تیمور مالمیر
استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج
[ 1 ] - بررسی نشانه‌های زمانی و مکانی در کشف‌المحجوب، رسالة قشیریّه و تذکرةالأولیاء
با توجّه به اهمیّت رمزپردازی روایت‌های عرفانی و لزوم تفسیر آنها در درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، نشانه‌های روایت‌های مربوط به زمان و مکان را در سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف‌المحجوب، رسالة قشیریّه و تذکرةالأولیاء بررسی کردهایم. حاصل این پژوهش نشان میدهد که بسیاری از نشانه‌ها چندلایه هستند و کارکرد ارجاعی دارند. نشانه‌های زمانی عمدتاً محملی برای بنیان نهادن «زمان دیگر» است تا عارف با شکستن زمان...
[ 2 ] - تحلیل ساختاری رمان اهل غرق
چکیده رمان «اهل غرق» نوشتة منیرو روانی‌پور از برجسته‌ترین آثار ادبی است که به شیوة رئالیسم جادویی نگاشته شده است. در این جستار، رمان «اهل غرق» را بر اساس نظریّة ساختاری تودوروف بررسی کردهایم تا ضمن استخراج پی‌رفت‌ها و گزاره‌های داستان به پیوند طرح رمان با ژرف‌ساخت آن دست یابیم. طرح دوبُنی رئالیسم جادویی در رمان «اهل غرق» بر مبنای دو روایت کلّی واقع‌گرایی و جادویی شکل گرفته است. این طرح دوبُنی در ...
[ 3 ] - ژنوگرام روابط خانوادگی در ایران کهن بر اساس شاهنامه‌ی فردوسی
هدف: برنامه ریزی برای بهبود روابط اجتماعی در عصر حاضر، بدون شناخت گذشته ناقص است. یکی از منابعی که می‌تواند ما را نسبت به فرهنگ گذشت‌ی ایران آگاه سازد شاهنامه است از آن روی که قوم ایرانی حاصل صدها سال تجربه‌ی زندگی و دستاوردهای خود را در آن گنجانده است. روش: برای شناخت روابط خویشاوندی شاهنامه را برگزیده‌ایم. خویشاوندی را به دو شکل نسبی و سببی طبقه بندی کردهایم و روابط درون هر طبقه...
[ 4 ] - بررسی ساختاری- اسطوره ای همای و همایون خواجوی کرمانی
همای و همایون منظومه‌ای غنایی از خواجوی کرمانی در قرن هشتم هجری است. این منظومه از تعدادی داستانِ تودرتوی کوتاه فراهم آمده است. قهرمان داستان، همای، شاهزادۀ شام است که در سفر برای رسیدن به معشوق خود، همایون، شاهزادۀ چین، با مسائل و حوادث زیادی روبرو می‌شود. در این مقاله، شخصیّت‌ها، کارکردها، ساختار و ژرف‌ساخت‌های اساطیری داستان را بررسی کردهایم. براساس ریختشناسی پراپ، این منظومه از شش شخصیّت اص...
[ 5 ] - تحلیل ساختارهای روایی غزلیّات حافظ
تصوّر رایج دربارة غزل حافظ این است که ساختار گسسته و پریشان دارد، اما روایت‌شناسی نشان میدهد چنین ساختاری متناسب با نوع سخن و وضعیّت عصر شاعر است؛ این گسستگی ظاهری، با خوانش خواننده به انسجام منتهی می‌شود. ساحت سخن و معنایی که در غزلیّات حافظ وجود دارد، نیازمند «خوانش» مخاطبان اوست. شاعر برای درک این نظام روایی از سوی مخاطبان، هماهنگ با تمامیّت غزل به شگردهای متنوعی نظیر ترکیب توصیف، حادثه و گفت...
[ 6 ] - جابه‌جایی و تداوم اساطیر در قالب کرامات صوفیان
اسطوره‌ها نیرومند و پایدار هستند، می‌توانند با تغییر شکل در سخت‌ترین شرایط نیز به حیات خود ادامه دهند و در قالبی دیگر زنده و فعال بر جای بمانند. بسیاری از مسائل تصوف نظیر آداب و رسوم، قصّه‌ها و داستان‌های متون ادبی عرفانی، از اسطوره گرفته شدهاند یا اسطوره در آنها بهگونهای تأثیر نهاده است. وجود اساطیر کهن در برخی آداب صوفیه، نشانة سازواری و انسجام این اندیشه‌ها با تعالیم صوفیّه است. بهمنظور تب...
