فرهاد محمدی
دکتری دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان، ایران
[ 1 ] - هنر گزینش و کاربرد واژه در سخن سعدی
بررسی شیوة گزینش واژه در سخن سعدی نشان میدهد که واژههای کلیدی در جمله یا بیت معمولاً با هم مرتبط هستند و بر هم تأثیر میگذارند. معیار سعدی در انتخاب واژه، تناسب در معنای کلّی و عام در جایگاه همگرایی کلمات است؛ حتی انگیزۀ او در استفاده از استعاره، تشبیه و ترکیبات دارای معنای کنایی نیز تاحدّی رعایت همین تناسب و هماهنگی بین واژهها در محور همنشینی است. سعدی هنرمندانه از شگردهای زبانی خاص برای پرهیز...
[ 2 ] - مفهومشناسی واژۀ «هنر» در عرفان با تکیه بر شعر حافظ
واژۀ هنر در متون کهن در معانیِ گوناگونی به کار رفته و در تمام انواع متون ادبی هر صفت و مفهومی که جنبۀ مثبت داشته با عنوان هنر بیان شده است. این واژه در حماسه بر هر عمل و صفتی که دارای ارزش و در ارتباط با آیین پهلوانی و حماسی بوده، اطلاق شده است. خالقان آثار تعلیمی و غنایی نیز هرگاه خواستهاند مفهومی را برجسته جلوه دهند، آن را هنر نامیدهاند. به نظر میرسد مفاهیمی که از این واژه برداشت میشود، ن...
[ 3 ] - انتقالِ مفهوم جاودانگی از آتش به فرزند در عباراتی چون «اجاق کور» و «اجاق خانه»
انسانها همواره تصوّرات ذهنی خود را با نمادهایی عینی تعیّن بخشیدهند. از جمله این تصوّرات، آرمان جاودانگی است. بشر در تمام ادوارِ تاریخ برای فرار از مرگ، جاودانگی و بیمرگی را در ذهن خود پرورده است و این اندیشه (جاودانگی) را با عناصر طبیعت نشان داده است. یکی از این عناصر طبیعت که برای انسان نشان و رمز مفهوم جاودانگی بوده است، آتش است. این تصوّر از آتش به مرور زمان در فرایند جابهجایی به فرزند و تدا...
[ 4 ] - ساختهای نحویِ بیانِ حصر در زبان فارسی (مطالعۀ موردی: آثار سعدی)
برای درک بلاغت زبان فارسی و شناخت ظرفیتهای آن در بیان معنا، باید از مطالعه و تحلیل ساختهای نحوی آن شروع کرد. تنها از این طریق میتوان دانست که بیان یک مفهوم چگونه و با چه ساختهایی امکانپذیر است. حصر و قصر از جمله مفاهیمی است که ساختهای نحوی متنوعی در زبان فارسی دارد. همین تنوع ساختهای نحوی بیانگر ظرفیت بالای نحو زبان فارسی در القای اغراض بلاغی و ایجاد تطابق تام بین فرم و قالب زبانی با معن...
[ 5 ] - مفهومِ بلاغیِ «تأکید و تشخّص» در ترکیبات آثار سعدی
فرایندِ جابهجایی اجزا که برای بیانِ معانی و اغراضِ بلاغی یکی از اصلیترین کانالهای بلاغت در زبانِ فارسی است، افزون بر واحدِ بزرگی چون جمله، در انواعِ ترکیبات نیز کاربرد دارد. «تأکید و تشخّص» به عنوانِ یکی از مهمترین اغراضِ بلاغی، عاملِ اصلی در تغییراتی است که در جایگاهِ اجزای ترکیبات رخ میدهد. انواعِ ترکیبات (اضافی، وصفی، عطفی و متمّمی) که اجزای آنها در حالتِ عادی جایگاه ثابت و مشخّصی دارند، هنگامی که جزء...
[ 6 ] - بررسی تطبیقی رجز در شاهنامه و شعرِ دفاع مقدّس
رجز بهعنوان تاکتیکِ جنگی، سخنانی است که از دیرباز در میدانِ مبارزه برای تضعیفِ دشمن و تقویتِ روحیه خود بیان میشده است. از جمله موضوعات مشترک در شاهنامه و شعرِ دفاع مقدّس رجز و رجزخوانی است که برجستهترین مشخصه آثار حماسی و قهرمانی محسوب میشود. در این نوشتار به مطالعه تطبیقیِ موضوعِ رجز در شاهنامه و شعرِ دفاع مقدّس پرداختهایم تا مشخّص شود که در چه جنبههایی با هم شباهت دارند و تفاوتِ آنها نیز به چه جن...
Co-Authors