سید محمد تقی قبولی درافشان

[ 1 ] - روش شناسی علامه مجلسی در تفسیر آیات الاحکام

تفسیر فقهی، یکی از قدیمی­ترین و سودمندترین روش­های تفسیر قرآن است که مفسر در آن احکام فقهی را از میان آیات الاحکام استخراج می­کند. بنابراین، تفاسیر متعددی با سلیقه­ها و روش­های مختلف نگاشته شده است که شناخت این روش­ها به درک بهتر مقصود خدا کمک می کند. این تفاسیر را نه تنها در کتب تفسیری یا آیات الاحکام بلکه در میان کتب فقهی یا روایی نیز می­توان یافت. یکی از این منابع، کتاب صد و ده جلدی (بحارالا...

[ 2 ] - بهره‌گیری از مقاصد شریعت در تشخیص اَهم

«مقاصد شریعت» از مباحث مبارک و نوظهوری است که تاکنون کارکردهای گوناگونی برای آن ذکر شده است. افزون‌بر نقش آن در تصحیح دیدگاه و زاویۀ اجتهادی، ظهورسازی و ظهورشکنی، دربارۀ سنداِنگاری مقاصد نیز چندین رویه پدید آمده است؛ البته، بیشتر فقیهان با تردید به این موضوع نگریسته‌اند. در این نوشتار به مقاصد شریعت از دریچه‌ای دیگر و از زاویۀ مرجَّحیَّت باب تزاحم احکام نگریسته شده است. توضیح اینکه، پس‌از پیشینۀ مقا...

[ 3 ] - امکان‌سنجی مالکیت شخص حقوقی نسبت به عین موقوفه با رویکردی به نظر امام خمینی(ره)

مطابق مادۀ 3 قانون تشکیلات و اختیارت سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، عین موقوفه به ملکیت موقوف‌ٌعلیهم درنمی‌آید، بلکه پس از وقف، این شخص حقوقی موقوفه است که مالک آن محسوب می‌شود و موقوف‌ٌعلیهم تنها حق بهره‌برداری از آن را دارند. اختیار این نظریۀ جدید توسط قانونگذار ناشی از آن است که تعدادی از فقیهان، به انتقال مالکیت عین موقوفه به خداوند معتقدند و برخی دیگر از جمله امام خمینی(ره)، بدون مالک شدن ع...

[ 4 ] - قواعد و شرایط ارث حق در فقه امامیه و حقوق ایران با تکیه برآرای امام خمینی(س)

بحثی که در باب ارث کمتر به آن پرداخته‌شده این است کهجدای از اموال (اعیان)، حقوق (با انواع تقسیمات آن) نیز می‌تواند موضوع ارث قرار گیرد؛ اما همان‌طور که می‌دانیم بین انواع حق تفاوت وجود دارد، امام خمینی نیز به‌عنوان یک فقیه ریزبین، همین تفاوت‌ها را در ارث پذیر بودن یا نبودن حق تأثیر گذار می‌داند؛ لذا باید بررسی کرد که اصولاً چه حقوقی به ارث می‌رسند و مبنا و قواعد ارث پذیر بودن یا نبودن حقوق، چیست...

[ 5 ] - ظرفیت سنجی منابع فقه سیاسی شیعه در مباحث مکاسب محرمه

ظرفیت‌یابی اندیشۀ سیاسی شیعه در تراث علمی گذشتۀ فقه، امری است که امروزه مورد اهتمام فقه-پژوهان قرار دارد زیرا فقه سیاسی به عنوان شاخه‌ای از فقه، علی‌رغم داشتن منابع متعدد، انسجام لازم را نیافته‌است. ازین‌رو نوشتار حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به واکاوی ظرفیت‌هایی از فقه سیاسی در یکی از مهم‌ترین منابع فقهی، یعنی؛ کتاب مکاسب محرمه پرداخته‌است. در بخش نخست نوشتار بر پاره‌ای از این ظرفیت‌ها تحت عنوان...