حمیدرضا دالوند
استادیار زبان‌شناسی، پژوهشگاه
[ 1 ] - رسالة علمای اسلام؛ یک متن و چند روایت
میراث مکتوب زردشتیان به فارسی نوگنجینه‌ای از آثار دینی ادبیات فارسی است که کم‌تر بدان توجه شده است. این متون به‌‌تدریج از سده‌های چهارم از بازتولید متون اوستایی و پهلوی پدید آمدند. امروزه، صدها رساله در حوزه‌های فقه، آیین، تفسیر، اسطوره، تاریخ، کلام، ادبیات، روایت، زبان‌شناسی، نجوم، و ... از دستوران کیش زردشتی برجای مانده است. کلام و مباحث کلامی، به‌ضرورت روابط زردشتیان و جامعة اسلامی، از دیرین...
[ 2 ] - میراث شیز در سنت زردشتی روزگار اسلامی
شیز و آتشکده آن چنان نقش و جایگاهی در تاریخ دیانت زردشتی دارد که بنابر شواهد باستانشناختی از روزگار هخامنشی به این سو، به ویژه به روزگار ساسانیان و حتی سده چهارم هجری یکی از کانون‌های عبادی و فکری آن دین به شمار می آمده است. علی رغم این، چه به روزگار ساسانی و چه پس از آن، نه در متون دینی درون جامعه زردشتی و نه در منابع پدیدآمده در بیرون آن، اطلاعات روشنی در باره حیات فکری و هیربدستانی آذرگشسب د...
[ 3 ] - روایت ایتهوتر دستنویس نویافتۀ کتابخانۀ ملی و چاپ ماریو ویتالونه
روایت ایتهوتر واپسین روایت ایرانی است که زرتشتیان ایران در سدۀ 12ی، در پاسخ به هفتاد و هشت پرسش فقهی پارسیان، روانۀ هند ساختند. در 1996م، ماریو ویتالونه این روایت را بر اساس سه دستنویس در ناپل ایتالیا منتشر کرد. به‌تازگی دستنویس کهن‌تری، مورخ 1152ی، در کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران فهرست شد که معرفی و سنجش آن دستنویس با متن چاپ ویتالونه و تصحیح مجدد چاپ مذکور موضوع این مقاله است.
[ 4 ] - وندیداد ساده (دستنویس اوستایی کتاب‌خانة ملی ملک تهران*)
دستنویس اوستایی کتاب‌خانة ملی ملک یکی از نادر دست‌نوشته‌هایی است که گلدنر نیز در تصحیح اثر معروف خود از آن استفاده نکرده است. دست‌نویسی است با ویژگی‌های خاص گروه هندی که به‌دست هیربدی هیربدزاده از پارسیان هند به نام داراب پسر رستم در 1102 ی/1732 م پدید آمده است. پزشک و مجموعه‌دار انگلیسی سمیوئل گایزه (Samuel Guise) سدة 19م آن را از هند به لندن برد. در حراج سال 1812 م به فروش رفت و تا سال 1998 ...
[ 5 ] - بازآرایی و بازشناسی سه مجموعۀ فارسی زردشتی در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی
دستنویس‌ها و میراث مکتوب زردشتیان برای درک تحولات آیین زردشتی در بستر تاریخِ فرهنگیِ جامعه اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. به سبب پراکندگی این میراث و نبود مرکزی واحد برای گردآوری و نگهداری آن و نیز خاص بودن متون زردشتی و ناآشنایی پژوهشگران و فهرست‌نویسان با آن‌ها، میراث یادشده به درستی شناسایی و معرفی نشده است. آنچه هم تاکنون فهرست‌نگاران فرزانه و سخت‌کوش مراکز خطی کتابخانه‌های بزرگ ب...
[ 6 ] - دین مسئله نمونه ای از کلام انفعالی و تدافعی زردشتیان
چکیده: در روزگار فرمانروایی محمدولی میرزا در یزد، حدود سال‌های 1238ـ1243ق، زردشتیان به کفر و بی‌دینی متهم شدند و سرانجام با پادرمیانی شاهزاده قاجار پرسش‌هایی درباره اساس دین از آنان پرسیده شد و به این شیوه، حقانیت دینی آنان اثبات شد و از اتهام پاک شدند. موبدخدابخش پور موبدفرود، دستورکیخسرو پور دستورخدابخش و هیربدجاماسب کسانی بودند که پرسش‌ها را پاسخ دادند. این رویداد مهم سبب شد تا جامعه ز...
[ 7 ] - ادلۀ قویه بر عدم جواز کبیسه در شریعت زردشتیه (افسانۀ تکرار هر 120 سال یک ماه در تقویم زردشتی)
از جمله موضوعات بسیار مهم و جذاب در پهنۀ ایران‌شناسی و مطالعات ایرانی، گاهشماری است که از آغاز سدۀ هجدهم میلادی تا کنون ادبیات چشمگیری پیرامون آن پدیدآمده است. بحث در بارۀ ابعاد موضوع گسترش یافت و مقولاتی چون: منشأ تقویم و تأثیرپذیری آن از تقویم مصری، همچنین تحولات و اصلاحاتی که گاهشمار ایرانی از روزگار هخامنشی تا به امروز از سرگذرانده است، بارها بررسی و از زوایای گوناگون پژوهش شده‌اند. یکی از ...
[ 8 ] - Margins are more important than text, Historical values of margins, memorial notes and colophons of Manuscripts in Zoroastrian tradition
In the Zoroastrian tradition, the most important challenge and the most ambiguous issue is ambiguity in history and neglect of time and chronology. Perhaps, this approach that historical time is limit and the begging and end of time is clear and the goodness will be conqueror eventually; it is because of ambiguity of history in Zoroastrian tradition.since early time to now, the Zoroastrian re...
Co-Authors