کورس سامانیان

استادیار گروه مطالعات موزه و مرمت اشیای فرهنگی و تاریخی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران

[ 1 ] - شناسایی مواد و رنگدانه های به کار رفته در تابلوی رنگ روغن دوره قاجار (منسوب به ابوالقاسم اصفهانی

هدف: بررسی رنگ و مواد تابلوی رنگ‌روغن، اثرِ ابوالقاسم اصفهانی، و پاسخ به این دو پرسش 1. تکنیک و مواد به‌کاررفته در تکیه‌گاه، بستر، رنگ، بست، و لایۀ محافظ این تابلو چیست؟ و 2. آیا مواد شناسایی‌شده در این نقاشی، با مواد به‌کاررفته در سایر نقاشی‌های سه‌پایه‌ای دورۀ قاجار مطابقت دارد؟ روش: روش پژوهش توصیفی است. با استفاده از روش‌های مکمل، مواد و رنگ‌دانه‌های آلی و معدنیِ به‌کاررفته در تابلو شناسایی ش...

[ 2 ] - شناسایی لکه‌های فاکسینگ در نسخه شاهنامه موسوم به مندرس

هدف: لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ متمایل به قرمز و زرد در شاهنامه موسوم به مندرس موضوع این پژوهش است. این نسخه در کاخ‌موزه سعدآباد تهران نگهداری می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی نوع لکه قهوه‌ای‌رنگ روی کاغذهای شاهنامه مندرس و عوامل مسبب این آسیب است. روش/ رویکرد پژوهش: در این تحقیق سعی شده‌است هدف پژوهش با رویکردی اثبات‌گرایانه (positivism) با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بررسی شود. برای رسیدن به هدف پژوهش...

[ 3 ] - بررسی تکنیک عکاسی به کار رفته در عکس قطع بزرگ احمدشاه قاجار با بکارگیری آنالیزهای دستگاهی

هدف: هدف این مقاله یافتن تکنیک یک نمونه عکس پایه کاغذی بسیار بزرگ از احمدشاه قاجار، با ابعاد 50×140 سانتی‌متر، مربوط به اواخر دوره قاجار است. روش پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع آمیخته و ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی شامل روش آزمایشی، تجربی و توصیفی است. انجام مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی FTIR، XRF و SEM-EDS همین‌طور شیمی تر و مشاهدات میکروسکوپی، از روش‌های مور...

[ 4 ] - بهینه‌سازی کربوکسی‌‌‌متیل‌سلولز(CMC) در برابر عوامل میکروارگانیسم با استفاده از نانوذرات دی‌اکسید‌تیتانیوم به‌منظور ارتقاء کیفیت حفاظتی این پلیمر در مرمت اسناد کاغذی

هدف: این مقاله، با هدف بهینه­ سازی و ارتقاء کیفیت حفاظتی  پلیمر کربوکسی‌متیل‌سلولز(CMC) در برابر عوامل میکروارگانیسم، بااستفاده از نانوذرات دی­اکسیدتیتانیوم(TiO2) انجام شده است.   روش پژوهش: روش پژوهش در این تحقیق، تجربی(آزمایشی) و شیوة دستیابی به اطلاعات منابع کتابخانه­ای و روش­های آزمایشگاهی است. آزمایش­های صورت گرفته در این پروژه شامل پیرسازی تسریعی بیولوژیکی نمونه چسب­ها در شرایط تاریکی و ح...

[ 6 ] - مطالعه تطبیقی سه تابلوی نقاشی اثر جعفر چهره نگار هنرمند دوره پهلوی

ورود تکنیک­های نوین، متأثر از نقاشی غرب، در اواخر دورۀ قاجار، فصل تازه­ای در هنرهای تجسمی ایرانِ پهلوی گشود که از سویی، در هنر غرب و ادوار قبل، یعنی قاجار، ریشه داشته و از سوی دیگر، آینۀ تحولات و جهت­گیری­های عصر خود است. یکی از جریانات هنری خاص این دوره، ساخت تصاویری از نخبگان سیاسی است که به سفارش ایشان، در قالب عکس یا تک­چهره خلق می­شود. این نوع آثار، در جریان انقلاب مشروطه به اوج خود رسید و ...

[ 7 ] - رفتار بازدارندگی بیونانوکامپوزیت الیاف سلولز و هیدروکسی پروپیل سلولز در برابر تغییرات رنگی به عنوان یک پوشش بر روی اسناد کاغذی

اسناد کاغذی، بخش مهمی از اموال فرهنگی و تاریخی را شامل می‌شوند. این آثار در گذر زمان، همواره مستعد زردشدگی در قالب یک آسیب زیباشناختی هستند. در این پژوهش با هدف کاهش تغییر رنگ پلیمر کلوسل‌جی (هیدروکسی پروپیل سلولز) به عنوان یک آهار بسیار رایج در مرمت اسناد کاغذی، رفتار بازدارندگی از تغییرات رنگی دو نوع نانوالیاف سلولز باکتریایی (BCN) و سلولز رشته‌ای (NFC) به صورت کامپوزیت در این پلیمر و به واسط...

