عباس مصلایی‌پور
دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)
[ 1 ] - عرفان امام خمینی(س) و جلوه‌های آن در تفسیر عرفانی از قرآن کریم
بى‌گمان، سنگبناى همة اندیشه‌ها و رفتارهاى امام را باید در اندیشة عرفانى و خداشناسى شهودى ایشان جستجو کرد. امام با خرق حجاب ضخیم سلوک علمی و برهانى، حقیقت عبودیت را در وجود خویش نمودار ساخت و در پرتو قرآن به مرتبت کامل ایمان و اطمینان قلبى دست یافت. رویکردى که به تحریر مبانى نظرىِ عرفان در صحیفه‌هاى عرفانى چون شرح دعاى سحر، تعلیقه و حاشی...
[ 2 ] - اعراف از منظر مفسران فریقین
مسئله «اعراف و اعرافیان» از جمله مسائل مربوط به عالم آخرت است که فقط یک یا دو بار در قرآن کریم ـ آیات 46 تا 49 سوره اعراف به طور مستقیم و آیه 13 سوره حدید، به طور غیرمستقیم ـ با خصوصیاتی مبهم به کار رفته است که این نیز شناخت آن را مشکل‌تر میکند. از دیرباز مفسران فریقین ـ شیعه و اهلسنت ـ به بررسی چیستی «اعراف» و کیستی «اعرافیان» پرداخته‌اند. در این تحقیق سعی شده است، تا جایگاه و ت...
[ 3 ] - فضایل اخلاقی ویژه زنان از منظر مفسران فریقین
مفسران قرآن کریم در طول تاریخ نسبت به جایگاه زنان در تفاسیر ـ سنّتی، توجیهی، تبیینی، نوگرایانه و جنسیتی ـ فهم خود را از آیات ارائه کردهاند که برخی از آنها منجر به برداشت اشتباه و تبعیض آمیز میان زن و مرد در خانواده و جامعه شده است، البته به تدریج دیدگاههای آنها با روی کار آمدن روشهای تفسیری دیگر اصلاح شدند، ولی با این وجود هنوز برخی زنان ارزش وجودی خود را نمی‌دانند. کتابها بیشتر به فضا...
[ 4 ] - تفسیر تطبیقی آیه پایانی سوره رعد
مفسران اهلسنت درباره مصداق آیه 43 سوره رعد، دیدگاههای مختلفی را بیان کردهاند، اما یک دیدگاه میان آنان و مفسران شیعه مشترک است. در این آیه خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد: به کسانی که منکر نبوت تو هستند، بگو: خدا و کسی که علم کتاب نزد او است، میان من و شما گواه است. این مفسران مراد از اسم موصول در این آیه یعنی «وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ» را امیرالمؤمنین علی(ع) می‌‌دانند که در شناخت حقانیت قرآن...
[ 5 ] - نگرش قرآن کریم در زمینه دشمن شناسی در تفاسیر فریقین
بحث شناختِ دشمن در قرآن کریم از موقعیت ویژه‌‌ای برخوردار است و خداوند در آیات متعددی دشمنان متنوع جبهه حق را در قالب واژگان مختلفی معرفی میکند و چهره‌‌های پلید و گمراه کننده آنان را برای پیروان حق آشکار می‌‌نماید، تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند. در مقالات متعددی، موضوع دشمن شناسی مورد بررسی قرار گرفته است، اما در این مقاله، واژگان متعددی که در زمینه دشمن شناسی در قرآن کریم ...
[ 6 ] - تحلیل دیدگاه سیوطی درباره آیات مبیّن با تأکید بر اندیشه‌های علامه طباطبایی(ره)
یکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرارگرفته، موضوع «مجمل و مبیّن» در قرآن‌کریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب «الإتقان فی علوم القرآن» فصلی با عنوان «فی مجمله ومبیّنه» دارد و آیاتی را که از نظر او دارای اجمال هستند و نیز آیات مبیّن را برشمرده و معانی مختلف آنها را بیان‌کرده‌است. اسباب و عوامل اجمال که توسط سیوطی بیان شده، در تمامی نمونه‌هایی که وی در کتاب ...
