تورج زینی وند
دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
[ 1 ] - ادبیّات تطبیقی و علم اخلاق
خوانش اخلاقی اهداف و آرمانهای دانش ادبیّات تطبیقی میتواند مقدّمة این فرضیه شود که ادبیّات تطبیقی، نه‌تنها دانشی اخلاق‌گراست، بلکه درسه بُعد علّی، مفهومی و معرفت‌شناسی، وابستگی و پیوندی ریشهدار و ناگسستنی با علم اخلاق دارد؛ در حقیقت، دانش ادبیّات تطبیقی از این زاویه، علمی است که در اهداف و مقاصد خود معلول این دانش بوده و به‌مانند علم اخلاق، در پی ترویج و تبلیغ هنجارها و قوانین اخلاقی است که در تعام...
[ 2 ] - جودت القزوینی: شاعر گمنام و دیر آشنای ادب پایداری در عراق
جودت القزوینی، شاعر و نویسندة گمنام معاصر و شیعی عراق است که بخشی اعظم از شعر خود را به موضوع پایداری اختصاص داده است: ستایش عالمان و روحانیون مبارز شیعی عراق، نکوهش سران عرب و ستم‌های رژیم بعث عراق، ستایش فداکاری‌های امام خمینی(ره) در راه بیداری، وحدت و پایداری مسلمانان و ...از مضمون‌های برجسته شعر پایداری وی به شمار می‌آید. وی برای بیان چنین مضمون‌هایی از واژگان و تعبیرهای استوار و روان، ساخت...
[ 3 ] - درآمدی تحلیلی بر شعر عصر انحطاط در پرتو جامعه شناختی ادبی
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر اوج گرفته بود و نوشتههای ادیبان، رو به سستی نهاده و سروده های شاعران س...
[ 4 ] - بیداری اسلامی در شعر معاصر یمن(مطالعه مورد پژوهش: شعر عبدالله بردونی)
اگرچه ادبیّات پایداری معاصر عرب با نام فلسطین و لبنان پیوند یافته است، امّا اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دیگر سرزمین‌های عربی؛ از جمله یمن، زمینه ساز پیدایش شاعران برجسته‌ای در این حوزه گردیده است. عبدالله بردونی (1929-1999 م.) یکی از چهره‌های شاخص ادبیّات پایداری یمن به شمار میرود. دشواری‌های اجتماعی- سیاسی همچون جنگ، فقر، جهل، کم رنگ شدن ارزش‌های معنوی و رواج فساد در جامعه یمن بر شعر این شاعر ...
[ 5 ] - ادبیّات تطبیقی: از پژوهش های تاریخی – فرهنگی تا مطالعات میان‌‌رشته ای
پس از آنکه دانش ادبیّات تطبیقی، چالشها و محدودیّتهای خاص مطالعات تاریخی - فرهنگی و جریان اثبات‌گرایی تأثیر و تأثّر مکتب فرانسه را پشت سر گذراند، مطالعات میان‌‌رشتهای از سوی رماک و ولک به عنوان قلمروی نوین در این حوزه مطرح گردید. این عرصهی پژوهشی تازه، پایانی بر تک‌گویی، انزوا و تجزیه گرایی علوم انسانی، بویژه ادبیّات، در پیوند با دیگر هنرها و دانشهای بشری (موسیقی، نقاشی، عکاسی، سینما، فلسفه، س...
[ 6 ] - تحلیل نشانهشناختی اجتماعی حضور کودک در داستانهای کوتاه غسان کنفانی (بررسی موردی داستان کوتاه «جدران من حدید»)
داستان کوتاه «جدران من حدید» نوشتۀ غسان کنفانی نمودی از ارزش‌ها و مفاهیم انسانی و آزادی‌خواهانه است که دنیای پرهیجان و رنگارنگ کودک را به فضایی واقعی یعنی تجربۀ هزاران فلسطینی نزدیک میکند که غربت و آوارگی را با تمام وجود حس کردهاند. در این مجال سعی شده است به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با تکیه بر روابط زبانی و فرا زبانی در مطالعات نشانهشناختی اجتماعی مایکل هلیدی ضمن تحلیل چگونگی رمزگزاری واقعیت ان...
[ 7 ] - نمادها و نشانههای «کودکی و جنگ» در شعر سمیح القاسم
یکی از شگردهای اساسی شاعران پایداری فلسطین در تبیین جلوههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مقاومت، کاربرد نمادها و نشانههای مربوط به کودک جنگ است. این ویژگی که از وزینترین محمل‌های تشخّص معنا و فرم شعر مقاومت فلسطین به شمار میرود، در شعر سمیح القاسم نمودی بارز و تعیینکننده دارد. بر این اساس، موضوع پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل برجستهترین نشانههای شعر سمیح در این راستا؛ اعم از عنوان اشعار، زمان، مکان...
