محمدعلی اکبری

استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

[ 1 ] - چالش‌های زناشویی و طلاق در ایران به روایت اسناد (1300-1320ش)

هدف:دو هدف این پژوهش، یکی واکاوی میزان طلاق در ایران طی دهه‌های نخست قرن14ش به‌صورت توصیف کمّی، و دیگری، بررسی علل عمده گسست پیوند زناشویی طی همان برهه زمانی به‌عنوان دوره تقریباً سنّتی و پیشامدرن ایران است. روش/رویکرد پژوهش:برای نیل به این مقصود، از روش ترکیبی مبتنی‌بر رهیافت‌های کمّی و کیفی استفاده شده‌است. روش و ابزار گردآوری اطّلاعات، مطالعة کتابخانه‌ای و اسنادی بوده‌است. داده‌های پژوهش، ازطریق ...

[ 2 ] - وجوه کانونی ایرانیّت در متون درسی عصر پهلوی اول (کتب تاریخ، جغرافیا و ادبیات فارسی)

دولت مدرن پهلوی اول، سعی در اجرای تغییرات بنیادین در ایده‌ی ایرانیت قدیم یا ایرانی‌بودن در افق تاریخی این سرزمین و ایجاد ایده‌ی ایرانیت جدید بر طبقِ الگویِ ایرانی تجدد داشت. در این مسیر، دستگاه‌های ایدئولوژیک نظیر نهاد تعلیم و تربیت و ابزارهای آموزشی همچون کتاب‌های درسی مورد استفاده‌ی این دولت قرار گرفت. مقاله‌ی حاضر برآن است تا با استفاده از روشِ کمی تحلیل محتوا که مبتنی بر آمار و ارقام می‌باشد...

[ 3 ] - تأثیر برنامه‌نوسازی حکومت پهلوی دوّم بر کارکرد اقتصادی خانواده در مناطق شهری ایران(دهه‌های چهل و پنجاه شمسی)

این پژوهش به یکی از موضوعات اجتماعی-اقتصادی در تاریخ معاصر ایران یعنی کارکرد اقتصادی نهاد خانواده در نقاط شهری کشور طی دو دهة پایانی حکومت پهلوی، می­پردازد. چنان­که سعی شده است تا با تمرکز بر روی برنامه نوسازی حکومت پهلوی دوّم طی دوره زمانی موردنظر، ارتباط و همبستگی این برنامه با تغییر میزان کارکرد اقتصادی خانواده ایرانی را تبیین نماید. واکاوی این مسئله، با کاربرد یک نظریه جامعه­شناسی یعنی تئوری...

[ 4 ] - جایگاه نفت ایران در منافع نفتی آمریکا در خاور میانه 1320-1330

  اهمیت نفت ایران برای آمریکا بیشتر از منظر کودتای 28 مرداد برای بسیاری شناخته شده است؛ اما با اتمام جنگ جهانی دوم، سیاست خارجی آمریکا بر حمایت از بازسازی کشورهای همسو و متحد و مبارزه با گسترش کمونیسم متمرکز شد. در این میان، به‌دلیل اهمیت نفت برای جهان آزاد و نیاز کشورهای جهان به انرژی برای بازسازی، آمریکا سیاست حفظ ایران در مدار کشورهای آزاد به هر قیمتی را در سیاست خارجی خود قرار داد؛ از این ر...

[ 5 ] - جنگل‌های جلگه‌ای شمال ایران و بازرگانان فرانسوی در اوایل قرن بیستم

ایران در اوایل سدۀ بیستم مانند بسیاری از کشورهای دیگر، با دست‌اندازی سرمایه‌داری نوپای غربی برای تأمین مواد خام مورد نیاز کارخانه‌های خود مواجه شد. در کنار سرمایه‌داران انگلیسی و روس که در رأس چپاولگران منابع و مواد خام ایران قرار داشتند، بازرگانان فرانسوی نیز حاضر بودند. در این میان، جنگل‌ها نیز به‌عنوان منبع مهم تولید چوب، مورد دستبرد تجار خارجی به‌خصوص روس و فرانسوی قرار گرفتند. در این مقاله...