کلثوم صدیقی
دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، گروه زبان و ادبیات عربی
[ 1 ] - واکاوی تطبیقی خاستگاه پدیداری اسطورة جفتگیاهی در تمدّنهای فارسی و عربی (مطالعة موردپژوهانه: اسطورة سیاوش و سودابه و تمّوز و عشتار)
س چکیده سیاوش و سودابه، جفتگیاهیِ اسطورة ایرانیِ مرگ و باززایی دوباره هستند که در سیر گریزناپذیر اساطیر کهن، سرنوشتی همچون جفتگیاهی اسطورة مرگ و باززایی بین‌النّهرین برایشان رقم خورده است. بر بنیاد پژوهشهای نگارندگان، در تصاویر پیوندخورده با این دو جفتگیاهی، ایزدبانوان آب، سبب مرگ ایزدان گیاهی و هبوط آنان به جهان فرودین مرگ می‌شوند. در این جستار، نگارندگان کوشیده‌اند تا با شیوة نقد اسطوره...
[ 2 ] - خوانش اسطورهگرای تمنّای جاودانگی در سرودههای عبدالوهاب البیّاتی
تمنّای جاودانگی از دیرباز، در رویکرد فرجامنگر اندیشه‌ی بشری، نابترین، دلنشینترین و شاید، غمانگیزترین ترانهای بوده است که در ادوار مختلف تاریخ، بنمایه و عصارهی برجستهترین غزلوارههای آفرینش را در ذهن نوع بشر برساخته است و پرداختن بدین مفهوم نه تنها در دوران معاصر در ادبیات مشرق عربی و بویژه نزد سرایندگان مکتب تمّوز، امری دلکش و گریزناپذیر مینماید بلکه از گاهِ سرودن اسطورهی گیلگَمش و جستجوی...
[ 3 ] - دراسة أسالیب خلق الکلمة أو التولید فی اللغة العربیة
لقد اتّضحت ضرورة انجاز دراسة واسعة حیال تولید الکلمات فی اللغة العربیة أمام الباحثة بعد أن بیّنت البحوثُ مواصلةَ خلاف وجهة نظر المفکّرین و اللسانیین العرب المعاصرین حول عملیّة التولید أی توظیف أسالیب الخلق و تولید المصطلحات الجدیدة من جذور عربیّة طبقاً لقواعد تولید الکلمه لمدلولٍ جدید فی لغة المبدأ أو لمصطلحٍ أجنبیٍّ من لغة المقصد. فالغایة التی تناولت الباحثة تحقیقها عبر إنشاء هذه الدراسة هی قراءة الأسالی...
[ 4 ] - بررسی کهنالگوی«آنیما» و «تولد دوباره» در
کهنالگو، صورت ازلی، صورت مثالی و بهبیان یونگ، «آرکیتایپ»، عبارت از طرح کلی آن دسته از رفتارهای بشری است که در ناخودآگاهی جمعی ریشه دارند. از مهمترین کهنالگوهایی که یونگ،آنها را بررسی کرده است، می‌توان آنیما (مادینۀ روان مرد)، آنیموس (نرینۀ روان زن)، پرسونا (نقاب اجتماعی فرد)، سایه و خود را نام برد. هدف اصلی از نوشتار حاضر، بررسی نمود آنیما در ذهن وزبان شاعر و اندیشمند معاصر عرب، خلیل حا...
[ 5 ] - أیّوب(ع) فی شعر شاذل طاقة على ضوء الرّمزیة : دراسة قصیدتی "انتصار أیوب" و"هموم أیوب" أنموذجا
None
[ 6 ] - خوانشی هگلی از تنِ پسین عایشه در شعر عبدالوهاب بیاتی
جریان دیالکتیکی دستگاه اندیشگانی هگل، با حرکت وجودیِ هر موجود متناهی، اندیشه‌ی سوق از متناهی به نامتناهیِ برتر است. این جریان، آشکار‌کننده‌ی حضور زنده‌ی کل در جز و در ماوراء جز است. در برآیند مذکور، عنصر داده شده، به لحظه‌ای از کل تبدّل‌پذیر است. تنِ پسین، نمایش گذار چنین حرکت هگلی است، یعنی حرکتِ گذار روح از خویش به خویش. "عایشه" در شعر بیاتی به آگاهی از خویش همچون موجودی جداباش از روح کلی می‌رسد ی...
[ 7 ] - مضامین فمینیستی در آثار میرال الطحاوی (مطالعه مورد پژوهانه سه رمان الخباء، الباذنجانة الزرقاء و بروکلین هایتس)
میرال الطحاوی نویسنده مهاجر مصری در رمان‌هایش، با برگزیدن قهرمانان زن و شخصیت‌های متعدد زنان که همگی در یک وضعیت مشابه به سر می‌برند، به قصه پر رنج زنان سرزمینش که در سیطره سنت‌های گذشته گرفتار آمده‌اند، اهتمام ورزیده است. از این رو رمان‌های الطحاوی می‌تواند از منظر مضامین فمینیستی مورد بررسی قرار بگیرد تا درک درستی از آنان به مخاطب القا شود. سؤال اینجاست که این نویسنده تا چه حد درون‌مایة آث...
[ 8 ] - خوانشی هگلی از تنِ پسین عایشه در شعر عبدالوهاب بیاتی
جریان دیالکتیکی دستگاه اندیشگانی هگل، با حرکت وجودیِ هر موجود متناهی، اندیشه‌ی سوق از متناهی به نامتناهیِ برتر است. این جریان، آشکار‌کننده‌ی حضور زنده‌ی کل در جز و در ماوراء جز است. در برآیند مذکور، عنصر داده شده، به لحظه‌ای از کل تبدّل‌پذیر است. تنِ پسین، نمایش گذار چنین حرکت هگلی است، یعنی حرکتِ گذار روح از خویش به خویش. "عایشه" در شعر بیاتی به آگاهی از خویش همچون موجودی جداباش از روح کلی می‌رسد ی...
[ 9 ] - بازیابی اسطورة رستخیز گیاهی در چکامة «مرحی غیلان» بدر شاکر السیاب
سوگباریهای دسته جمعی برزیگران در میانرودان و فینیقیه به یاد دوموزی و مرگ او در ذهن مردمان مشرقِ عربی چنان بازتابی داشته که ژرفای آن هنوز هم چنان که بایسته بوده واکاوی نگشته است؛ بررسی این اسطوره- آیین در ادبیات معاصر عربی و بهویژه در چکامة «مرحی غیلان» -که سیّاب آن را در سال 1957م به افتخار تولّد تنها پسرش یعنی «غیلان» سروده است- از آن رو ضرورت دارد که از یکسو مرور مصائب ایزد گیاهیِ قربانی در مت...
[ 10 ] - بررسی تصاویر آپوکالپتیک در شعر خلیل حاوی در پرتو تصاویر آپوکالپتیک کتاب مقدس
ادبیات آپوکالیپتیک را می‌توان قسمی ادبیات آرمان‌گرایانه به شمار آورد که در آن شاعر- نویسنده از وضع اکنونی جامعه خود و گردش امور ناخرسند و ناراضی است و با استمداد از قوه تخیل آفرینشگرانهاش در پی ایجاد جهانی آرمانی، جهانی غیر از جهان اکنونی است. در این نوع از ادبیات، هیمنه اضطراب و فروبستگیها و نابهنجاریهای سیاسی، اجتماعی و دینی و ناتوانی در غلبه برآن، نگاه شاعر- نویسنده را به آینده معطوف مید...
Co-Authors