[ 7 ] - نشانه‌شناسی تجربه‌های دینی در متون نثر عرفانی
نظر به اهمّیّت رمزپردازی روایت‌های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقالۀ حاضر، روایت‌های سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف‌المحجوب و ترجمۀ رسالۀ قشیریّه و تذکرةالاولیا نشانه‌شناسی شده است. یکی از شیوه‌های کارآمد نشانه‌شناسیِ متناسب با روایت‌های عرفانی، روش چارلز پیرس است. با توجّه به اهمّیّتی که پیرس برای تعبیر و تفسیر قائل است و بر کارکرد ارجاعی نشانه‌ها تأکید می‌کند، نش...
[ 8 ] - تحلیل شیوة پسامدرنی روایت زنان در مجموعه داستان «بماند...»
بهناز علی‌‌پور گسکری در مجموعه داستان بماند...بهگونهای هدفمند و تعمدی، از امکانات پسامدرنی در عنوان و محتوا و شیوۀ روایت بهرهجسته‌است. مؤلفههای پسامدرنی نظیر ساختار بازگشتی، اتصال کوتاه، چهارچوب‌‌سازی وچهارچوب‌‌شکنی، آشفتگی و عدم انسجام متن، تناقض و عدم قطعیت، در متن داستان‌‌ها بهکار رفته‌است، اما کاربرد «ساختار بازگشتی» بیشتر قابل توجه است. ساختار بازگشتیبا ایجاد چند سطح مختلف روایتی یا جه...
[ 9 ] - نقد و تحلیل پیوند شگرد و درون‌مایه در مجموعه‌داستانِ تمام زمستان مرا گرم کن
نویسندگان برای بیان و انتقال دغدغه‌ها و اندیشه‌های خود، علاوه بر انتخاب موضوع منطبق با درون‌مایه، شگردهای متفاوتی مبتنی بر سبک و سلیقۀ خاصّ خود برمی‌گزینند. در این مقاله، به تبیین میزان و چگونگی پیوند درون‌مایه و لایه‌های معنایی چندگانۀ متن با ویژگی‌های شگرد روایی چهار داستان نخست مجموعه‌داستانِ تمام زمستان مرا گرم کن از علی خدایی پرداخته‌ایم. هدف ما، در عین تبیین جنبه‌های مثبت نویسندگی، نقد و تح...
[ 10 ] - تحلیل ساختار روایی داستان خسرو و شیرین نظامی
چند مسئله در داستان خسرو و شیرین، نظیر نحوۀ رسیدن و آشنا شدن این دو شخص، سرانجام غم‌انگیز آنها، به‌رغم ظاهر پرنشاط رمانس‌های فارسی و میزان کنش شیرین در روایت نظامی درخور توجه است. بدین سبب، برای دریافت چگونگی شکل‌گیری داستان و فرجام غم‌انگیز شخصیت‌های مهم آن به بررسی و تحلیل ساختار روایت نظامی از داستان خسرو و شیرین پرداخته‌ایم. روایت خسرو و شیرین با یک پی‌رفت کامل آ...
[ 11 ] - وحدت هنری در شاهنامۀ فردوسی براساس فلسفۀ هنر بندتو کروچه
مسئلۀ انسجام در شاهنامۀ فردوسی، مسئلۀ اصلی این پژوهش است. در حقیقت، بهره‌یابی فردوسی از شیوه‌های بیان اصیل متناسب با ژانر و درونمایۀ حماسه تا حدی است که گویی تقابل دوگانۀ شعرـ اسطورۀ ساختارگرایان را برهم زده‌است. این شیوه در یکی از نظریه‌های وحدت‌نگر فلسفۀ هنر مدرن، یعنی فلسفۀ هنر بندتو کروچه، در مؤلفههای بنیادینی همچون «این‌همانیِ شهود‌ـ بیان»، «جدایی‌ناپذیری بیان عاری و آراسته» یا اص...
Co-Authors