پستانداران، بخش عمده‌ای از فراورده‌های بیان ژن را توالی‌های ریبونوکلئوتیدی غیر کدکننده‌ی پروتئین تشکیل می‌دهند. این توالی‌ها شامل مولکول‌های RNAی کوتاه و بلند، با اندازه‌هایی در بازه‌ی ده‌ها تا صدها نوکلئوتید هستند، که به مواردی از آنها با طول بیش از 200 نوکلئوتید، RNAی بلند غیر کدکننده‌ی پروتئین یا lncRNA گفته میشود. مولکول‌های lncRNA که عملکردشان وابسته به ساختار مولکولی منحصر به فرد...
[ 9 ] - فارماکوژنومیک وسلول‌های بنیادی سرطان
فارماکوژنومیک در زمینه سرطان هم چنان به عنوان مناسب‌ترین راهکار برای درمان فردی بیماران در نظر گرفته میشود، اگرچه تاکنون کاربرد بالینی آنها به چند ژن محدود بوده است. در شماری از سرطان‌هارابطه بین ژنوتیپ و نتایج بالینی امیدبخش بوده است، اما از آن جا که اغلب مطالعات فارماکوژنومیک جاری به نقش در حال ظهور سلول‌های بنیادی سرطانی (cancer stem cells, CSCs) در حساسیت و مقاومت در برابر دارو‌ها توجه...
[ 10 ] - ناپایداری‌های ژنتیکی و ناهنجاریهای سانتروزومی در سرطان
ناپایداری های ژنتیکی از مهم‌ترین موارد مشاهده شده در سرطان است که به انواع گوناگون مانند ناپایداری های کروموزومی و ناپایداری‌های ریزماهواره تقسیم میشوند. ناهنجاریهای سانتروزومی از جمله موارد مهم ایجاد کننده ناپایداری‌های کروموزومی هستند. سانتروزوم‌ها به عنوان مرکز سازماندهی میکروتوبول‌ها (MTOC) عمل می‌کنند و به این ترتیب تعداد، قطبیت و سازمان دهی میکروتوبول های اینترفازی و میتوزی را انجام می‌د...
[ 11 ] - نقش ریز RNAها در تنظیم بیان ژن، آپوپتوز، تشخیص و درمان سرطان
آپوپتوز، مرگ برنامه ریزی شده سلول است که در پاسخ به عامل‌های تنش‌زای گوناگون در بدن رخ می‌دهد. این فرایند، پدیده فعال و وابسته به انرژی است که ساز و کارها و عامل‌های ژنتیکی با برنامه‌های ویژه در کنترل و اجرای آن نقش دارند. سلول‌های محکوم به آپوپتوز دارای شاخص‌های ویژه‌ای هستند. آپوپتوز در مراحل متفاوت از تکامل زیستی موجود زنده نقش دارد و چنان چه از تنظیم خارج شود، بیماری‌های گوناگونی از جمله سر...
[ 12 ] - نقش خانواده کینازهای آرورا (Aurora Kinases) در تقسیم سلول و درمان سرطان
چکیده :چرخه سلولی در یوکایوت‌ها و به ویژه انسان مجموعه‌ای منسجم از رخدادهای به هم پیوسته است که موجب رشد و تقسیم سلول می‌گردد. چرخه سلولی به مرحله‌های G1، S، G2 و M تقسیم می‌گردد که بخش میتوز، خود دارای پنج مرحله پروفاز، پرومتافاز، متافاز، آنافاز و تلوفاز است که در انتها نیز دو سلول دختری با سیتوکینز (تقسیم سیتوپلاسم) از هم جدا میشوند. تنظیم دقیق فرایند-های میتوزی تحت کنترل های پس ترجمه‌ای قرا...
