محمد راستگو
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان، ایران
[ 1 ] - بررسی و تحلیل و نقد چاپ دیوان فیضی فیّاضی
فیضی فیّاضی یکی از عالمان و نویسندگان و شاعران توانای سدة دهم و به‌یقین از استادان زبان و ادب فارسی در شبه‌قارّة هند و از پیشگامان سبک هندی است. در سال 1967، ادارة تحقیقات پاکستان، دیوان این شاعر توانا را از روی چند چاپ سنگی ناقص، چاپ حروفی کرد و انتشارات فروغی همین چاپ را در سال 1362 با دست‌کاری‌هایی ناروا در ایران به‌صورت افست در اختیار همگان قرار داد. بررسی و نقد این دو چاپ، موضوع این مقاله اس...
[ 2 ] - جمالِ جلال و جلالِ جمال پژوهشی قرآنی، عرفانی، ادبی
Mystics inspired from the Holy Qurān have considered the world from one side the Image of God and from the other side the manifestation of Divine Names and Attributes, which the later has been divided into two types: The Names of Majesty and the Name of Beauty. Those Names which relate with grace, mercy, generosity, … have been named the Names of Beauty and those ones deal with vengeance, ang...
[ 3 ] - معرّفی منظومة تمُرنامه، حماسه‌ای تاریخی به تقلید از شاهنامۀ فردوسی و اسکندرنامة نظامی
چکیده هاتفی جامی خواهرزادة عبدالرّحمان جامی و از شاعران توانای دورة تیموریست که در همة فنون شاعری بویژه مثنوی‌های داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی چند منظومة داستانی به نام‌های لیلی و مجنون، شیرین و خسرو، هفت منظر و تَمُرنامه پدید آورده است. وی اواخر عمر منظومه‌ای حماسی به نام شاهنامه در فتوحات شاه اسماعیل صفوی سرود که ناتمام ماند. علاوه بر مثنوی‌های یادشده، از هاتفی دیوان شعری د...
[ 4 ] - سیب فریب (پژوهشی در بارۀ بازتاب میوۀ ممنوعه در شعر امروز)
سروده‌های شاعران جز این‌که آینة ذهن و ذوق هنری و ادبی پدیدآورندگان خودند، آینة آموخته‌ها و دانسته‌های گوناگون آنان نیز هستند. و بازتاب هرچند فشرده و گذرای همین آموخته‌ها و دانسته‌هاست که آثار ادبی را از داده‌های گوناگون تاریخی، اساطیری، جامعه‌شناختی و ... سرشار می‌سازد. این داده‌ها خاستگاه‌های گوناگونی دارند که یکی از زاینده‌ترین آنها داستان‌های اساطیری و تاریخی است؛ به‌ویژه داستان‌های پیامبرا...
[ 5 ] - گذر و نظری سبک‌شناختی در نوشته‌های بابا افضل کاشانی
بابا افضل از حکیمان، نویسندگان و شاعران بزرگ نیمه دوم سده ششم و آغاز سده هفتم است. روزگاری که از یک‌سو بیشتر دانشمندان نوشته‌های خویش را به عربی می‌نوشتند و از دیگر سو، نثر فارسی به تکلف و تصنع بسیار دچار شده بود. در چنین روزگاری بابا افضل تقریباً همه آثار خویش را به زبان فارسی شیوا و رسایی نوشت که نه سره‌گرا بود و نه عربی‌گرا و نه مصنوع و متکلف، و از این راه به زبان فارسی خدمت بزرگی کرد. بسامد ...
[ 6 ] - اهلی خراسانی و سیه چشمان کاشانی
اهلی خراسانی از شاعران شوریده و غزل پرداز و شیرین گفتار سده نهم و دهم هجری است که احساسات، عواطف و آرزوهای عاشقانۀ خویش را با شگردها و شیوه های گوناگون ادبی و هنری نسبت به گلرخان سیمینتن و مشکین مو، رندانه و ملامتگرایانه بیان کرده است . او در دو غزل از غزلهای خویش، به ماهرخساران و سیهچشمان کاشانی اشاره میکند و ضمن تعلق خاطر خود بدانها، برتری حسن و کمال آنها را از مهوشان چین و چگل و خوبرویان ملک...
[ 7 ] - نظری سبک‌شناختی در رساله‌‌ای عرفانی
از میان نسخه‌های فراوان کتابخانۀ گرانبهای استاد دکتر اصغر مهدوی، رسالۀ عرفانی ارزشمندی است به زبان فارسی و به گمان بسیار از سده‌‌های پنجم یا ششم که به دلیل افتادگیهای آغاز و انجام و به دست نرسیدن نسخۀ دیگری ازآن، نه نام خود رساله شناخته است و نه نام نویسندۀ آن. بررسی این رساله که به گمان بسیار بازنوشت مجالس پیری عارف است و از گونۀ گفتار‌نوشتهای صوفیانه، نشان می‌دهد که گوینده عارفی دانشمند بوده ...
[ 8 ] - بررسی عنوانِ داستان‌های جنگِ حوزة کودک و نوجوان (دهۀ شصت و هفتاد)
به‌دلیل اهمیت «عنوان» در خوانش و درک متن و نقش آن در کشف و تحلیل مفاهیم متن، بررسی این موضوع در آثار ادبی کاری شایسته است؛ ازاین‌رو توجه به عنوان هر داستان نیز نقش مهمی در شناخت درونمایه، موضوع و محتوای آنها دارد. در گزینش عنوان داستان‌ها عوامل درون‌متنی و برون‌متنی نقش مهمی دارند. عوامل درون‌متنی شامل عناصر داستان و عناصر بلاغی است و عوامل برون‌متنی شامل شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای، باورها و ...