[ 8 ] - بررسی کارکرد راوی اوّل شخص در امر روایتگری رمان دا
دو ضمیر «من» و «ما» راویتگر رمان دا هستند. اگر چه نویسنده¬ی این داستان، چندان به شاخصه¬های از پیش تعیین شده¬ی انتخاب روایتگر اوّل شخص پایبند نیست و گهگاه زاویه¬ی دید روایت را به ناگاه تغییر می¬دهد، اما زاویه¬ی دید راویِ اوّل شخص، تا پایان داستان، وجه غالب روایتگری است. راوی در رمان دا، گاه از حدّ فردیّت فراتر می¬رود و از زاویه¬ی دید راوی «دانای کلّ شخصی» به روایت می¬پردازد تا چنین پنداشته شود که راوی...
[ 9 ] - بازتاب اندیشه‌های ابوالحسن دیلمی در آثار برخی از بزرگان تصوّف اسلامی (مطالعه مورد پژوهش: عشق الهی)
Abu al-Hasan Ali ibn Muhammad (Ahmad) Daylami (391 AH.) is the writer of the first and oldest book in Islamic-Iranian Sufism about Divine love. There seems to be inadequate data about biography of this uncelebrated and theorist Sufi. Through studying his work (‘Atf al- Alf…) and some of his teachers whom he wrote about (e.g. Muhammad ibn Khafif known as Sheykh-i Kabir), it can be deduced that h...
[ 10 ] - الفکاهة السیاسیّة فی أشعار أحمد فؤاد نجم دراسة وتحلیل
None
[ 11 ] - درآمدی توصیفی- تحلیلی بر شعر دینی احمد وائلی
احمد وائلی یکی از شاعران معاصر شیعی عراق در عرصة شعر دینی است؛ وی در این گونة شعری، توانسته است میان فضیلت‌های اهل بیت (علیهم السّلام) و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر روزگار خویش، پیوندی استوار برقرار کند. شعر دینی وی، بیانگر عاطفة نیرومند، اعتقاد قوی و عزم راسخ شاعر در کوشش برای رسیدن به هدفهای ارزشمند بوده و همراه با خرد ورزی و اعتدال است. وی، نه تنها به بیان دشواری‌ها و چالش‌های موجود...
[ 12 ] - تطوّر علم الأصوات فی ضوء الدراسات القرآنیة
انّ التعلیمات القرآنیة أثراً فعّالاً واضحاً فی تطوّر العلوم المختلفة عند المسلمین إلی الحد الذی نستطیع أن نقول إنه مهّد البدایة الحقیقیة لتنمیة هذه العلوم بینهم. و لم یکن للعرب قبل نزول القرآن الکریم علم مسمیّ ب «علم الأصوات» و جاء فجر الإسلام فصار هذا فی ظلال القرآن و بجهود الغویین و الصرفیین و البلاغیین علماً غنیاً خصباً یتدرّج نحو التکامل بحیث یقوم علی تفکر علمی منهجی یعتمد علیه العرب فی علم اللغة الحدی...
[ 14 ] - مقارنة بین ابن الفارض المصریّ و جلال الدین محمد المولوی البلخّی فی ضوء خمریاتهما الرّوحیة
None
[ 15 ] - بررسی و تحلیل تطبیقی مرگ و رابطه آن با معنای زندگی از دیدگاه مولوی و هایدگر
مرگ از دیدگاه مولوی، به معنی «قطع و پایان زندگی» نیست، بلکه «تولّد» و «آغاز زندگی جاودانه» دیگری است. در اندیشه مولوی، «مواجهه مرگ با انسان»، «متناسب با شیوه زندگی» و «رویارویی و مواجهه انسان با مرگ» نیز «متناسب با شیوه زندگی» اوست. دیدگاه‌های مولوی در این زمینه، در چارچوب «نظریه فراطبیعت گرایان» قرار می‌گیرد؛ زیرا وی، عامل اصلی معنا‌داری زندگی را عشق به خداوند و سیر و حرکت به سوی او و مرگ ...
[ 17 ] - رؤیة نقدیة جدیدة "لبواعث ظهور الشّعر الحرّ" فی العراق
None
[ 19 ] - تصویرشناسی فرهنگی ایرانیان در آیینۀ سفرنامه پولاک
تصویرشناسی، تلاشی است برای شناخت دقیق و بهتر قضاوت دیگران دربارۀ خود و نیز کنار زدن لایه‌هایی از متن و فهم واقعیت‌ها یا تحریف‌ها، دیگر‌سازی‌ها، و دریافت‌های خاصی که درک اثر ادبی را بهعنوان جلوه‌گاه اندیشه‌‌ها و برداشت‌های ذهنی نویسنده برای مخاطب ممکن می‌سازد. هدف این مقاله، تبیین تاریخی‌ـ‌فرهنگی تصویر‌هایی است که ادوارد پولاک، سفرنامه‌نویس آلمانی، از سبک زندگی، اوضاع معیشتی، آداب‌و‌رسوم، سنت...