[ 8 ] - مطالعه فن‌شناسی پالت رنگ آثار نقاشی سه‌پایه‌ای جعفر چهره‌نگار در موزه مجلس شورای اسلامی

دوره پهلوی (1375-1304 ه.ش) در تاریخ هنر ایران از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. به دلیل نفوذ فرهنگ و هنر غربی در این دوره، هنر و آثار نقاشان ایران به شدت تحت تأثیر هنر و فرهنگ غرب قرار می‌گیرد. این تأثیر و نفوذ هنر غربی از مدت‌ها قبل یعنی در دوره صفوی آغاز گردیده بود که در دوره قاجار و پهلوی به اوج خود می‌رسد. مطالعات زیادی در رابطه با روش و مواد مورد استفاده در نقاشی‌های دوره صفوی و قاجار انجام ...

[ 9 ] - بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی مُعَصْفَر (فام زرد) استفاده‌شده در مرمت نسخ خطی (براساس دستورالعمل‌های رنگرزی کاغذ در متون تاریخی)

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی فام زرد گرفته‌شده از رنگینۀ گیاهی مُعَصْفَر (گلرنگ) براساس دستورالعمل‌های ساخت رنگ در متون تاریخی ایرانی و شناسایی معایب و مزایای احتمالی استفاده از این رنگینه در رنگرزی کاغذهای مورداستفاده در مرمت نسخ خطی است. روش/ رویکرد پژوهش: شیوۀ این پژوهش کمی، و تلفیقی از روش میدانی و تحلیلی است و برای...

[ 10 ] - قابلیت شکل گیری و ثبت حافظه جمعی در روند پاکسازی نقاشی های دیواری

حافظه جمعی شامل چهار مرحله شکل گیری، ثبت، تداعی و انتقال است. نقش نقاشی­های دیواری­ به عنوان دلالت هویتی بسیاری از بناهای تاریخی، در دو مرحله اول از اهمیت بیشتری برخوردار است. تحقیق حاضر با هدف بررسی دو مرحله قابلیت شکل گیری و ثبت حافظه جمعی در بنای تاریخی ارگ کریم خان در شیراز انجام شد. سؤال اصلی پژوهش این است که تاثیرات متقابل پاکسازی نقاشی­های دیواری تاریخی و قابلیت شکل­گیری و ثبت حافظه جمعی...

[ 11 ] - بهینه‌سازی گِران‌رَوی (قوام، چسبناکی) چسب گیاهی سریش برای استفاده در مرمت کاغذ

هدف: این پژوهش ضمن اشاره به معضلات استفاده از چسب‌های سنتزی در مرمت کاغذ و لزوم احیاء چسب‌های سنتی در این حوزه، به معرفی چسب سریش در صنایع‌دستی کهن ایران و مشکلات استفاده از این چسب پرداخته‌است؛ سپس برای افزایش گِران‌رَوی (قوام) این چسب راهکاری عرضه کرده‌است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش تحلیلی-میدانی انجام شده و اطلاعات آن از منابع کتابخانه‌ای و مید...

[ 12 ] - بررسی خواص زعفران در رنگرزی کاغذ بر اساس دستورالعمل‌های متون تاریخی (مطالعه ثبات رنگی در برابر نور)

هدف این پژوهش، بررسی ثبات رنگی زعفران با توجه به دستورالعمل‌های ساخت رنگ در متون تاریخی ایرانی در برابر نور و شناسایی، معایب و مزایای آن برای استفاده در مرمت نسخ خطی است. سه نمونه کاغذ منتخب (I، II و III) با دستورالعمل‌های مختلف زعفران رنگ شد و بر اساس استاندارد 20283ISIRI ، در محفظه زنون پیرس...

[ 13 ] - شناسایی رنگدانه‌های سبز و قرمز دیوارنگاره‌های دوره زندیه در شیراز با روش دستگاهی

رنگدانه‌های به کار رفته در دیوارنگاره‌های دوره زندیه (حدود 1193-1175 ه.ق) کمتر مورد بررسی فن‌شناسی قرارگرفته‌اند. در این تحقیق دو رنگدانه قرمز و سبز دیوارنگاره‌های سه بنای زندیه کاخ کریم خان، عمارت دیوان‌خانه و عمارت هفت‌تنان با روش‌های دستگاهی XRF ،XRD، FT-IR و PLMمورد بررسی قرار گرفته‌است. با شناسایی عناصر و ترک...

[ 14 ] - پایداری و رفتار نانوکامپوزیت های الیاف سلولز نسبت به دمای نرم شوندگی/Tg برای درمان و مرمت اسناد کاغذی

هدف: شناسائی عملکرد پلیمر کلوسل‌جی با افزودن نانوالیاف سلولزِ BCN[1] و NFC[2] در دمای نرم‌شوندگی (Tg) با هدف ایجاد مادۀ پلیمری اصلاح‌شده برای مرمت آثار کاغذی. روش٫ رویکرد پژوهش: داده‌ها  با استفاده از گرماسنج روبشی تفاضلی (DSC)[3] به روش استاندارد ASTM[4] گردآوری و با استناد به تجربیات آزمایشگاهی مرتبط تحلیل و تفسیر شده‌است.<br ...