مجید صالح بک

دانشیار ‌دانشگاه علاّمه طباطبائی(ره)، تهران

[ 1 ] - تحلیل تطبیقی «عروسک‌فروشی» صادق چوبک 1 و «جثّة علی الرّصیف» سعدالله ونوس2

از میان آثار صادق چوبک (نویسندة ایرانی) و سعدالله ونوس (نمایشنامه‌نویس سوری) دو اثر «عروسک‌فروشی» و «جثّة علی الرّصیف» شباهت فراوانی با هم دارند. در این مقاله سعی شده است ابتدا موضوع و درونمایة دو اثر به وضوح بیان شود و آنگاه با توجّه به مکتب آمریکایی، عناصر ساختاری این دو اثر به صورت تطبیقی مورد تحلیل قرار گیرد. به همین منظور، ساختار روایی دو اثر بر اساس نظریّه‌های روایت‌شناسان بزرگی چون ویلیام لب...

[ 2 ] - ادبیات تطبیقی در ایران: پیدایش و چالش‌ها

ادبیات تطبیقی از دیدگاه مکتب فرانسوی، شاخه‌ای از تاریخ ادبیات است که به بررسی روابط تاریخی در میان دو یا چند ادبیّات ملّی می‌پردازد. مکتب تطبیقی آمریکا نیز ادبیات تطبیقی را پژوهشی بین رشته‌ای می‌داند که به مقایسة ادبیات ملّت‌ها با یکدیگر و بررسی رابطة ادبیات با سایر رشته‌های علوم انسانی و هنرهای زیبا می‌پردازد. ادبیات تطبیقی در مفهوم علمی آن نخست در فرانسه پدید آمد؛ آن گاه به بعضی از کشورهای غربی ...

[ 3 ] - المسرح فی العالم العربی قبل النهضه الأدبیه

هناک سؤال قد تردد عل ألسنته الباحثین و النقاد فی الأدب العربی و هو، هل کان العرب یعرفون الأدب التمثیلی؟ المعتقدون بخلو الأدب العربی القدیم من هذا الفن قد حاولو أن یجدوا سبباً لعدم وجود الأدب التمثیلی، و السبب الشائع فی تفسیر احجام الأدب العربی عن التألیف المسرحی فی العصور الاسلامیه هو ارتباط التألیف المسرحی القدیم بالأساطیر حیث یجسّم فیه المؤلفون روح الصراع بیین الانسان و القوی الالهیه، فهی نزعه ...

[ 4 ] - چکیده مقاله "ادبیات نمایشی در جهان عرب پیش از نهضت ادبی"

آیا اعراب با ادبیات نمایشی آشنایی داشته اند؟ این پرسشی است که بر زبان بسیاری از محققان و نقادان ادب عربی جاری است. برخی پژوهشگران و محققان عرب بر این باورند، که ادبیات کهن عربی تهی از آثار نمایشی است، و بهانۀ روی نیاوردن اعراب به این نوع هنر را- در گذشته- پیوند آن با اساطیر می دانند، زیرا که روح حاکم بر این گونه آثار، کشمکش انسان با خدایان گوناگون و متعدد است، و این مطلب از نقطه نظر دین مداران ...

[ 5 ] - داستان کوتاه در ایران و مصر؛ بررسی تطبیقی داستان "ندارد" علی اشرف درویشیان و "یک نگاه" یوسف ادریس

گفته می شود که ادبیات هر عصر آینه تمام نمای آن عصر است و مطالعه ادبیات هر دور های ویژگی آن دوره را بیان می کند. این امر به ویژه در گونه های نوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود می باشد . در هر کشوری ادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن می باشد . در این بین ، ایران و مصر از این قاعده مستثنی نیستند. در هر دو کشور، نویسندگانی بود ه اند که برای بیان مشکلات اجتماع خویش به داستا...

[ 6 ] - نقد عناصر داستان «حکایات طبیب» نجیب کیلانی بر اساس رویکرد ادبیات اسلامی

در دنیای امروز، اندیشمندان و صاحب‌نظران در پی آنند تا به شیوه‌های گوناگون اندیشه‌های مورد نظر خویش را ترویج نمایند، در این میان مقوله‌ی هنر و ادبیات و به ویژه ادبیات داستانی از تاثیرگذاری بیشتری برخوردار است. از دهه‌ی چهارم قرن بیستم میلادی، ادبای برجسته‌ای با تلاش‌هایی که به خرج دادند موجبات رشدو شکوفایی داستان اسلامی را فراهم نمودند به طوری که در دهه‌ی پنجاه، ادبیات اسلامی به صورت یک مکتب ادب...

[ 7 ] - دراسة المعانی الضمنیّة لانسجام الصوائت فی سورة آل عمران

لا شک أنّ لِلتعبیر القرآنیّ أشکالاً وأسراراً فنیّة تدلّ علی أنّ هذا القرآن کلامٌ أدبیّ مقصود وتکسب نصّه جمالاً وروعةً ودواماً واستقامة. لعلّ مِن أبرز هذه السمات، ظاهرة الانسجام وأثرها فی أداء المعنی القرآنیّ متکاملاً من جمیع الوجوه، فضلاً عن منطقیّة نحوها وصرفها وقالبیّة ألفاظها وسعة مفرداتها ودقّة تعبیراتها عن المعانی المقصودة. استهدف هذا البحث، دراسة المعانی الضمنیّة لانسجام الصوائت فی سورة آل عمران مستخدماً المنهج ...