[ 20 ] - المنهج الشعری لکتابات محمد حسنین هیکل السیاسیة (دراسة وتحلیل)
إنّ النثر الشعری، یُعَدُّ مصطلحاً فرنسیاً؛ وفی هذا الأسلوب الذی یصیر النص برزخاَ بین الشعر والنثر، یمیل الکاتب إلی استخدام الجمالیات الشعریة ولاسیما المحسنات المعنویة والبدیعة؛ أمّا محمد حسنین هیکل (1923-2016) فیُعَدُّ من الشخصیات المؤثّرة فی نطاق الصّحف العربیة والسیاسات المصریة الراهنة علی صعید مصر والشرق الأوسط. یستهدف هذا المقال واعتمادا علی المنهج الوصفی- التحلیلی دراسة عشرین مقالة من العناوین الرئیسیة ا...
[ 21 ] - بازتاب شعر جاهلی در شعرعرفانی فارسی قرن هفتم و هشتم
زیباییهای محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجه برخی پارسی سرایان بودهاست، تا آنجا که این شعرها، قرنها، مورد تقلید و اقتباس شاعران ایرانی قرار گرفته است. شاعران ایرانی در آغاز به همان سبک و شیوه شاعران جاهلی به سرودن مضمون‌های آن میپرداختند تا این که با گسترش تصوف و عرفان اسلامی، توانستند معانی مادی و زمینی این اشعار را به معانی معنوی و عرفانی ارتقا دهند و آنها را به صورت تعبیرها...
[ 23 ] - واکاوی برساخت گفتمانی داستان حضرت سلیمان(ع) در سورۀ نمل با تکیه بر نشانههای معناساز مایکل هلیدی
بخشی از سورۀ نمل به روایت حکومت و قلمرو وسیع حضرت سلیمان میپردازد که جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وی درآمدند. با توجه به اهمیت نظریات نوین در فهم بهتر متون، به روش توصیفی- تحلیلی، با تکیه بر سه فرانقش هلیدی بهعنوان نشانههای معناساز در نظریه نقشگرا به بررسی آیات مورد نظر پرداختیم. هدف از این پژوهش تحلیل برساخت گفتمانی این داستان قرآنی و آزمودن نظریه مذکور و قابلیت اعمال آن در حیطه د...
[ 24 ] - تحلیل نشانه‌شناختیِ اجتماعیِ متن و تصویر در داستان القندیل الصغیر
قرار گرفتن نوشتار و تصویر در یک راستا و تولید یک متن هدفمند و معنادار، فرایندی گفتمانی و در نتیجه فرهنگی و اجتماعی است. این کُنش و رفتار اجتماعی در مورد ادبیات کودک و داستانهایی که برای کودکان نوشته میشود از ارزش و اهمیّت والایی برخوردار است و در سطحی فراتر؛ یعنی بینافرهنگی عمل میکند؛ زیرا سرعت پردازش تصویر و رمزگشایی آن برای کودک بیشتر از متن خطی است. القندیل الصغیر یکی از بهترین داستانهای ک...
[ 25 ] - سیمای جمیله بوحیرد؛ بانوی انقلابی و مجاهد الجزائری در شعر معاصر عربی
کشور الجزائر، مدت‌ها در استعمار فرانسه بود که با مقاومت و مجاهدت مردان و زنان توانست از سلطه استعمارگران رهایی یابد. زنان مبارز در عرصۀ انقلاب الجزائر نقش بسزایی داشتند. از جملۀ این زنان، می‌توان به «جمیله بوحیرد» (1935م/1353ق) اشاره کرد که آوازۀ این زن مجاهد در سراسر کشورهای عرب طنین انداز شده است؛ نه تنها شعرای الجزائری، بلکه برخی از شاعران در سرزمین‌های عربی (عراق، سوریه، مصر، سودان، فلسطین ...
[ 26 ] - گفتمان‌شناسی انتقادی داستان کوتاه «طریق الخلاص» اثر ذنون ایوب براساس رویکرد نورمن فرکلاف
این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاه‌نویسی عراق، میپردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سه‌گانه‌ای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه می‌دهد، به این مهم دست یابد که شخصیّت‌‌های این داستان، نسبت به مدل‌های ذهنی و تصوراتی که گفتمان حاکم بر جامعه در آن برهۀ زما...
[ 27 ] - جودت القزوینی: شاعر گمنام و دیر آشنای ادب پایداری در عراق
جودت القزوینی، شاعر و نویسندة گمنام معاصر و شیعی عراق است که بخشی اعظم از شعر خود را به موضوع پایداری اختصاص داده است: ستایش عالمان و روحانیون مبارز شیعی عراق، نکوهش سران عرب و ستم‌های رژیم بعث عراق، ستایش فداکاری‌های امام خمینی(ره) در راه بیداری، وحدت و پایداری مسلمانان و ...از مضمون‌های برجسته شعر پایداری وی به شمار می‌آید. وی برای بیان چنین مضمون‌هایی از واژگان و تعبیرهای...
[ 28 ] - درآمدی تحلیلی بر شعر عصر انحطاط در پرتو جامعه شناختی ادبی
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر اوج گرفته بود و نوشتههای ادیبان، رو به سستی نهاده و سروده های شاعران س...
Co-Authors