جواد عباسی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - طلاب قفقازی و نقش آنان در تحولات سیاسی - اجتماعی مشهد در اواخر عصر قاجار (حدود 1320 - 1330 ق./ 1902 - 1911م.)
مشهد در سده‌های سیزدهم و چهاردهم قمری/ قرن نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی، مقصد مهاجران زیادی از مناطق مختلف ایران و سرزمین‌های همجوار ایران همچون آسیای مرکزی، افغانستان، شبه قارۀ هند و قفقاز بود. این گروه‌ها - که به انگیزه‌های مختلفی وارد این شهر شده بودند- به اشکال گوناگون بر وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن تأثیرگذار شدند. بسیاری از آن‌ها نیز، با گذشت چند نسل عملا به شهروندان اصلی ...
[ 2 ] - مناسبات ایلخانان و جغتاییان در عهد فرمانروایی سلطان محمد الجایتو (703–716 ﻫ ﻕ)
پس از تأسیس حکومت ایلخانی درایران(654ﻫ.ق)، مسألۀ مناسبات با سایر اولوس‌های مغولی به یکی از مسائل مهم این حکومت تبدیل شد. از جمله مهم‌ترین این اولوس‌ها، اولوس جَغَتای در شمال‌شرقی ایران بود که حدود سه دهه پیش از تأسیس حکومت ایلخانی در ماوراءالنهر شکل گرفته بود. به همین دلیل جغتاییان نوعی حق تقدم در حاکمیت بر نواحی شرقی ایران ، که در آن زمان فتح شده بود، برای خود قائل بودند. در نتیجه، این دو حکومت ...
[ 3 ] - تحلیل چگونگی بازتاب گونه‌های بینامتنی با شاهنامه در تاریخنوشتههای سلسلهای برمبنای بینامتنیّت ژرار ژنت
بینامتنیّت مبتنی بر پیوند یک متن با متنهای دیگر است. این متنها میتواند از دو شاخة متفاوت، امّا وابسته به یک فرهنگ باشد، چنانکه شاهنامه و متنهای تاریخی سلسلهای اینگونه است. به این صورت که پیوند و ارتباط بسیاری میان پیشمتن شاهنامه و تاریخنوشتههای سلسلهای در طول ادوار متمادی ایجاد شده است. از این رو، مسألۀ پژوهش این است که ارتباط بینامتنی میان شاهنامه و تاریخنوشتههای سلسلهای از سدة ششم...
[ 4 ] - تأثیر حملات و حکومت مغولان در جمعیت خراسان (616 - 736 ق)
خراسان، از مناطق مرزی و مسیرهای ارتباطی مهم و درعین حال از کانون‌های بااهمیت سیاسی و تمدنی ایران، شاهد تحولات تاریخی بسیاری بوده است. از دوره‌های مهم در این تحولات، دوران حملة مغول به ایران و عصر حکومت ایلخانان بود. از پیامدهای مهم هجوم و سلطة مغولان در این بخش از ایران، تغییرات گستردة جمعیتی است که آثار آن تا عصر حاضر نیز کمابیش باقی مانده است. علاوه‌بر کشته‌شدن ده‌ها هزار نفر از مردم خراسان ...
[ 5 ] - عوامل تأثیرگذار بر مناسبات باوندیان و اسماعیلیان الموت
با استقرار حکومت اسماعیلیان در البرز مرکزی، به مرکزیت الموت، قدرت همجوار تازه‌ای برای حکومت محلی و کهن باوندیان در مازندران پا به عرصه گذاشت که بر قدرت منطقه‌ای و حاکمیت ارضی این خاندن محلی تأثیر گذاشت. این مقاله به این پاسخ میدهد که چه عواملی بر مناسبات بین دو قدرت محلی تأثیر داشت؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که کشمکش سیاسی و مذهبی این دو حکومت در قرون پنجم تا هفتم هجری مناسباتی بیشتر بر پایه رق...
Co-Authors