[ 7 ] - الگوی سیاستگذاری فرهنگی در قرآن کریم
مقوله فرهنگ، موضوعی بسیار پردامنه است که در گرایش‌های مختلف علمی مورد بررسی قرار گرفته است. سیاستگذاری فرهنگی در واقع نوعی برنامه‌ریزی راهبردی دراز مدت است که از آرمان‌ها و ارزش‌های جامعه الهام می‌گیرد و برنامه‌ریزی میان مدت و کوتاه‌مدت را هدایت میکند. هدف این پژوهش که بر مبنای روش‌شناسی توصیفی - تحلیلی است، تبیین الگوی سیاستگذاری فرهنگی مبتنی بر قرآن کریم و ارائه راهکارهای پیشنهادی متناسب، ...
[ 8 ] - بررسی روایات تفسیری فریقین در مسئلۀ ازدواج حضرت با یوسف (ع) زلیخا
In the holy Quran no mention is made of the marriage of Yusuf and Zulaykhā, but in the compendiums of narrations and exegeses of the two sects there are fourteen narrations about it of which eight are mentioned in exegeses and six in books of traditions. Of course, the exegeses compared to books of narrations are much older. A survey of these narrations shows first that they have been reported ...
[ 9 ] - روش علامه طباطبایی در تفسیر«البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» در مقایسۀ اجمالی با تفسیر «المیزان»
عموم محقّقان، علامه طباطبایی را بیشتر با کتاب المیزان فی تفسیر القرآن میشناسند؛ امّا آنچۀ دربارۀ ایشان کمتر بیان شده، آن است که این مفسّر بزرگِ قرن، قبل از نگارش این تفسیر، کتاب تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن را به رشته تحریر در آورده است. سؤالی که در اینجا مطرح است آن است که علّت این تألیف دوبارۀ تفسیر چیست؟ در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به روش شناسی تفسیر البیان و مقایسۀ اجمال...
[ 10 ] - مفهوم شناسی جنت در قرآن کریم
در قرآن کریم از انواع مختلفی از جنت نام برده شده که اوصاف و درجات آنها نیز باهم متفاوت است. بررسی اصناف و القاب جنت در قرآن کریم از دیدگاه تفاسیر مهم فریقین و نیز تحلیل مراتب گوناگون آن در قرآن کریم از مهم‌ترین اهداف این مقاله است. براساس یافته‌های این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، اوصاف و درجات مطرح شده در قرآن کریم در نهایت جزء یک جنت واحد هستند و تفاوت آنها در تفا...
[ 11 ] - تحلیل دیدگاه سیوطی درباره آیات مبیّن با تأکید بر اندیشه‌های علامه طباطبایی(ره)
یکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرارگرفته، موضوع «مجمل و مبیّن» در قرآن‌کریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب «الإتقان فی علوم القرآن» فصلی با عنوان «فی مجمله ومبیّنه» دارد و آیاتی را که از نظر او دارای اجمال هستند و نیز آیات مبیّن را برشمرده و معانی مختلف آنها را بیان‌کرده‌است. اسباب و عوامل اجمال که توسط سیوطی بیان شده، در تمامی نمونه‌هایی که وی در کتاب ...
[ 12 ] - الگوی سیاستگذاری فرهنگی در قرآن کریم
مقوله فرهنگ، موضوعی بسیار پردامنه است که در گرایش‌های مختلف علمی مورد بررسی قرار گرفته است. سیاستگذاری فرهنگی در واقع نوعی برنامه‌ریزی راهبردی دراز مدت است که از آرمان‌ها و ارزش‌های جامعه الهام می‌گیرد و برنامه‌ریزی میان مدت و کوتاه‌مدت را هدایت میکند. هدف این پژوهش که بر مبنای روش‌شناسی توصیفی - تحلیلی است، تبیین الگوی سیاستگذاری فرهنگی مبتنی بر قرآن کریم و ارائه راهکارهای پیشنهادی متناسب، ...
[ 13 ] - تحلیل و بررسی انتقادی تفسیر المنار از منظر علامه طباطبایی
این پژوهش پس از مطالعه‌ی تفسیر المیزان و بررسی چگونگی برخورد علامه طباطبایی نسبت به نظرات مؤلفان المنار با روشی توصیفی-تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای علامه طباطبایی در نقد تفسیر المنار به نگارش در آمده است. اهمیت و اعتبار تفسیر المنار از طرفی و بررسی و نقد گسترده‌ی علامه نسبت به این تفسیر از طرف دیگر، سبب شد تا این سؤال پیش بیاید که مؤلف المیزان با چه مبانی و دلایلی به بررسی و نقد ...
Co-Authors