[ 8 ] - آسیب‌شناسی اجتماعی در «عمارة یعقوبیان»؛ با رویکرد تحلیلی مدرنیستی

علاء الأسوانی در رمان «عمارة یعقوبیان» با بهره‌گیری از چندین ویژگی مدرنیستی، بیماری‌های جامعة مصر را برمی‌شمرد و ریشه‌یابی می‌کند. این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، این دسته از ویژگی‌ها و نمودهای آنها را در این رمان آشکار سازد. برای مثال، یکی از ویژگی‌ها این است که در این متن به یک ساخت اکتفا نمی‌شود، بلکه متن از روساخت فراتر می‌رود، اسوانی نیز از این فن بهره گرفته‌است؛ وی در رمان «عمار...

[ 9 ] - عملیة فهم النص علی ضوء رؤیة سوسور فی سورة "آل عمران"؛ المحور الاستبدالی نموذجا

None

[ 10 ] - اسطوره‌ها و باورهای محلی در رمان «نزیف الحجر»

حیات بشر با اساطیر پیوند ناگسستنی دارد. این داستان های خیالی که گاه ریشه در واقعیت تاریخی دارند چنان با زندگی انسان درآمیخته اند که در برخی جوامع به عنوان حقیقت غیر قابل انکار پذیرفته شده اند در هم تنیده بودن اساطیر با زندگی بشر، چنان در ادبیات به عنوان جلوه ای از فرهنگ و تمدن انسان انعکاس یافته که امروزه اسطوره ها جایگاه کم نظیری در ادبیات ملل جهان و از جمله ادبیات عربی پیدا کرده است. ابراهیم ...

[ 11 ] - جمالیه الزحافات و العلل فی شعر ابن الفارض

ان مقاله هذه ترید ان تثبت اهمیه العروض العربی کمعیار نقدی ضمن المعابیر النقدیه الادبیه لدرسه النص الادبی و ذلک من خلال توضیح مفهوم الزحافات و العلل التی تدخل ضمن البنا العروضی و بیان اثر ها فی تشکیل القیمه الدلالیه و الایقاعیه للشعر. و قد توصلت الی ان الزحافات و العلل کالیه جمالیه فی مجال الشعر لم تجد الاهتمام الکافی فی الفکر النقدی و لا سیما قدیمه لان اغلب ما قبل هو ان الزحافات و العلل تعد عی...

[ 12 ] - القصص الموضوعة فی العبرات؛ دراسة تحلیلیة

None

[ 13 ] - عملیة فهم النص علی ضوء السیاق غیر اللغوی: الشعر، والأمثال، والحدیث عند الزمخشری «سورةآل عمران نموذجا»

None

[ 14 ] - مبادئ بلاغة التصویر بین الاتجاهین الرومانسی والبرناسی فی الشعر العربی

None

[ 15 ] - القصص الموضوعة فی العبرات؛ دراسة تحلیلیة

None

[ 16 ] - داستان کوتاه در ایران و مصر؛ بررسی تطبیقی داستان "ندارد" علی اشرف درویشیان و "یک نگاه" یوسف ادریس

[ 17 ] - گفتمان پسااستعماری در دو رمان موسم الهجره إلی الشّمال از طیّب صالح و سووشون از سیمین دانشور

نقد پسااستعماری که در ادامۀ نقد پساساختارگرایی ظاهر شد، بر آن است تا راه‌های متنوّعی را که امپریالیسم و قدرت استعماری برای اعمال فشار و تحکّم در پیش می‌گیرند، فاش کند؛ فشارهایی که نه‌تنها از طریق ستم مستقیم نژادی، طبقاتی یا جنسیتی در نظام خودکامة استعماری که از مسیر ادبیّات، هنر و رسانه اعمال می‌شوند. ماهیّت واکنش به استعمارگری یکسان نیست؛ درست همان‌گونه که خود فرایند استعمارگری در هر منطقه شکل منح...

[ 18 ] - واکاوی شخصیت احمد شاملو و محمد ماغوط بر پایۀ آزمون ماکس لوشر

رنگ از عناصر مهم زیبایی‌شناسی در شعر است. در روان‌شناسی نوین، رنگ یکی از معیارهای سنجش شخصیت به شمار می‌آید. آزمون رنگ لوشر یکی از مشهورترین نظریه‌ها در این زمینه است که بر پایۀ آن می‌توان با خوانش رنگ‌های دلخواه افراد، به ویژگی‌های شخصیتی آنان دست یافت. احمد شاملو (1304_ 1379) و محمد ماغوط (2006-1934) - از سردمداران شعر سپید و قصیده نثر- از جمله شاعرانی هستند که رنگ‌های بسیاری را در شعر خود به...

[ 19 ] - میکانیزمات نمو النص فی روایة الفردوس الیباب للیلى الجهنی

None

Co-Authors