[ 13 ] - بررسی فراوانی پلی‌مورفیسم‌های TNFα-244GàA، TNFα-308GàA و TNFα-238GàA در افراد سالم و مبتلا به مالاریا در دو استان کرمان و هرمزگان
سابقه و هدف : عامل نکروز کننده تومور آلفا ( TNFα ) یکی از سایتوکینهای اصلی میباشد که در بیماریزایی عفونتها نقش مهمی دارد. به نظر میرسد که استعداد ژنتیکی ابتلا به نوع حاد مالاریا نیز با چندشکلی در ناحیه پروموتری این ژن در ارتباط باشد. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی چند شکلیهای G à A 308- ، G à A 244- و G à A 238- در ناحیه پروموتری ژن α TNF در 174 فرد بومی دو استان کرمان و هرمزگان بود. ...
[ 14 ] - بررسی مولکولی جهش های ژن گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز(G6PD) در بیماران مبتلا به فاویسم استان های فارس و اصفهان
سابقه و هدف: نقص گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) به نام بیماری فاویسم رایج ترین نقص آنزیمی در انسان است که در سرتاسر جهان 400 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی مولکولی جهش های رایج مدیترانه ای، Chatham، Cosenza و A-(G202A/A367G) در بیماران مبتلا به فاویسم دو استان فارس و اصفهان بود.روش بررسی: در این مطالعه بنیادی، 96 نمونه خون بیماران مبتلا به فاویسم استان ها...
[ 15 ] - شناسایی و تعیین میزان بیان mRNA دو اسپلایس واریانت گیرنده µ اوپیوئیددی (hMOR-1A و hMOR-1O) در لمفوسیت‌های خون محیطی معتادان ترک‌کرده
زمینه و هدف گیرنده µ اوپیوئیدی در بروز آثار سوء و نیز درمانی اوپیوئیدها مانند مرفین و هرویین نقشی اساسی دارد. این گیرنده در مسیرهای عصبی مربوط به اعتیاد در مغز به میزان زیادی بیان میشود. هدف این مطالعه، یافتن یک بیومارکر محیطی در مطالعات مربوط به اعتیاد از طریق بررسی میزان بیان mRNA مربوط به دو اسپلایس واریانت گیرنده µ اوپیوئیدی، یعنـی hMOR-1A و hMOR-1O در لمفوسیت‌های خون محیطی معتادان ترک کرد...
[ 16 ] - Polymorphism analysis of malaria susceptibility biomarkers in G6PD deficiency patients
Abstract Background: Several studies suggested that some traits and polymorphisms in human genome such as G6PD deficiency and other genes have protective effects on susceptibility to malaria infection . Methods: In present study we investigated the prevalence of TNF [1] -244GgA, TNF [1] - 308 GgA,TNF [1] -238GgA, NOS2-954GgC, MBL54GgA, MBL 57GgA, MBL IVSI - 5 GgA polymorphisms and G6P...
[ 17 ] - Epithelial to mesenchymal transition concept in Cancer: Review article
Owing to this fact that most of the mortalities in cancers are as a result of metastasis, study on the involved pathways in metastasis including Epithelial to mesenchymal transition (EMT) would be so critical and important. Up to date, several extensive studies have been carried out to determine the correlation between EMT and cancer and their results have shown that the EMT plays pivotal role ...
[ 18 ] - Applications of multiplex ligation-dependent probe amplification (MLPA) method in diagnosis of cancer and genetic disorders
Introduction: Lots of human diseases and syndromes result from partial or complete gene deletions and duplications or changes of certain specific chromosomal sequences. Many various methods are used to study the chromosomal aberrations including Comparative Genomic Hybridization (CGH), Fluorescent in Situ Hybridization (FISH), Southern blots, Multiplex Amplifiable Probe Hybridisation (MAP...
[ 19 ] - Prognostic molecular markers in hepatocellular carcinoma (Review article
Hepatocellular carcinoma (HCC) is the 5th commonest malignancy worldwide and is the third most common cause of cancer-related death. The prevalence is different in the world. The ability to predict patients at higher risk of recurrence and with a poor prognosis would help to guide surgical and chemotherapeutic treatment according to individual risk. As understanding of hepatocarcinogenesi...
[ 20 ] - فن ذوب DNA با تفکیک بالا و کاربردهای راهبردی آن به‌ویژه در ژنتیک مولکولی
مقدمه: در دنیای گسترده و در حال رشد علوم سلولی و به‌ویژه مولکولی، مهم‌ترین مساله‌ای که موجب میشود یک فن بیشتر مورد توجه و استفاده قرار گیرد، آن است که از دقت، سرعت و ویژگی کافی برخوردار بوده و به‌ویژه دردسترس و کم‌هزینه باشد. میزان به‌کارگیری "ذوب‌شدگی با تفکیک بالا" در کارهای پژوهشی، در مقایسه با سایر فنون به‌نحو چشمگیری رشد کرده و دلایل این رشد را می‌توان در شایستگی‌ها و مزیت‌های این روش دان...
[ 21 ] - نقش p53 در آپوپتوز و درمان سرطان
چکیده مقدمه: ژن p53، معروف‌ترین ژن بازدارنده توموری است که در بیش از 50% سرطان‌های انسانی دچار جهش میشود. این ژن با عنوان‌هایی چون "نگهبان ژنوم"، "ژن فرشته نگهبان" و "استاد نگهبان" توصیف شده است که به نقش حیاتی آن در پایداری ژنومی، و سرکوب توموری عمدتاً با القای آپوپتوز، توقف چرخه سلولی، پیری، و مهار رگ‌زایی اشاره دارد. در این مقاله مروری، پیشرفت‌های اخیر در رابطه با p53، به‌ویژه نقش آن در آپو...
[ 22 ] - ژنتیک مولکولی و ژن درمانی در سرطان تخمدان
تخمدان به شکل دو غده کوچک در دو سوی جسم رحم قرار گرفته که توسط انتهای لوله تخمدان پوشانده شده اند. سرطان اپی تلیال تخمدان رایج ترین نوع این سرطان بوده و تا هنگام متاستاز معمولاً بدون علامت باقی می ماند. به همین دلیل در بین همه بدخیمی های دستگاه تناسلی زنان، از بالاترین موارد مرگ و میر برخوردار است. این سرطان، ششمین سرطان زنان در کشورهای غربی و پنجمین علت مرگ به دلیل سرطان در زنان ایالات متحده آم...
[ 23 ] - ژنتیک مولکولیHIV :جایگاه، اهمیت و چشم‌انداز آن
نشانگان کمبود ایمنی اکتسابی (Acquired Immunodeficiency Syndrome) در اثر آلودگی به ویروسی از خانواده لنتی ویروس‌ها (Lenti Viruses) به نام ویروس نقص ایمنی انسان (Human Immunodeficiency Virus) ایجاد میشود. این بیماری برای نخستین بار در سال 1981 کشف شد و از آن زمان تاکنون میلیون‌ها انسان در سراسر جهان جان خود را از دست داده‌اند. در ایران تاکنون بیش از شانزده هزار فرد آلوده به HIV شناسایی شده‌اند و...
[ 24 ] - Targeted cancer therapy: review article
Cancer is one of the most dangerous health problems of today modern societies which has an increasing rate especially in developing countries. There are many diverse ongoing treatment attempts trying to defeat cancer. Despite that, scientists have been unable to find a permanent cure for this disease. In many cases although there is a successful first response in patients, cancer cells are fina...
[ 25 ] - بررسی جهش‌های رایج ژن‌های KRAS و BRAF در بیماران مبتلا به کارسینومای بافت سنگ‌فرشی سر و گردن
Background: Head and neck squamous cell carcinoma (HNSCC) is the malignancy of squamous cells (the epidermal layer of skin) in cavities in head and neck includes: larynx, pharynx, paranasal sinuses and oral cavity. The main goal of this research was to understand the effect of mutations in two important genes (KRAS and BRAF) in RAS/MAP kinase (EGFR) signaling pathway in tumor cells with head an...
[ 26 ] - سلول‌های بنیادی چند‌توان القا شده در پژوهش و درمان بیماریها: مقاله مروری
Differentiated cells can change to embryonic stem cells by reprograming. Generation of induced pluripotent stem cells (iPSCs) has revolutionized the field of regenerative and personalized medicine. iPSCs can self-renew and differentiate into many cell types. iPSC cells offer a potentially unlimited source for targeted differentiation. Through the expression of a set of transcription factors, iP...
[ 27 ] - متاستاز سرطان، عامل‌های ژنتیکی و ریز محیطی بافت ثانویه: مقاله مروری
Cancer is one of the main reasons of mortality worldwide, and more than 90 percent of cancer deaths are due to metastasis. Although primary tumors are curable using chemical adjuvant therapy or surgery, metastatic tumors are mostly incurable. This resistance shows the high rate of mortality among patients with metastatic disease. Being a sequential event, metastasis is a subtle and intricate pr...
[ 28 ] - بررسی وراثت دوژنی ژن GJB4 در ناشنوایان غیر‌سندرومی مغلوب اتوزومی دارای یک آلل جهش‌یافته GJB2
زمینه و هدف: ناشنوایی غیر‌سندرومی مغلوب اتوزومی (ARNSHL) تا حدود 50% موارد در اثر جهش‌های ژن GJB2 (Gap junction protein, beta 2, 26kDa) کد کننده کانکسین 26 ایجاد میشود. با این حال 10 تا 42% از ناشنوایان دارای جهش‌های مغلوب، حامل تنها یک آلل جهش‌یافته GJB2 هستند. جهش در ژن GJB4 کد کنندهی کانکسین 3/30 نیز می‌تواند باعث ناشنوایی شود. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات در ژن GJB4 به عنوان آلل دوم ...
[ 29 ] - امروز و فردای پزشکی شخصی شده
اکتشافات ژنتیک اخیر و تحولات مربوط به آن در تکنیکهای ژنوم منجر به تجاری سازی سیستم های جدید تشخیصی برای مطالعه بیماری یا سنجش نتایج درمانی در بیماران شده است. این رشته "پزشکی شخصی" نامیده میشود و از ساختار ژنتیکی بیمار برای آزمون روشهای تشخیص، درمان یا پیشگیری بیماری خاص آن استفاده میکند. طبق باور پزشکی شخصی، از آنجا که افراد دارای خصوصیات منحصر به فرد مولکولی، فیزیولوژیکی، محیطی و رفتاری ه...
[ 30 ] - The molecular genetics of neurofibromatosis type 1 and its future prospective
Abstract Neurofibromatosis type 1 (NF1) is an autosomal dominant tumor predisposition syndrome that is caused through loss of function mutations of a tumor suppressor gene termed neurofibromin 1. Therapeutic decisions are presently restricted for NF1-associated tumors, where treatment is often restricted to thorough surgical resection with perfect margins. In this review article, the multif...
[ 31 ] - Circular RNA: features, functions and their correlation with diseases especially cancer
In early 2012, the world of science saw a fascinating discovery called circular RNA as a transcription product of thousands of genes in mice and humans. These circular RNAs have recently been grouped as the encoding RNA in an independent group that their remarkable difference with other RNAs is that these RNAs are not linear, in which two ends connect with a covalent connection creating a loop-...
[ 32 ] - Epithelial-Mesenchymal Transition and Inflammation in Head and Neck Squamous Cell Carcinoma
Head and neck squamous cell carcinoma (HNSCC) represents a large majority of cancers arising from the head and neck, especially the oral cavity. Despite advances in therapy, the five-year survival rate remains low due to the number of patients presenting advanced stages of the disease. The role of epithelial-mesenchymal transition (EMT) in tumorigenesis in HNSCC remains unexplored. The current ...
Co-Authors